Dokumenty szkolne

• • • STATUT
    • Zasady oceniania
    • Wewnątrzszkolny System
    • SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNO- WYCHOWAWCZY
    • Procedury funkcjonowania szkoły od 1 września 2020 r. w okresie zagrożenia Covid-19
    • Regulamin pełnienia dyżurów przez nauczycieli podczas przerw międzylekcyjnych
    • Regulamin świetlicy szkolnej
    • Regulamin wycieczek szkolnych
    • Regulamin korzystania z hali sportowej
    • Regulamin korzystania z boiska szkolnego
    • Regulamin Szczęśliwego Numerka
    • Procedury Bezpieczeństwa
    • POLITYKA OŚWIATOWA PAŃSTWA

• • • • Wewnątrzszkolny System

      • EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA - wymagania edukacyjne

         

        Edukacja wczesnoszkolna - klasa 1

        Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań:

        Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu.

        Edukacja	Wymagania podstawowe		Wymagania ponadpodstawowe
        	Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra	Ocena celująca
        EDUKACJA POLONISTYCZNA   MÓWIENIE I SŁUCHANIE	nie zawsze uważnie słucha wypowiedzi dzieci i dorosłych zwykle wymaga dodatkowych wyjaśnień ze strony nauczyciela z pomocą nauczyciela komunikuje swoje spostrzeżenia, potrzeby, odczucia, posiada ubogie słownictwo	- przeważnie słucha wypowiedzi dzieci i dorosłych   czasami wymaga dodatkowych wyjaśnień ze strony nauczyciela czasami nie panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się komuniuje w prosty sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby, odczucia recytuje wiersze z pomocą nauczyciela	uważnie słucha poleceń i czytanych tekstów, ale nie zawsze udziela prawidłowych odpowiedzi na pytania   panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się uczestniczy w rozmowie na określony temat, wypowiedzi są zrozumiałe na pytania nauczyciela odpowiada prostymi zdaniami systematyczne poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych	uważnie słucha poleceń i czytanych tekstów, udziela prawidłowych odpowiedzi na pytania dotyczące wysłuchanego tekstu lub wypowiedzi innych wypowiada się samodzielnie rozbudowanymi zdaniami, które tworzą logiczną całość	zawsze uważnie słucha poleceń i czytanych tekstów   zawsze wypowiada się na dany temat, stosuje bogate słownictwo, wypowiedzi są zrozumiałe oraz poprawne gramatycznie, stylistycznie i językowo   uczestniczy w rozmowach na tematy związane z życiem rodzinnym, szkolnym oraz bierze aktywny udział w rozmowach inspirowanych literaturą

         

        			- recytuje wiersze z pamięci	- wypowiada się na każdy temat zdaniami złożonymi, poprawnymi pod względem gramatycznym i stylistycznym - recytuje dłuższe teksty z pamięci	- recytuje dłuższe teksty z pamięci z odpowiednią intonacją
        CZYTANIE	zna niektóre litery alfabetu bardzo wolno odczytuje proste wyrazy czytając wyrazy często się myli zniekształca głoski lub odgaduje wyrazy tylko z pomocą nauczyciela czyta proste teksty często nie potrafi opowiedzieć treści przeczytanego wcześniej tekstu, wymaga pomocy nauczyciela	zna wszystkie litery alfabetu czyta głoskując, lub techniką mieszaną z nieznaczną pomocą nauczyciela czyta proste teksty nie zawsze potrafi opowiedzieć treść przeczytanego wcześniej tekstu czasem ma problem z odczytywaniem uproszczonych rysunków, znaków informacyjnych i napisów	czyta zdaniami wyuczone, proste, krótkie teksty częściowo rozumie samodzielnie czytany tekst, sprawnie odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy	czyta zdaniami w dobrym tempie poznane wcześniej teksty, nie popełnia błędów rozumie czytany tekst bardzo dobrze potrafi opowiedzieć treść przeczytanego wcześniej tekstu sprawnie odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy często korzysta ze zbiorów biblioteki szkolnej	interesuje się książkami i czytaniem, czyta zdaniami nowe teksty, czyta wyraziście z właściwą intonacją, nie popełnia błędów samodzielnie czyta lektury wskazane przez nauczyciela zawsze potrafi opowiedzieć treść przeczytanego wcześniej tekstu biegle i ze zrozumieniem odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i  napisy
        PISANIE	często nie dba o estetykę i poprawność graficzną pisma odwzorowując litery	nie zawsze dba o estetykę i poprawność graficzną pisma poprawnie odtwarza	zazwyczaj pisze czytelnie i estetycznie, mieści sięw liniaturze	- dba o estetykę i poprawność graficzną pisma -poprawnie przepisuje	- zawsze dba o estetykę i poprawność graficzną pisma, przestrzega zasad kaligrafii, właściwie rozmieszcza tekst na

         

         

        	i cyfry nie mieści się w liniaturze odwzorowując tekst popełnia liczne błędy, opuszcza litery, sylaby potrafi ułożyć i zapisać zdania tylko z pomocą nauczyciela, ma trudności z pisaniem wyrazów z pamięci, popełnia dużo błędów	kształt liter, lecz ma kłopoty z prawidłowym ich łączeniem odwzorowując tekst popełnia błędy, opuszcza litery, elementy liter, znaki interpunkcyjne ma trudności z poprawnym ułożeniem i zapisaniem zdania, często popełnia błędy w układanych i zapisywanych wyrazach - pisząc z pamięci popełnia liczne błędy, ma wolne tempo pisania	starannie prowadzi zeszyty poprawnie przepisuje proste, krótkie zdania potrafi samodzielnie układać i zapisywać proste, krótkie zdania, czasami popełnia błędy pisze z pamięci wyrazy i zdania, czasami popełnia błędy - pisze ze słuchu poznane wyrazy	tekst drukowany i pisany samodzielnie układa i zapisuje zdania bez błędów pisze z pamięci pisze ze słuchu zdanie z nielicznymi błędami	stronie bezbłędnie przepisuje i pisze z pamięci zdania samodzielnie układa i poprawnie zapisuje zdania bezbłędnie pisze ze słuchu zdania w zakresie opanowanego słownictwa
        KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE	nie zawsze poprawnie dzieli wyrazy na sylaby, oddziela wyrazy w zdaniu nie zawsze poprawnie posługuje się pojęciami: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie	potrafi dzielić wyrazy na sylaby, oddziela wyrazy w zdaniu zazwyczaj posługuje się pojęciami: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie	poprawnie dzieli wyrazy na sylaby, oddziela wyrazy w zdaniu zna i stosuje określenia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie	- zna i poprawnie stosuje określenia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie	- biegle posługuje się określeniami: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie
        EDUKACJA MATEMATYCZNA	często nieprawidłowo wyprowadza kierunki od siebie i innych osób popełnia błędy w numerowaniu,	nie zawsze prawidłowo wyprowadza kierunki od siebie i innych osób czasami popełnia błędy w numerowaniu,	zazwyczaj prawidłowo wyprowadza kierunki od siebie i innych osób radzi sobie z układaniem obiektów (np. patyczków)	wyprowadza kierunki od siebie i innych osób układa obiekty (np. pa- tyczki) w serie rosnące i malejące, prawidłowo	określa prawą i lewą stronę drugiej osoby, stojącej tyłem i przodem bezbłędnie ustala równoliczność mimo

         

         

        klasyfikowaniu obiektów klasyfikuje obiekty tylko z pomocą nauczyciela słabo radzi sobie z układaniem obiektów (np. patyczków) w serie rosnące i malejące z błędami ustala równoliczność zbiorów dodaje i odejmuje w zakresie 10, w wolnym tempie, na konkretach, z pomocą nauczyciela porównuje liczby z użyciem znaków „<, >, =” czasami popełnia błędy tylko przy pomocy nauczyciela rozwiązuje manipulacyjnie proste zadania matematyczne rozpoznaje podstawowe figury geometryczne z pomocą nauczyciela tylko z pomocą nauczyciela nazywa dni w tygodniu i miesiące w roku orientuje się, do czego

        klasyfikowaniu obiektów – z pomocą dąży do wykonania zadania z pomocą radzi sobie z układaniem obiektów (np. patyczków) w serie rosnące i malejące radzi sobie w liczeniu elementów -z trudnością ustala równoliczność zbiorów radzi sobie z dodawaniem i odejmowaniem w zakresie 10 rozwiązujeproste zadania tekstowe z pomocą nauczyciela rozpoznaje podstawowe figury geometryczne myli dni w tygodniu i miesiące w roku orientuje się, do czego służy kalendarz, lecz nie zawsze potrafi z niego korzystać popełnia błędy w czasie odczytywania pełnych

        w serie rosnące i malejące, zazwyczaj prawidłowo numeruje je klasyfikuje obiekty w miarę sprawnie liczy obiekty zazwyczaj prawidłowo ustala równoliczność zbiorów sprawnie dodaje i odejmuje w pamięci lub na konkretach w zakresie 10 - radzi sobie z dodawaniem i odejmowaniem w zakresie 20, poprawnie zapisuje te działania rozwiązuje proste zadania matematyczne wyrażone w konkretnych sytuacjach, na rysunkach nazywa dni w tygodniu i miesiące w roku, korzysta z kalendarza odczytuje pełne godziny na zegarze

        numeruje je, klasyfikuje obiekty bezbłędnie ustala równoliczność zbiorów dostrzega symetrię, sprawnie liczy obiekty sprawnie dodaje i odejmuje w zakresie 20 rozwiązuje proste zadania tekstowe odczytuje, zapisuje i ustawia pełne godziny na zegarze określa czas za pomocą zegara i kalendarza zna będące w obiegu monety i banknot o wartości 10 zł i 20 zł

        obserwowanych zmian w układzie elementów w porównywanych zbiorach zawsze dąży do wykonania zadania samodzielnie wyznacza sumy i różnice sprawnie i bezbłędnie dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 20 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościa- mi z zakresu pór roku, miesięcy i dni tygodnia zna poznane jednostki miar i zawsze bezbłędnie je stosuje prawidłowo i samodzielnie dokonuje obliczeń pieniężnych - rozwiązuje i samodzielnie układa proste zadania tekstowe

         

         

        	służy kalendarz, lecz nie potrafi z niego korzystać -nieprawidłowo odczytuje godziny na zegarze mierzy długości, posługując się linijką tylko z pomocą nauczyciela słabo rozpoznaje będące w obiegu monety	godzin zegarowych mierzy długości, posługując się linijką – robi błędy w zapisach pomiarów myli będące w obiegu monety	zazwyczaj prawidłowo mierzy, waży przedmioty w miarę zna będące w obiegu monety i banknot o wartości 10 zł
        EDUKACJA PRZYRODNICZA	posiada niewielką wiedzę o otaczającym środowisku przyrodniczym myli rośliny i zwierzęta żyjące w środowiskach typowych (park, las, pole uprawne) nie wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia ze strony zwierząt nie rozumie potrzeby ochrony środowiska, nie zna zagrożeń dla środowiska ze strony człowieka nie nazywa zjawisk atmosferycznych	rozpoznaje niektóre rośliny i zwierzęta żyjące w środowiskach typowych (park, las, pole uprawne) nazywa pory roku, ale nie potrafi ich scharakteryzować słabo orientuje się w ochronie środowiska, nie zna zasad segregacji odpadów wyjaśnia niektóre zjawiska atmosferyczne z pomocą nauczyciela wymienia podstawowe niebezpieczeństwa ze strony zjawisk atmosferycznych	rozpoznaje wybrane rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach obserwuje zmiany zachodzące w przyrodzie wymienia pory roku i potrafi je scharakteryzować zna zagrożenia dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka chroni przyrodę, wie, że należy oszczędzać wodę i segregować odpady zna zagrożenia ze strony zwierząt i wie, jak	bardzo dobrze rozpoznaje wybrane rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach wnikliwie obserwuje zmiany zachodzące w przyrodzie wie, jak zachować się w sytuacji pożaru nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku zna numery alarmowe i potrafi wezwać pomoc	posiada rozległą wiedzę o otaczającym środowisku przyrodniczym nazywa wiele gatunków roślin i zwierząt, zna ich potrzeby życiowe; wie, jaki pożytek przynoszą środowisku poszczególne gatunki wymienia poznane  gatunki chronione zawsze szanuje otaczające środowisko przyrodnicze prowadzi ciekawe obserwacje przyrodnicze

         

         

        	nie wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia ze strony zjawisk atmosferycznych nie dba o zdrowie i higienę własną oraz otoczenia tylko z pomocą nauczyciela wymienia numery alarmowe wie, jak oznakowana jest droga ewakuacyjna	nie potrafi właściwie zachować się sytuacji zagrożenia ze strony zjawisk atmosferycznych wie o niektórych zagrożeniach ze strony zwierząt zna numery alarmowe jest w miarę uważnym obserwatorem pogody nie zawsze przestrzega zasad dotyczących higieny i dbałości o własne zdrowie stara się ubierać stosownie do stanu pogody	zachować się w sytuacji zagrożenia wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę i stosuje się do podanych informacji o pogodzie zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych i wie, jak zachować się w niebezpiecznej sytuacji zna drogę ewakuacyjną ze swoje klasy zna numery alarmowe i wie, jak wezwać pomoc przestrzega zasad dotyczących higieny i dbałości o własne zdrowie	- zawsze przestrzega zasad dotyczących higieny i dbałości o własne zdrowie	nazywa zjawiska atmosferyczne, określa zagrożenia mogące im towarzyszyć prowadzi obserwacje pogodowe wie, w jaki sposób powstają zjawiska atmosferyczne np. deszcz, trzęsienie ziemi, powódź, pożar
        EDUKACJA	- nie zawsze identyfikuje się z rodziną i tradycjami	- czasami nie przestrzega reguł obowiązujących	- uczeń wie, że warto być dobrym i pomagać	- identyfikuje się z rodziną i jej tradycjami	- zna zasady bycia dobrym kolegą, jest uczynny

         

         

        SPOŁECZNA	uczestniczy w wyborach samorządu uczniowskiego w klasie wymienia prawa i obowiązki tylko z pomocą nauczyciela często nie wywiązuje się z obowiązków szkolnych zna, lecz nie zawsze stosuje zasady bycia dobrą koleżanką/dobrym kolegą uczeń często wywołuje lub wchodzi w konflikty w kontaktach z rówieśnikami często nie przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej i w świecie dorosłych	w społeczności dziecięcej i w świecie dorosłych   wymienia niektóre prawa i obowiązki ucznia nie zawsze rzetelnie wywiązuje się z obowiązków wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia, stara się pamiętać o oddawaniu rzeczy pożyczonych i nie niszczy ich czasami jest uczynny i uprzejmy wobec innych - często pomaga innym i potrafi dzielić się z potrzebującymi	potrzebującym stara się być prawdomówny, uczciwy i koleżeński   wie, że pożyczone rzeczy należy oddać zna obowiązki wynikające z przynależności do rodziny zna więzy pokrewieństwa  między najbliższymi zazwyczaj wywiązuje się z podjętych obowiązków zazwyczaj współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych zna najbliższą okolicę zna swój adres zamieszkania	identyfikuje się z klasą w szkole współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych jest prawdomówny  oddaje pożyczone rzeczy i nie niszczy ich wywiązuje się z podejmowanych obowiązków i umów pomaga innym i umie dzielić się z potrzebującymi zna najbliższą okolicę, ważniejsze obiekty, tradycje	i uprzejmy wobec innych zawsze pamięta o oddaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich   identyfikuje się z rodziną i jej tradycjami, szkołą, miastem, krajem podejmuje obowiązki szkolne i rzetelnie się z nich wywiązuje pomaga innym i chętnie dzieli się z potrzebującymi prezentuje dużą wiedzę na temat swojej miejscowości, ważniejszych obiektów, tradycji szanuje prawo innych do własnej obrzędowości i tradycji - doskonale współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych
        EDUKACJA INFORMATYCZNA	- ma trudności w posługiwaniu się komputerem w podstawowym	- z pomocą nauczyciela posługuje się komputerem w podstawowym	- obsługuje komputer, czasami wymaga pomocy nauczyciela	- posługuje się komputerem w podstawowym zakresie: samodzielnie korzysta	- wykazuje dużą samodzielność w obsłudze komputera, bez pomocy nauczyciela

         

         

        	zakresie, wymaga stałego nadzoru i pomocy, zarówno w korzystaniu z klawiatury jak i myszki - nie potrafi wykonać prostych rysunków, wymaga ciągłej pomocy i wsparcia ze strony nauczyciela - nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń płynących z korzystania z komputera i Internetu	zakresie, korzysta z myszy i klawiatury myli pojęcia związane z obsługą komputera oraz nazwy klawiszy potrafi wykonać pod kierunkiem nauczyciela proste rysunki i niektóre zadania w edytorze tekstu wie, jak trzeba korzystać z komputera, by nie narażać swojego zdrowia	posługuje się edytorem grafiki posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi	z klawiatury, myszy, uruchamia programy bez pomocy nauczyciela   sprawnie posługuje się myszką – korzysta z jej prawego i lewego przycisku prawidłowo posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, korzysta z opcji w programach wykonuje ciekawe rysunki za pomocą wybranego edytora graficznego np. Paint   wie jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia, stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera	włącza i wyłącza sprzęt, uruchamia i zamyka wskazane programy edukacyjne i gry, bardzo sprawnie posługuje się myszką i klawiaturą; nazywa elementy zestawu komputerowego biegle obsługuje edytor grafiki zna zasady bezpiecznego korzystania z komputera i stosuje je w praktyce, wskazuje zagrożenia zdrowotne wynikające z ich nie przestrzegania
        EDUKACJA TECHNICZNA	Nie potrafi zachować ładu i porządku w miejscu pracy. Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwe- go używania narzędzi i urządzeń technicznych.	Często nie zachowuje ładu i porządku w miejscu pracy. Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwe- go używania narzędzi i urządzeń technicznych.	Utrzymuje porządek w miejscu pracy. Umie posługiwać się narzędziami i urządzeniami codziennego użytku pod	Zawsze utrzymuje porządek w miejscu pracy. Wykazuje zainteresowanie urządzeniami technicznymi . Zna zasady działania urządzeń	Wykazuje pomysłowość w procesie tworzenia własnych konstrukcji technicznych.

         

         

        		Zna podstawowe urządzenia techniczne. Słabo zna zasady działania urządzeń domowych i nie zawsze potrafi się nimi posługiwać. Majsterkuje z pomocą nauczyciela. Wykonane prace są niezbyt staranne.	kierunkiem nauczyciela.	domowych.
        			Prace wykonuje		Konstruuje
        			samodzielnie, tylko	Prace wykonuje	urządzenia techniczne
        			według podanego planu.	według podanego planu	z gotowych zestawów do
        			Zazwyczaj wykonane prace	oraz własnego pomysłu.	montażu.
        			są staranne i estetyczne.	Wykonane prace zawsze
        				są staranne, estetyczne
        	Niechętnie majsterkuje.			i pomysłowe.
        	Wykonane prace są mało
        	estetyczne, niestaranne,
        	niedokładne wymiarowo,
        	nieukończone. Często jest
        	nieprzygotowany do zajęć,
        	nie przynosi potrzebnych
        	materiałów.
        EDUKACJA PLASTYCZNA	tylko z pomocą nauczyciela organizuje swój warsztat pracy   niedokładnie wykonuje prace plastyczne prace plastyczne wykonuje niestarannie i nieestetycznie wykonuje prace plastyczne przeważnie niezwiązane z tematem nie kończy rozpoczętej pracy	z niewielką pomocą organizuje swój warsztat pracy   wypowiada się w wybranych technikach na płaszczyźnie posługuje się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura ilustruje sceny i sytuacje inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem, muzyką z niewielką pomocą nauczyciela rozpoznaje	ukierunkowany potrafi zorganizować swój warsztat pracy   stara się dokładnie wykonywać prace plastyczne wypowiada się w różnych technikach plastycznych na płaszczyźnie rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: architekturę, malarstwo, rzeźbę	sprawnie organizuje warsztat własnej pracy   chętnie podejmuje działalność twórczą   ciekawie i estetycznie wykonuje prace plastyczne, są one bogate w szczegóły ilustruje sceny i sytuacje (realne i fantastyczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: architekturę, malarstwo, rzeźbę i wypowiada się na ich temat	- potrafi dokładnie i sprawnie przygotować swój warsztat pracy   - zawsze estetycznie i pomysłowo wykonuje prace plastyczne potrafi w sposób twórczy wykonać pracę na określony temat poszukuje oryginalnych rozwiązań plastycznych

         

         

        		wybrane dziedziny sztuki: architekturę, malarstwo, rzeźbę - wykonuje prace mało estetyczne
        EDUKACJA MUZYCZNA	potrafi wyrecytować fragmenty poznanych piosenek, lecz nie potrafi ich zaśpiewać nie potrafi samodzielnie zilustrować ruchem muzyki, wymaga pomocy nauczyciela wykonuje niektóre proste śpiewanki i rymowanki tematyczne tylko przy pomocy nauczyciela rzadko potrafi odtwarzać proste rytmy głosem i na instrumentach perkusyjnych często nie potrafi realizować prostych schematów rytmicznych (tataizacją, ruchem całego ciała) niechętnie słucha muzyki nie zawsze potrafi właściwie reagować na	potrafi zaśpiewać lub wyrecytować fragmenty poznanych piosenek przy pomocy nauczyciela potrafi zilustrować ruchem muzykę rozpoznaje hymn Polski wykonuje niektóre proste śpiewanki i rymowanki tematyczne nie zawsze potrafi odtwarzać proste rytmy głosem i na instrumentach perkusyjnych czasami ma trudności z realizacją prostych schematów rytmicznych (tataizacją, ruchem całego ciała) z pomocą wykonuje akompaniament do śpiewu, stosuje gesty dźwiękotwórcze (np. tupanie, klaskanie, pstrykanie)	powtarza proste melodie, śpiewa piosenki -wykonuje śpiewanki i rymowanki odtwarza proste rytmy głosem i na instrumentach perkusyjnych wyraża nastrój i charakter muzyki pląsając i tańcząc realizuje proste schematy rytmiczne (tataizacją, ruchem całego ciała) wykonuje akompaniament do śpiewu, stosuje gesty dźwiękotwórcze (np. tupanie, klaskanie, pstrykanie) kulturalnie zachowuje się na koncercie oraz w trakcie śpiewania	potrafi  zaśpiewać poznane piosenki potrafi ciekawie zilustrować ruchem muzykę wykonuje śpiewanki i rymowanki tematyczne świadomie i aktywnie słucha muzyki potrafi właściwie reagować na zmianę tempa i dynamiki słuchanych utworów muzycznych potrafi rozpoznać i nazwać niektóre znaki muzyczne - rozpoznaje poznane tańce narodowe	bezbłędnie odtwarza linię melodyczną poznanych piosenek potrafi ciekawie i pomysłowo zilustrować ruchem muzykę -bezbłędnie odtwarza proste rytmy głosem i na instrumentach perkusyjnych pomysłowo realizuje proste schematy rytmiczne (tataizacją, ruchem całego ciała) świadomie i aktywnie słucha muzyki, potem wyraża swe doznania werbalnie i niewerbalnie rozpoznaje różne rodzaje muzyki na podstawie nastroju, tempa i innych elementów

         

         

        	zmianę tempa i dynamiki słuchanych utworów muzycznych często nie potrafi wyrazić nastroju i charakteru muzyki, pląsając i tańcząc tylko niekiedy wykonuje prosty i łatwy akompaniament na instrumentach perkusyjnych do muzyki pod kierunkiem nauczyciela	chętnie słucha muzyki nie zawsze potrafi właściwie reagować na zmianę tempa i dynamiki słuchanych utworów muzycznych - wyraża nastrój i charakter muzyki, pląsając i tańcząc czasami wykonuje prosty i łatwy akompaniament na instrumentach perkusyjnych do muzyki, przy pomocy nauczyciela wie, że muzykę można zapisać i odczytać	hymnu narodowego		dostrzega różnice w charakterze słuchanej muzyki wspaniale wykonuje akompaniament na instrumentach perkusyjnych śpiewa piosenki podczas uroczystości szkolnych   zna podstawowe tańce narodowe i zna podstawowe kroki
        WYCHOWANIE FIZYCZNE     Głównym kryterium oceniania ucznia będzie: postawa ucznia jego osobiste zaangażowanie indywidualny wysiłek	przebiera się przed zajęciami ruchowymi i po ich zakończeniu   niechętnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne niechętnie uczestniczy w zajęciach ruchowych i grach sportowych często nie przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas gier i zabaw	- z pomocą nauczyciela dostosowuje strój do rodzaju pogody i pory roku w trakcie zajęć ruchowych odpowiednio na świeżym powietrzu i w pomieszczeniu chętnie, lecz niedokładnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne czasami zapomina o zachowaniu bezpieczeństwa w czasie	- dostosowuje strój do rodzaju pogody i pory roku w trakcie zajęć ruchowych odpowiednio na świeżym powietrzu i w pomieszczeniu nie zawsze dokładnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne wykonuje ćwiczenia równoważne pokonuje przeszkody	zawsze jest przygotowany do zajęć (ma strój) aktywnie i z dużym zaangażowaniem uczestniczy w zajęciach ruchowych i grach sportowych chętnie i dokładnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne przestrzega zasad	- zawsze jest zdyscyplinowany i przygotowany do zajęć jest sprawny ruchowo, interesuje się sportem doskonale wykonuje ćwiczenia gimnastyczne sprawnie uczestniczy w zajęciach ruchowych i grach sportowych zawsze przestrzega zasad

         

         

        - ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń ruchowych określonych przez podstawę programową - bardzo często jest nieprzygotowany do zajęć (brak stroju)

        gier i zabaw   zdarza się, że jest nieprzygotowany do zajęć(brak stroju) wykonuje ćwiczenia równoważne, czasami potrzebuje pomocy z niewielką pomocą pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne chwyta piłkę, rzuca nią do celu i na odległość, toczy ją nie zawsze potrafi współdziałać w zespole

        naturalne i sztuczne zazwyczaj współdziała w zespole uczestniczy w zespołowych grach i zabawach sportowych zgodnie z regułami - pamięta o zachowaniu bezpieczeństwa w czasie gier i zabaw

        bezpieczeństwa podczas gier i zabaw poprawnie wykonuje ćwiczenia równoważne pokonuje wyznaczone odległości marszem, biegiem, na czworakach

        bezpieczeństwa -podczas gier i zabaw doskonale współpracuje skacze przez skakankę wykonuje skoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami sprawnie pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne

         

         

        WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY             Edukacja wczesnoszkolna - klasa 2                      

        Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna

        Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca

        Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań:

        Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu.

         

        Edukacja	Wymagania podstawowe		Wymagania ponadpodstawowe
        	Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra	Ocena celująca
        EDUKACJA POLONISTYCZNA   Mówienie i słuchanie                                                       Czytanie i praca z tekstem                                       Pisanie                                                                 Gramatyka	Na pytania nauczyciela odpowiada pojedynczymi wyrazami, nie zawsze na temat; nie skupia uwagi na wypowiedziach innych; najczęściej nie bierze udziału w rozmowach na dany temat; nie dostrzega potrzeby zmiany intonacji głosu w stosowaniu zdań pytających, oznajmujących i rozkazujących; z trudem poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych; wygłasza teksty z pamięci z pomocą nauczyciela.     Czyta bardzo wolno, najczęściej głoskując krótkie, opanowane teksty; zniekształca dłuższe wyrazy, ma kłopoty w połączeniu ich w zdania; nie rozumie przeczytanego tekstu, wymaga dodatkowych wyjaśnień nauczyciela                 Pisze nieczytelnie, nie mieści się w liniaturze, odwraca litery; nie dostrzega potrzeby stosowania zasad kaligrafii; przepisuje tekst, popełniając liczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne; z pamięci i ze słuchu pisze tylko proste wyrazy; nie zapamiętuje zasad pisowni ani ich nie stosuje; nie rozumie pojęć: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie; wyrazy i zdania z rozsypanek buduje tylko z pomocą nauczyciela.   Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i rodzaje zdań.	Wypowiada się pojedynczymi zdaniami; potrzebuje pomocy, wskazówek i wyjaśnień; nieuważnie słucha wypowiedzi innych; wymaga zachęty do udziału w rozmowach na dany temat; wypowiada się tylko na tematy, które go interesują, często w sposób mało uporządkowany; popełnia błędy gramatyczne i stylistyczne; powoli poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych; zazwyczaj nie przejawia zainteresowania czytaniem; wygłasza z pamięci proste teksty, czasami wymaga pomocy nauczyciela, próbuje zastosować odpowiednią intonację.     Czyta wolno, techniką mieszaną,  popełnia błędy, które umie poprawić; rzadko stosuje znaki przestankowe; potrzebuje pomocy, wskazówek i wyjaśnień.       Podczas pisania zazwyczaj nie stosuje zasad kaligrafii – nie dba o estetykę (gubi i przestawia litery, nie zawsze mieści się w liniach); przy przepisywaniu lub pisaniu z pamięci i ze słuchu popełnia błędy ortograficzne i interpunkcyjne; zna niektóre zasady pisowni, ale ich nie stosuje; z pomocą nauczyciela buduje wyrazy i zdania z rozsypanek;     Nie zawsze potrafi wskazać poznane części mowy.	Uczestniczy w rozmowie na określony temat; na pytania nauczyciela odpowiada prostymi zdaniami; umie poprawić swoje błędy językowe; dobiera właściwe formy komunikowania się, stosuje pauzy i odpowiednią intonację głosu; czasami przejawia zainteresowanie literaturą; systematycznie poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych; recytuje teksty z pamięci z odpowiednią intonacją.       Czyta teksty poprawnie, a po wcześniejszym przygotowaniu płynnie i wyraziście; na ogół rozumie przeczytany tekst; zazwyczaj rozumie cicho przeczytany tekst; wskazuje w tekście potrzebne informacje i potrafi z nich skorzystać; odczytuje większość znaków informacyjnych.       Zna zasady kaligrafii, zazwyczaj  dba o estetykę pisma,  ale popełnia drobne błędy graficzne podczas pisania; najczęściej pisze poprawnie z pamięci i ze słuchu wyrazy i zdania w obrębie opracowanego słownictwa; wyróżnia zdania w tekście; dostrzega różnice między głoską a literą, buduje wyrazy z sylab, zdania z rozsypanek wyrazowych;  przy pisaniu popełnia błędy, które umie poprawić; potrzebuje wskazówek  nauczyciela przy redagowaniu i pisaniu kilkuzdaniowej wypowiedzi.     Rozpoznaje rodzaje zdań, stosuje wielką literę na początku zdania; wskazuje poznane części mowy przy niewielkiej pomocy nauczyciela.	Wypowiada się samodzielnie rozbudowanymi zdaniami poprawnymi pod względem gramatycznym i stylistycznym, które tworzą logiczną całość; uważnie słucha wypowiedzi innych; uczestniczy w rozmowach na tematy związane z życiem rodzinnym, szkolnym oraz bierze aktywny udział w rozmowach inspirowanych literaturą;  recytuje dłuższe teksty z pamięci z odpowiednią intonacją.     Czyta tekst wyraziście, stosując znaki interpunkcyjne; samodzielnie czyta wybrane przez siebie książki i czasopisma; czyta cicho ze zrozumieniem; korzysta ze słowników ortograficznych i encyklopedii; rozumie sens kodowania i dekodowania informacji; słucha w skupieniu czytanych utworów; interesuje się literaturą dla dzieci.       Podczas pisania przestrzega zasad Kaligrafii (pisze czytelnie, poprawnie i kształtnie, prawidłowo łączy litery i rozmieszcza je w liniaturze); dba o poprawność ortograficzną i interpunkcyjną; pisze poprawnie z pamięci i ze słuchu opanowane wyrazy i proste zdania; stosuje wielką literę i kropkę w zdaniach; oddziela wyrazy w zdaniach, zdania w tekście; samodzielnie układa i zapisuje swoje myśli w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi; samodzielnie redaguje pisemne odpowiedzi na pytania do tekstów.     Potrafi samodzielnie rozwinąć zdanie, opisać przedmiot; rozpoznaje i wskazuje części mowy, tworzy rodziny wyrazów.	Posiada bogaty zasób słownictwa, buduje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logicznym i gramatycznym; nadaje właściwą intonację zdaniom pytającym, oznajmującym i rozkazującym; słucha ze zrozumieniem wypowiedzi innych; korzysta z przekazanych informacji; prezentuje własne zdanie; recytuje teksty z pamięci, stosując zmiany tonu głosu, tempa, pauzy i akcent logiczny.     Czyta głośno,  płynnie i wyraziście teksty o rożnym stopniu trudności; samodzielnie wyszukuje informacje w encyklopediach i słownikach; potrafi czytać instrukcje i plany działania.                     Samodzielnie układa i zapisuje teksty na określony temat; doskonale pisze z pamięci i ze słuchu, redaguje pisma użytkowe (list, życzenia, zaproszenie, ogłoszenie); wzorcowo pisze pod względem kaligraficznym.     Poznane części mowy samodzielnie rozpoznaje, nazywa i wyszukuje w tekście, rozpoznaje i nazywa rodzaje zdań.
        EDUKACJA MATEMATYCZNA   Liczenie                           Wiadomości praktyczne	Dodaje i odejmuje w zakresie 20 na konkretach, ale popełnia błędy; dodaje i odejmuje dziesiątkami w zakresie 100; wie, że dodawanie tych samych liczb można zastąpić mnożeniem; rozwiązuje zadania tekstowe tylko z pomocą nauczyciela.     Mierzy za pomocą linijki i zapisuje wynik pomiaru często popełniając błędy; podaje i zapisuje daty jednym sposobem często popełniając błędy; wykonuje proste obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych; odczytuje wskazania zegarów w systemie 12- godzinnym, często popełniając błędy; posługuje się pojęciem godzina.	Poprawnie dodaje i odejmuje  w zakresie 20, w tym z przekroczeniem progu dziesiątkowego; dodaje i odejmuje na konkretach w zakresie 100; oblicza niektóre przykłady mnożenia w zakresie 30, rozwiązuje proste zadania tekstowe.     Wykonuje obliczenia pieniężne w zakresie 100 zł popełniając błędy; mierzy za pomocą linijki i zapisuje wynik pomiaru; odczytuje i zapisuje w systemie rzymskim od I do XII popełniając błędy; podaje i zapisuje daty jednym sposobem; wykonuje proste obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych; odczytuje wskazania zegarów w systemach 12- godzinnych, posługuje się pojęciami: godzina, minuta.	Dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego; zna zapis liczb do 100 i radzi sobie z obliczeniem sum i różnic; mnoży i dzieli w zakresie30; samodzielnie rozwiązuje i układa proste zadania tekstowe, także na porównywanie różnicowe.   Posługuje się poznanymi jednostkami miar dotyczącymi mierzenia długości, szerokości i wysokości (mm, cm, m, km)(rysuje figury geometryczne: trójkąt, prostokąt i kwadrat, kreśli przy linijce odcinki o podanej długości),ważenia (kg), odmierzania płynów (l) popełniając nieliczne błędy; odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim od I do XII; podaje i zapisuje daty różnymi sposobami; wykonuje proste obliczenia kalendarzowe; odczytuje wskazania zegarów w systemach 12- i 24- godzinnym, popełniając nieliczne błędy; posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, minuta; wykonuje proste obliczenia zegarowe.	Sprawnie dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego; sprawnie oblicza sumy i różnice w zakresie 100; oblicza działania z okienkami;  mnoży i dzieli w zakresie30; samodzielnie rozwiązuje, przekształca i układa zadania z treścią, rozwiązuje zadania złożone łańcuchowo.   Wykonuje obliczenia dotyczące poznanych miar (rysuje figury geometryczne na sieci kwadratowej przy pomocy linijki); wykonuje obliczenia kalendarzowe; odczytuje wskazania zegarów w systemach 12- i 24- godzinnym, posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; wykonuje obliczenia zegarowe, wykorzystuje warcaby i gry logiczne do rozwijania umiejętności myślenia strategicznego.	Biegle dodaje i odejmuje w pamięci w  zakresie 100; oblicza działania z okienkami; sprawnie mnoży i dzieli w zakresie 30; rozwiązuje, układa i przekształca zadania o rożnym stopniu trudności.           Posługuje się biegle wiadomościami praktycznymi – odczytuje wskazania zegara, mierzy, waży, liczy pieniądze, oblicza upływ czasu z użyciem jednostek. Mierzy temperaturę za pomocą termometru i odczytuje ją, gra w szachy stosując i rozumiejąc poznane zasady, rozwiązuje zadania problemowe dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się.
        EDUKACJA PRZYRODNICZA                                                                                             EDUKACJA SPOŁECZNA	Ma duże problemy z praktycznym zastosowaniem zdobytej wiedzy; zna nazwy kilku owoców i warzyw; myli elementy budowy kwiatu; słabo rozpoznaje rośliny i zwierzęta żyjące w wybranych środowiskach przyrodniczych; z trudem dostrzega jakie korzyści czerpie człowiek z hodowli roślin i zwierząt; z pomocą podaje kolejne pory roku; jest niesamodzielny w obserwowaniu zjawisk atmosferycznych, wymaga kierowania przez nauczyciela; nie zawsze ubiera się stosownie do pory roku; nie rozumie zagadnień ekologicznych;                                       Uczeń często wywołuje lub wchodzi w konflikty w kontaktach z rówieśnikami; rzadko okazuje szacunek innym osobom; zdarza się, że nie przestrzega reguł prawdomówności; nie zawsze identyfikuje się z rodziną i tradycjami; często nie wywiązuje się z obowiązków; nie ma potrzeby pomagać innym i dzielić się z potrzebującymi; słabo orientuje się w najbliższej okolicy, ważniejszych obiektach, tradycjach; ma problemy z przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa.	Dostrzega cykliczność pór dni i roku; zna większość nazw owoców i warzyw uprawianych w Polsce; nazywa niektóre zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku; wie jak opiekować się roślinami i zwierzętami hodowanymi w domu, ale nie jest obowiązkowy w pełnieniu tych funkcji; rozpoznaje i nazywa wybrane rośliny i zwierzęta; zna zasady zdrowego odżywiania się (piramida zdrowia); z drobnymi wskazówkami wymienia elementy krajobrazu swojej okolicy; słabo orientuje się w zagadnieniach ekologicznych (recykling); zna wybrane miasta, góry, morze i rzeki Polski.                       Uczeń nie zawsze odróżnia dobro i zło w kontaktach z rówieśnikami; czasami nie przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej i w świecie dorosłych; zdarza się, że niegrzecznie zwraca się do innych; nie pamięta o oddaniu pożyczonych rzeczy; wie, jakie relacje są między najbliższymi; nie zawsze rzetelnie wywiązuje się z obowiązków; rozumie potrzebę utrzymywania dobrych stosunków z sąsiadami, jednak czasami wchodzi z nimi w konflikt; nie zawsze przestrzega zasad bezpieczeństwa.	Potrafi obserwować przyrodę i wiązać przyczyny wybranych zjawisk ze skutkami; rozpoznaje owoce i warzywa uprawiane w Polsce; wie jakie warunki są niezbędne, aby rośliny i zwierzęta prawidłowo się rozwijały rozpoznaje i nazywa wybrane rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych; zna sposoby przystosowania zwierząt do poszczególnych pór roku; zna wybrane elementy typowych krajobrazów Polski; zna kolejne pory roku; wie jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek i jak można im przeciwdziałać; zna nazwy kierunków świata; wie o istnieniu wybranych form ochrony przyrody (pomniki przyrody, parki narodowe, ochrona gatunkowa).                   Uczeń wie, że warto być mądrym i pomagać potrzebującym; stara się być prawdomówny, uczciwy i koleżeński; wie, że pożyczone rzeczy należy oddać; zna obowiązki wynikające z przynależności do rodziny; zna relacje między najbliższymi; wywiązuje się z podjętych obowiązków; zna najbliższą okolicę, ważniejsze obiekty, tradycje; stara się przestrzegać zasad bezpieczeństwa.	Obserwuje i wypowiada się na temat zjawisk atmosferycznych  (temperatura, wiatr, opady ) typowych dla poszczególnych pór roku; rozpoznaje i nazywa rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych ( park, las, pole, sad i ogród ); zna warunki konieczne do rozwoju roślin i zwierząt oraz ich sposoby przystosowania do poszczególnych pór roku; rozpoznaje wybrane elementy typowych krajobrazów Polski i ich wpływ na warunki życia roślin i zwierząt; orientuje się jakie korzyści czerpie człowiek z hodowli roślin i zwierząt; zna zagrożenia dla środowiska ze strony człowieka, chroni przyrodę; wie, jakie znaczenie ma woda w życiu ludzi, roślin i zwierząt; dba o swoje zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych i wie, jak zachować się w różnych sytuacjach; wskazuje na mapie fizycznej Polski jej granice, góry, morze, rzeki i wybrane miasta; określa kierunki świata na mapie Polski.       Uczeń potrafi odróżnić, co jest dobre i wartościowe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi; jest prawdomówny; potrafi oddać pożyczone rzeczy i nie niszczy ich; identyfikuje się z rodziną i jej tradycjami; wywiązuje się z podejmowanych obowiązków i umów; pomaga innym i umie dzielić się z potrzebującymi; Zna najbliższą okolicę, ważniejsze obiekty, tradycje; rozumie potrzebę utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami w miejscu zamieszkania; troszczy się o bezpieczeństwo własne i innych.	Korzysta z dodatkowej literatury oraz formułuje wnioski na podstawie samodzielnie przeprowadzonych obserwacji i doświadczeń i eksperymentów; bierze czynny udział w akcjach na rzecz świata roślin i zwierząt; rozpoznaje wybrane zwierzęta i rośliny, których w naturalnych warunkach nie spotyka się w polskim środowisku przyrodniczym, a występujących na innych kontynentach.                                                     Uczeń doskonale rozumie pojęcia prawdy i kłamstwa; zna zasady bycia dobrym kolegą, jest uczynny i uprzejmy wobec innych; zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest prawdomówność; stara się przeciwdziałać kłamstwu i obmowie; zawsze pamięta o oddaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich; potrafi okazać swoim bliskim miłość i przywiązanie; identyfikuje się z rodziną i jej tradycjami, szkołą, miastem, krajem; podejmuje obowiązki  i rzetelnie się z nich wywiązuje; pomaga innym i chętnie dzieli się z potrzebującymi; prezentuje dużą wiedzę na temat swojej miejscowości, ważniejszych obiektów, tradycji; wie, do kogo i w jaki sposób może się zwrócić o pomoc; zawsze przestrzega zasad bezpieczeństwa.
        ZAJĘCIA KOMPUTEROWE	Zadania o elementarnym stopniu trudności wykonuje tylko z pomocą nauczyciela; często niepoprawnie korzysta z myszy komputerowej i klawiatury; rozwija umiejętność pisania na klawiaturze.	Tylko z pomocą nauczyciela lub kolegów posługuje się komputerem w podstawowym zakresie; uruchamia programy z płyty CD i dysku komputera, kończy pracę z komputerem i wyłącza go; z pomocą nauczyciela  tworzy schematyczne prace graficzne i dokumenty tekstowe; nie pamięta o sposobie korzystania z nowo poznanych opcji w programach lub zadaniach; z pomocą nauczyciela uruchamia przeglądarkę internetową; nie zawsze pamięta o niebezpieczeństwach wynikających z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu w sieci; nie zawsze stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów.	Z niewielką pomocą nauczyciela posługuje się komputerem w podstawowym zakresie: uruchamia programy z płyty CD i dysku komputera, kończy pracę z komputerem i wyłącza go; z reguły poprawnie i z drobną pomocą nauczyciela korzysta z myszy i klawiatury; tworzy proste prace graficzne i tekstowe wykorzystując dodatkowe opcje; samodzielnie korzysta z Internetu, ma świadomość niebezpieczeństw wynikających z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu w sieci; stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów.	Samodzielnie posługuje się komputerem w podstawowym zakresie, tworzy proste animacje ; wykorzystuje wszystkie narzędzia poznanych programów graficznych i edytorów tekstu; tworzy bogate w szczegóły prace graficzne i poprawne prace tekstowe; zna i stosuje zasady bezpiecznej pracy w Internecie.	Uczeń interesuje się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi; samodzielnie korzysta z programów użytkowych dla dzieci zawartych na różnych nośnikach; dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi uczniami ;   samodzielnie tworzy dokumenty tekstowe, prezentacje multimedialne; wyszukuje informacje zawarte na stronach internetowych; korzysta z poczty elektronicznej.
        ZAJĘCIA TECHNICZNE	Niechętnie podejmuje działalność techniczną;  nie zawsze zachowuje zasady bezpieczeństwa; posługując się narzędziami; nie umie korzystać z instrukcji ;  z pomocą nauczyciela wykonuje proste prace techniczne;  nie potrafi zaplanować swoich działań;  prace są nieestetyczne;  nie zachowuje porządku w miejscu pracy.	Wymaga zachęty i dokładnego wyjaśnienia sposobu wykonania pracy; nie potrafi rozplanować pracy;  rozpoznaje niektóre materiały i urządzenia; wykonuje prace mało estetyczne i ubogie w szczegóły, zazwyczaj niedokończone;  nie zawsze zachowuje ład i porządek na stanowisku pracy; często nie jest zaangażowany w powierzone mu zadanie; zna zasady bezpieczeństwa pracy i zabawy, ale nie zawsze ich przestrzega;  zna podstawowe zasady z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego.	Praca zazwyczaj jest staranna, estetyczna i dokładna oraz nie zawsze jest skończona;  zazwyczaj zachowuje ład i porządek w miejscu pracy, nie zawsze posiada wszystkie potrzebne materiały do pracy;  pracuje zgodnie z instrukcją po jej objaśnieniu przez nauczyciela; zna zasady bezpieczeństwa pracy i zabawy i stara się je stosować w praktyce,; potrafi bezpiecznie uczestniczyć w ruchu drogowym;  zna numery alarmowe.	Potrafi pracować zgodnie z instrukcją; dobiera odpowiedni materiał;  praca jest wykonana starannie z dużą dbałością o szczegóły i skończona;  zachowuje ład i porządek na stanowisku pracy; racjonalnie wykorzystuje czas i zgromadzony materiał; jest zawsze przygotowany do zajęć;  przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy i zabawy; zna i stosuje zasady ruchu  drogowego; wie kogo powiadomić w razie wypadku.	Ma twórcze podejście do zadań technicznych; wykonuje je estetycznie, dokładnie; racjonalnie wykorzystuje czas i zgromadzony materiał; utrzymuje ład i porządek na stanowisku pracy, jest zawsze przygotowany do zajęć; sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w praktyce;  samodzielnie czyta instrukcję i pracuje zgodnie z nią, dobiera odpowiedni materiał; przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy i zabaw;  zna i stosuje  zasady ruchu drogowego  wie jak się zachować w sytuacji wypadku; planuje i realizuje własne projekty/prace
        EDUKACJA PLASTYCZNA	Niechętnie podejmuje działalność plastyczną ;  w pracach plastycznych wykorzystuje proste środki wyrazu;  rzadko uwzględnia proporcję, kształt, barwę, fakturę;  ma problemy z wykonaniem pracy na podany temat; prace na ogół są niestaranne i nieestetyczne.	Wymaga zawsze zachęty, aby wyrazić swoje doświadczenia i przeżycia; nie zawsze potrafi zastosować wymagane techniki plastyczne na płaszczyźnie i w przestrzeni; tylko z pomocą posługuje się takimi środkami wyrazu plastycznego, jak: kształt, barwa, faktura; nawet z pomocą ma trudności z rozpoznaniem wybranych dziedzin sztuki: architektury, malarstwa, rzeźby, grafiki;  prace nie zawsze wykonuje na temat, schematycznie, niewłaściwie rozmieszczając i rozplanowując elementy pracy na płaszczyźnie i w przestrzeni;  prace wykonuje nieestetycznie, często ich nie kończy;  ma trudności z utrzymaniem na stanowisku pracy ładu i porządku, nie potrafi racjonalnie wykorzystać zgromadzony materiał.	Wymaga zachęty, aby wyrazić swoje doświadczenia i przeżycia; z pomocą posługuje się podanymi środkami wyrazu plastycznego;  nie zawsze rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki;  prace najczęściej wykonuje na temat, najczęściej schematycznie, nie zawsze właściwie rozmieszczając i rozplanowując elementy pracy na płaszczyźnie i w przestrzeni;  ma trudności z utrzymaniem na stanowisku pracy ładu i porządku, nie potrafi racjonalnie wykorzystać zgromadzony materiał.	Chętnie i z zaangażowaniem wyraża swoje doświadczenia i przeżycia, stosując wymagane techniki plastyczne;  rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki; wypowiada się na ich temat;  prace zawsze wykonuje z dbałością o szczegóły; prace wykonuje estetycznie, dokładnie i do końca;  zachowuje na stanowisku pracy ład i porządek, racjonalnie wykorzystuje zgromadzony materiał.	W sposób twórczy wyraża swoje doświadczenia i przeżycia;  ilustruje sceny i sytuacje (realne i fantastyczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem, muzyką;  rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki; wypowiada się na ich temat;  prace wykonuje oryginalnie; racjonalnie wykorzystuje czas i zgromadzony materiał.
        EDUKACJA MUZYCZNA	Słabo zna słowa i melodię poznanych piosenek; niechętnie śpiewa;  z pomocą nauczyciela czyta rytmicznie proste teksty;  nie rozróżnia podstawowych elementów muzyki;  rozpoznaje instrumenty muzyczne, wykorzystywane podczas zajęć; nie podejmuje nauki kroków podstawowych ludowych tańców; wymaga zachęty do zabaw przy muzyce.	Jest mało zaangażowany we wspólne śpiewanie i muzykowanie; nie podejmuje śpiewu indywidualnie; nie zna tekstów piosenek; słabo zna podstawowe elementy muzyki; niechętnie i z małym zaangażowaniem słucha muzyki;  nie zapamiętuje prostego układu ruchowego ;	Jest zazwyczaj zaangażowany we wspólne śpiewanie i muzykowanie; zachęcony, potrafi zaśpiewać indywidualnie i w zespole piosenki programowe; śpiewa hymn narodowy; popełnia błędy odtwarzając rytm; tworząc formy muzyczne wymaga pomocy ; stara się naśladować podstawowe kroki i figury tańców ludowych; gra proste melodie i akompaniamenty na wybranym instrumencie (dzwonki, flet).	Jest zawsze zaangażowany w podejmowanie wszelkich form działalności muzycznej; chętnie śpiewa indywidualnie i w zespole; zna piosenki programowe i śpiewa je z pamięci; zna hymn narodowy; potrafi zagrać na instrumentach perkusyjnych i melodycznych proste rytmy i krótkie zapisy nutowe; reaguje na zmianę tempa, dynamiki i metrum; rozróżnia podstawowe elementy muzyki; wyraża za pomocą ruchu wartości podstawowych nut i pauz; słucha muzyki, potrafi wyrazić plastycznie jej charakter; tworzy proste śpiewanki muzyczne; tańczy podstawowe kroki i wybrane figury prostych tańców ludowych.	Wyróżnia się w podejmowaniu form działalności muzycznej; bardzo chętnie śpiewa indywidualnie i w zespole; zna teksty piosenek programowych, potrafi je zaśpiewać z pamięci, dobrze zna hymn narodowy; gra na instrumentach perkusyjnych i melodycznych proste rytmy, reaguje na zmianę tempa, metrum i dynamiki; Rozróżnia podstawowe elementy muzyki (rytm, melodia, akompaniament); wyraża ruchowo czas trwania wartości nut i pauz (cała nuta, półnuta, ćwierćnuta i ósemka); aktywnie słucha muzyki i umie określić jej charakter; w zakresie twórczości muzycznej tworzy śpiewanki i improwizuje na instrumentach muzycznych; tańczy podstawowe kroki i figury polskich tańców ludowych.
        WYCHOWANIE  FIZYCZNE Głównym kryterium oceniania ucznia będzie: - postawa ucznia - jego osobiste   zaangażowanie - indywidualny wysiłek	Rzadko przestrzega zasad rywalizacji;  rozumie znaczenie ćwiczeń dla rozwoju fizycznego; niechętnie i niepoprawnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne; nie angażuje się w grach zespołowych;  rzadko reaguje właściwie na zwycięstwo i porażkę; rzadko przestrzega zasad higieny.	Wykonuje podstawowe ćwiczenia gimnastyczne; uczestniczy w zabawach i grach ruchowych, ale szybko się zniechęca i wycofuje z zabawy; nie zawsze stosuje się do zasad poznanych gier i zabaw; czasami narusza zasady bezpieczeństwa podczas ćwiczeń; wie, że należy dbać o zdrowie, ale nie zawsze stosuje się do zasad higieny zdrowotnej.	Sprawnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne; dobrze radzi sobie z pokonywaniem torów przeszkód; chętnie uczestniczy w zabawach i grach ruchowych; zna zasady gier zespołowych; wie, co ma wpływ na zdrowie człowieka; stara się korzystać z aktywnych form wypoczynku.	Jest sprawny fizycznie; zręcznie i szybko realizuje zadania sportowe; ćwiczenia wykonuje właściwą techniką i dokładnie; wykazuje dużą aktywność w wykonywaniu zadań ruchowych; współpracuje z partnerem i drużyną; wie, jaki wpływ mają ruch, higiena i odżywianie na zdrowie człowieka; przestrzega  poznane zasady  higieny zdrowotnej.	Jest bardzo sprawny fizycznie, zwinnie i szybko pokonuje przeszkody; rzuca i chwyta piłkę; bezbłędnie i z wielkim zaangażowaniem wykonuje ćwiczenia gimnastyczne; chętnie i aktywnie uczestniczy w zabawach, grach zespołowych i ćwiczeniach terenowych; rozumie wpływ ruchu, higieny i odżywiania na zdrowie człowieka; przestrzega poznanych zasad higieny zdrowotnej; reprezentuje szkołę w zawodach; układa zespołowe zabawy ruchowe i w nich uczestniczy.

         

         

         

        BIOLOGIA

        CHEMIA - Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowana na podstawie treści zawartych w podstawie programowej,  programie nauczania

        I. Substancje i ich przemiany

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: – zalicza chemię do nauk przyrodniczych – stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej – nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie – zna sposoby opisywania doświadczeń chemicznych – opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami produktów stosowanych na co dzień – definiuje pojęcie gęstość – podaje wzór na gęstość – przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć masa, gęstość, objętość – wymienia jednostki gęstości – odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych – definiuje pojęcie mieszanina substancji – opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych – podaje przykłady mieszanin – opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki – definiuje pojęcia zjawisko fizyczne  i reakcja chemiczna – podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka – definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny i związek chemiczny – dzieli substancje chemiczne na proste i złożone oraz na pierwiastki i związki chemiczne – podaje przykłady związków chemicznych – dzieli pierwiastki chemiczne na metale i niemetale – podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali) – odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości – opisuje, na czym polegają rdzewienie    i korozja – wymienia niektóre czynniki powodujące korozję – posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg)	Uczeń: – omawia, czym zajmuje się chemia – wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom – wyjaśnia, czym są obserwacje, a czym wnioski z doświadczenia – przelicza jednostki (masy, objętości, gęstości) – wyjaśnia, czym ciało fizyczne różni się od substancji – opisuje właściwości substancji – wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby rozdzielania mieszanin na składniki – sporządza mieszaninę – dobiera metodę rozdzielania mieszaniny na składniki – opisuje i porównuje zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną – projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną – definiuje pojęcie stopy metali – podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka – wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboli chemicznych – rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne – wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym i mieszaniną – proponuje sposoby zabezpieczenia przed rdzewieniem przedmiotów wykonanych z żelaza	Uczeń: – podaje zastosowania wybranego szkła i sprzętu laboratoryjnego – identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwość – przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość – przelicza jednostki – podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny na składniki – wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie – projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski – wskazuje w podanych przykładach reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne – wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny – wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym – odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne – opisuje doświadczenia wykonywane na lekcji – przeprowadza wybrane doświadczenia	Uczeń: – omawia podział chemii na organiczną i nieorganiczną – definiuje pojęcie patyna – projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i formułuje wnioski) – przeprowadza doświadczenia z działu Substancje i ich przemiany – projektuje i przewiduje wyniki doświadczeń na podstawie posiadanej wiedzy

         

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
        Uczeń:

        – opisuje zasadę rozdziału mieszanin metodą chromatografii

        – opisuje sposób rozdzielania na składniki bardziej złożonych mieszanin z wykorzystaniem metod spoza podstawy programowej

        – wykonuje obliczenia – zadania dotyczące mieszanin

        II. Składniki powietrza i rodzaje przemian, jakim ulegają

        Uczeń: – opisuje skład i właściwości powietrza – określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza – opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru, azotu oraz właściwości fizyczne gazów szlachetnych – podaje, że woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu – tłumaczy, na czym polega zmiana stanu skupienia na przykładzie wody – definiuje pojęcie wodorki – omawia obieg tlenu i tlenku węgla(IV) w przyrodzie – określa znaczenie powietrza, wody, tlenu, tlenku węgla(IV) – podaje, jak można wykryć tlenek węgla(IV) – określa, jak zachowują się substancje higroskopijne – opisuje, na czym polegają reakcje syntezy, analizy, wymiany – omawia, na czym polega spalanie – definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej – wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej – określa typy reakcji chemicznych – określa, co to są tlenki i zna ich podział – wymienia podstawowe źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza – wskazuje różnicę między reakcjami egzo- i endoenergetyczną – podaje przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych – wymienia niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym

        Uczeń: – projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów – wymienia stałe i zmienne składniki powietrza – oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu,  np. w sali lekcyjnej – opisuje, jak można otrzymać tlen – opisuje właściwości fizyczne i chemiczne  gazów szlachetnych, azotu – podaje przykłady wodorków niemetali – wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy – wymienia niektóre zastosowania azotu, gazów szlachetnych, tlenku węgla(IV), tlenu, wodoru – podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(IV) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem) – definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna – planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(IV) w powietrzu wydychanym z płuc – wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany – opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie – wymienia właściwości wody – wyjaśnia pojęcie higroskopijność – zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej – wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne – opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej i kwaśnych opadów – podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem) − opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza wymienia niektóre sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami – definiuje pojęcia reakcje egzo- i endoenergetyczne

        Uczeń: – określa, które składniki powietrza są stałe, a które zmienne – wykonuje obliczenia dotyczące zawartości procentowej substancji występujących w powietrzu – wykrywa obecność tlenku węgla(IV) – opisuje właściwości tlenku węgla(II) – wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszym życiu – podaje przykłady substancji szkodliwych dla środowiska – wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne opady – określa zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych opadów – proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów – projektuje doświadczenia, w których otrzyma tlen, tlenek węgla(IV), wodór – projektuje doświadczenia, w których zbada właściwości tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru – zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów reakcji chemicznych – podaje przykłady różnych typów reakcji chemicznych – wykazuje obecność pary wodnej w powietrzu – omawia sposoby otrzymywania wodoru – podaje przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych – zalicza przeprowadzone na lekcjach reakcje do egzo- lub endoenergetycznych

        Uczeń: – otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym – wymienia różne sposoby otrzymywania tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru – projektuje doświadczenia dotyczące powietrza i jego składników – uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu – uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu  z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru – planuje sposoby postępowania umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami – identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych – wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń, np. podaje przykłady dziedzin życia, których rozwój powoduje negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego

        III. Atomy i cząsteczki

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: – definiuje pojęcie materia – definiuje pojęcie dyfuzji – opisuje ziarnistą budowę materii – opisuje, czym atom różni się od cząsteczki – definiuje pojęcia: jednostka masy atomowej, masa atomowa, masa cząsteczkowa – oblicza masę cząsteczkową prostych związków chemicznych – opisuje i charakteryzuje skład atomu pierwiastka chemicznego (jądro – protony i neutrony, powłoki elektronowe – elektrony) – wyjaśni, co to są nukleony – definiuje pojęcie elektrony walencyjne – wyjaśnia, co to są liczba atomowa, liczba masowa – ustala liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa – podaje, czym jest konfiguracja elektronowa – definiuje pojęcie izotop – dokonuje podziału izotopów – wymienia najważniejsze dziedziny życia, w których mają zastosowanie izotopy – opisuje układ okresowy pierwiastków chemicznych – podaje treść prawa okresowości – podaje, kto jest twórcą układu okresowego pierwiastków chemicznych – odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach chemicznych – określa rodzaj pierwiastków (metal, niemetal) i podobieństwo właściwości pierwiastków w grupie	Uczeń: – planuje doświadczenie potwierdzające ziarnistość budowy materii – wyjaśnia zjawisko dyfuzji – podaje założenia teorii atomistyczno- -cząsteczkowej budowy materii – oblicza masy cząsteczkowe – opisuje pierwiastek chemiczny jako zbiór atomów o danej liczbie atomowej Z – wymienia rodzaje izotopów – wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru – wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy – korzysta z układu okresowego pierwiastków chemicznych – wykorzystuje informacje odczytane z układu okresowego pierwiastków chemicznych – podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M) – zapisuje konfiguracje elektronowe – rysuje modele atomów pierwiastków chemicznych – określa, jak zmieniają się niektóre właściwości pierwiastków w grupie i okresie	Uczeń: – wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii – oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych – definiuje pojęcie masy atomowej jako średniej mas atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego – wymienia zastosowania różnych izotopów – korzysta z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych – oblicza maksymalną liczbę elektronów w powłokach – zapisuje konfiguracje elektronowe – rysuje uproszczone modele atomów – określa zmianę właściwości pierwiastków w grupie i okresie	Uczeń: – wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych − wyjaśnia, dlaczego masy atomowe podanych pierwiastków chemicznych w układzie okresowym nie są liczbami całkowitymi

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.

        Uczeń:
        – oblicza zawartość procentową izotopów w pierwiastku chemicznym

        • opisuje historię odkrycia budowy atomu i powstania układu okresowego pierwiastków
        • definiuje pojęcie promieniotwórczość
        • określa, na czym polegają promieniotwórczość naturalna i sztuczna
        • definiuje pojęcie reakcja łańcuchowa
        • wymienia ważniejsze zagrożenia związane z promieniotwórczością
        • wyjaśnia pojęcie okres półtrwania (okres połowicznego rozpadu)
        • rozwiązuje zadania związane z pojęciami okres półtrwania i średnia masa atomowa
        • charakteryzuje rodzaje promieniowania
        • wyjaśnia, na czym polegają przemiany α, β

        IV. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: – wymienia typy wiązań chemicznych – podaje definicje: wiązania kowalencyjnego niespolaryzowanego, wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego, wiązania jonowego – definiuje pojęcia: jon, kation, anion – definiuje pojęcie elektroujemność – posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych – podaje, co występuje we wzorze elektronowym – odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego – zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne cząsteczek – definiuje pojęcie wartościowość – podaje wartościowość pierwiastków chemicznych w stanie wolnym – odczytuje z układu okresowego maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych względem wodoru grup 1., 2. i 13.−17. – wyznacza wartościowość pierwiastków chemicznych na podstawie wzorów sumarycznych – zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych – określa na podstawie wzoru liczbę atomów pierwiastków w związku chemicznym – interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np.: H2, 2 H, 2 H2 itp. – ustala na podstawie wzoru sumarycznego nazwę prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych – ustala na podstawie nazwy wzór sumaryczny prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych – rozróżnia podstawowe rodzaje reakcji chemicznych – wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej – podaje treść prawa zachowania masy – podaje treść prawa stałości składu związku chemicznego – przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem prawa zachowania	Uczeń: – opisuje rolę elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów – odczytuje elektroujemność pierwiastków chemicznych – opisuje sposób powstawania jonów – określa rodzaj wiązania w prostych przykładach cząsteczek − podaje przykłady substancji o wiązaniu kowalencyjnym i substancji o wiązaniu jonowym – przedstawia tworzenie się wiązań chemicznych kowalencyjnego i jonowego dla prostych przykładów – określa wartościowość na podstawie układu okresowego pierwiastków – zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych – podaje nazwę związku chemicznego na podstawie wzoru – określa wartościowość pierwiastków w związku chemicznym – zapisuje wzory cząsteczek, korzystając z modeli – wyjaśnia znaczenie współczynnika stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego – wyjaśnia pojęcie równania reakcji chemicznej – odczytuje proste równania reakcji chemicznych – zapisuje równania reakcji chemicznych − dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych	Uczeń: – określa typ wiązania chemicznego w podanym przykładzie – wyjaśnia na podstawie budowy atomów, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie – wyjaśnia różnice między typami wiązań chemicznych – opisuje powstawanie wiązań kowalencyjnych dla wymaganych przykładów – opisuje mechanizm powstawania wiązania jonowego – opisuje, jak  wykorzystać elektroujemność do określenia rodzaju wiązania chemicznego w cząsteczce – wykorzystuje pojęcie wartościowości – odczytuje z układu okresowego wartościowość pierwiastków chemicznych grup 1., 2. i 13.−17. (względem wodoru, maksymalną względem tlenu) – nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory na podstawie ich nazw – zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych (o większym stopniu trudności) – przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej – rozwiązuje zadania na podstawie prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego – dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych	Uczeń: – wykorzystuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązania w podanych substancjach –  uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że masa substratów jest równa masie produktów – rozwiązuje trudniejsze zadania dotyczące poznanych praw (zachowania masy, stałości składu związku chemicznego) – wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym oraz kowalencyjnym niespolaryzowanym a kowalencyjnym spolaryzowanym – opisuje zależność właściwości związku chemicznego od występującego w nim wiązania chemicznego – porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności) – zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności – wykonuje obliczenia stechiometryczne

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.  Uczeń:

        • opisuje wiązania koordynacyjne i metaliczne

        – wykonuje obliczenia na podstawie równania reakcji chemicznej

        – wykonuje obliczenia z wykorzystaniem pojęcia wydajność reakcji

        – zna pojęcia: mol, masa molowa i objętość molowa i wykorzystuje je w obliczeniach

        • określa, na czym polegają reakcje utleniania-redukcji
        • definiuje pojęcia: utleniacz i reduktor
        • zaznacza w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej procesy utleniania i redukcji oraz utleniacz, reduktor
        • podaje przykłady reakcji utleniania-redukcji zachodzących w naszym otoczeniu; uzasadnia swój wybór

        V. Woda i roztwory wodne

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: – charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie – podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie – podaje przykłady źródeł zanieczyszczenia wód – wymienia niektóre skutki zanieczyszczeń oraz sposoby walki z nimi – wymienia stany skupienia wody – określa, jaką wodę nazywa się wodą destylowaną – nazywa przemiany stanów skupienia wody – opisuje właściwości wody – zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody – definiuje pojęcie dipol – identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol – wyjaśnia podział substancji na dobrze rozpuszczalne, trudno rozpuszczalne oraz praktycznie nierozpuszczalne w wodzie − podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się i nie rozpuszczają się w wodzie – wyjaśnia pojęcia: rozpuszczalnik i substancja rozpuszczana – projektuje doświadczenie dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie – definiuje pojęcie rozpuszczalność – wymienia czynniki, które wpływają na rozpuszczalność substancji – określa, co to jest krzywa rozpuszczalności – odczytuje z wykresu rozpuszczalności rozpuszczalność danej substancji w podanej temperaturze – wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie – definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid i zawiesina – podaje przykłady substancji tworzących z wodą roztwór właściwy, zawiesinę, koloid – definiuje pojęcia: roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór stężony, roztwór rozcieńczony – definiuje pojęcie krystalizacja – podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie – definiuje stężenie procentowe roztworu – podaje wzór opisujący stężenie procentowe roztworu – prowadzi proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu	Uczeń: – opisuje budowę cząsteczki wody – wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna – wymienia właściwości wody zmieniające się pod wpływem zanieczyszczeń – planuje doświadczenie udowadniające, że woda: z sieci wodociągowej i naturalnie występująca w przyrodzie są mieszaninami – proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą – tłumaczy, na czym polegają procesy mieszania i rozpuszczania – określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem – charakteryzuje substancje ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie – planuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie – porównuje rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze – oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej objętości wody w podanej temperaturze – podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe – podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy lub zawiesiny – wskazuje różnice między roztworem właściwym a zawiesiną – opisuje różnice między roztworami: rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym – przekształca wzór na stężenie procentowe roztworu tak, aby obliczyć masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu – oblicza masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu, znając stężenie procentowe roztworu – wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym, np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej	Uczeń: – wyjaśnia, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w cząsteczce wody – wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody – określa właściwości wody wynikające z jej budowy polarnej – przewiduje zdolność różnych substancji do rozpuszczania się w wodzie – przedstawia za pomocą modeli proces rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru – podaje rozmiary cząstek substancji wprowadzonych do wody i znajdujących się w roztworze właściwym, koloidzie, zawiesinie – wykazuje doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałej w wodzie – posługuje się wykresem rozpuszczalności – wykonuje obliczenia z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności – oblicza masę wody, znając masę roztworu i jego stężenie procentowe – prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęcia gęstości – podaje sposoby zmniejszenia lub zwiększenia stężenia roztworu – oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego przez zagęszczenie i rozcieńczenie roztworu – oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) – wymienia czynności prowadzące do sporządzenia określonej objętości roztworu o określonym stężeniu procentowym – sporządza roztwór o określonym stężeniu procentowym	Uczeń: – proponuje doświadczenie udowadniające, że woda jest związkiem wodoru i tlenu – określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody – porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych – wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony – rozwiązuje z wykorzystaniem gęstości zadania rachunkowe dotyczące stężenia procentowego – oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze – oblicza stężenie roztworu powstałego po zmieszaniu roztworów tej samej substancji o różnych stężeniach

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.

        Uczeń:

        – wyjaśnia, na czym polega asocjacja cząsteczek wody

        – rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe roztworu, w którym rozpuszczono mieszaninę substancji stałych

        – rozwiązuje zadania z wykorzystaniem pojęcia stężenie molowe

        VI. Tlenki i wodorotlenki

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: – definiuje pojęcie katalizator – definiuje pojęcie tlenek – podaje podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali – zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków metali i tlenków niemetali – wymienia zasady BHP dotyczące pracy z zasadami – definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada – odczytuje z tabeli rozpuszczalności, czy wodorotlenek jest rozpuszczalny w wodzie czy też nie – opisuje budowę wodorotlenków – zna wartościowość grupy wodorotlenowej – rozpoznaje wzory wodorotlenków – zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3, Cu(OH)2 – opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia – łączy nazwy zwyczajowe (wapno palone i wapno gaszone) z nazwami systematycznymi tych związków chemicznych – definiuje pojęcia: elektrolit, nieelektrolit − definiuje pojęcia: dysocjacja jonowa, wskaźnik – wymienia rodzaje odczynów roztworów – podaje barwy wskaźników w roztworze o podanym odczynie – wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa zasad – zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady) − podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej – odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników – rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada	Uczeń: – podaje sposoby otrzymywania tlenków – opisuje właściwości i zastosowania wybranych tlenków – podaje wzory i nazwy wodorotlenków – wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają – wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków – zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia – wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone – odczytuje proste równania dysocjacji jonowej zasad – definiuje pojęcie odczyn zasadowy – bada odczyn – zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń	Uczeń: – wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada – wymienia przykłady wodorotlenków i zasad – wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność – wymienia poznane tlenki metali, z których    otrzymać zasady – zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku – planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu, potasu lub wapnia – planuje sposób otrzymywania wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie – zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej zasad – określa odczyn roztworu zasadowego i uzasadnia to – opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) – opisuje zastosowania wskaźników – planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym	Uczeń: – zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu – planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także praktycznie nierozpuszczalne w wodzie – zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków – identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji – odczytuje równania reakcji chemicznych

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.

        Uczeń:

        – opisuje i bada właściwości wodorotlenków amfoterycznych

        Wymagania programowe na poszczególne oceny  dla klasy VIII szkoły podstawowej Chemia Nowej Ery.

        I. KWASY

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami zalicza kwasy do elektrolitów definiuje pojęcie kwasy zgodnie z teorią Arrheniusa opisuje budowę kwasów opisuje różnice w budowie kwasów beztlenowych i kwasów tlenowych zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4 zapisuje wzory strukturalne kwasów beztlenowych podaje nazwy poznanych kwasów wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu wyznacza wartościowość reszty kwasowej wyjaśnia, jak można otrzymać np. kwas chlorowodorowy, siarkowy(IV) wyjaśnia, co to jest tlenek kwasowy opisuje właściwości kwasów, np.: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI) stosuje zasadę rozcieńczania kwasów opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów definiuje pojęcia: jon, kation i anion zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady) wymienia rodzaje odczynu roztworu wymienia poznane wskaźniki określa zakres pH i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów rozróżnia doświadczalnie odczyny roztworów za pomocą wskaźników wyjaśnia pojęcie kwaśne opady oblicza masy cząsteczkowe HCl i H2S	Uczeń: udowadnia, dlaczego w  nazwie danego kwasu pojawia się wartościowość zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i kwasów beztlenowych zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy wskazuje przykłady tlenków kwasowych opisuje właściwości poznanych kwasów opisuje zastosowania poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa zapisuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów nazywa kation H+ i aniony reszt kwasowych określa odczyn roztworu (kwasowy) wymienia wspólne właściwości kwasów wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów zapisuje obserwacje z przeprowadzanych doświadczeń posługuje się skalą pH bada odczyn i pH roztworu wyjaśnia, jak powstają kwaśne opady podaje przykłady skutków kwaśnych opadów oblicza masy cząsteczkowe kwasów oblicza zawartość procentową pierwiastków chemicznych w cząsteczkach kwasów	Uczeń: zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność projektuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać omawiane na lekcjach kwasy wymienia poznane tlenki kwasowe wyjaśnia zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (np.: w serze, mleku, jajku) opisuje reakcję ksantoproteinową zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) w formie stopniowej dla H2S, H2CO3 określa kwasowy odczyn roztworu na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) podaje przyczyny odczynu roztworów: kwasowego, zasadowego, obojętnego interpretuje wartość pH w ujęciu jakościowym (odczyny: kwasowy, zasadowy, obojętny) opisuje zastosowania wskaźników planuje doświadczenie, które pozwala zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności analizuje proces powstawania i skutki kwaśnych opadów proponuje niektóre sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów	Uczeń: zapisuje wzór strukturalny kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym nazywa dowolny kwas tlenowy (określenie wartościowości pierwiastków chemicznych, uwzględnienie ich w nazwie) projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których wyniku można otrzymać kwasy identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów wyjaśnia pojęcie skala pH

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczających poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie przez ucznia może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:

        • wymienia przykłady innych wskaźników i określa ich zachowanie w roztworach o różnych odczynach
        • opisuje wpływ pH na glebę i uprawy, wyjaśnia przyczyny stosowania poszczególnych nawozów
        • omawia przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego(V)
        • definiuje pojęcie stopień dysocjacji
        • dzieli elektrolity ze względu na stopień dysocjacji

        II.  Sole

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: opisuje budowę soli tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków) wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady) tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia) wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych definiuje pojęcie dysocjacja jonowa (elektrolityczna) soli dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady) podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli (proste przykłady) opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas) zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady) definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej podaje przykłady zastosowań najważniejszych soli	Uczeń: wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady) zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady) korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady) zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali) opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym) zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji – wymienia zastosowania najważniejszych soli	Uczeń: tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V)) zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli otrzymuje sole doświadczalnie wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej zapisuje równania reakcji otrzymywania soli ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas ® sól + wodór projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH) swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji trudno rozpuszczalnych i praktycznie nierozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych) podaje przykłady soli występujących w przyrodzie wymienia zastosowania soli opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)	Uczeń: wymienia metody otrzymywania soli przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali) zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej i praktycznie nierozpuszczalnej przewiduje wynik reakcji strąceniowej identyfikuje sole na podstawie podanych informacji podaje zastosowania reakcji strąceniowych projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody) opisuje zaprojektowane doświadczenia

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczających poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie przez ucznia może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:

        • wyjaśnia pojęcie hydrat, wymienia przykłady hydratów, ich występowania i zastosowania
        • wyjaśnia pojęcie hydroliza, zapisuje równania reakcji hydrolizy i wyjaśnia jej przebieg
        • wyjaśnia pojęcia: sól podwójna, sól potrójna, wodorosole i hydroksosole; podaje przykłady tych soli

        III. Związki węgla z wodorem

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: wyjaśnia pojęcie związki organiczne podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel wymienia naturalne źródła węglowodorów wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej i podaje przykłady ich zastosowania stosuje zasady bhp w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej definiuje pojęcie węglowodory definiuje pojęcie szereg homologiczny definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) podaje nazwy systematyczne alkanów (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego opisuje budowę i występowanie metanu opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer opisuje najważniejsze zastosowania metanu, etenu i etynu opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu)	Uczeń: wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy dużym i małym dostępie tlenu pisze równania reakcji spalania etenu i etynu porównuje budowę etenu i etynu wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji opisuje właściwości i niektóre zastosowania polietylenu wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów wykonuje proste obliczenia dotyczące węglowodorów podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń	Uczeń: tworzy wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów (na podstawie wzorów kolejnych związków chemicznych w danym szeregu homologicznym) proponuje sposób doświadczalnego wykrycia produktów spalania węglowodorów zapisuje równania reakcji spalania alkanów przy dużym i małym dostępie tlenu zapisuje równania reakcji spalania alkenów i alkinów zapisuje równania reakcji otrzymywania etynu odczytuje podane równania reakcji chemicznej zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów (np. stanem skupienia, lotnością, palnością, gęstością, temperaturą topnienia i wrzenia) wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi opisuje właściwości i zastosowania polietylenu projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne wykonuje obliczenia związane z węglowodorami wyszukuje informacje na temat zastosowań alkanów, etenu i etynu; wymienia je zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu	Uczeń: analizuje właściwości węglowodorów porównuje właściwości węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów opisuje wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne projektuje doświadczenia chemiczne dotyczące węglowodorów projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań obliczeniowych o wysokim stopniu trudności analizuje znaczenie węglowodorów w życiu codziennym

        
        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczających poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie przez ucznia może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:

        • opisuje przebieg suchej destylacji węgla kamiennego
        • wyjaśnia pojęcia: izomeria, izomery
        • wyjaśnia pojęcie węglowodory aromatyczne
        • podaje przykłady tworzyw sztucznych, tworzyw syntetycznych
        • podaje właściwości i zastosowania wybranych tworzyw sztucznych
        • wymienia przykładowe oznaczenia opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych

        IV . Pochodne węglowodorów

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry i aminokwasy są pochodnymi węglowodorów opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa węglowodorowa + grupa funkcyjna) wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów zalicza daną substancję organiczną do odpowiedniej grupy związków chemicznych wyjaśnia, co to jest grupa funkcyjna zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach karboksylowych, estrach, aminokwasach; podaje ich nazwy zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów karboksylowych i estrów dzieli alkohole na monohydroksylowe i polihydroksylowe zapisuje wzory sumaryczne i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce wyjaśnia, co to są nazwy zwyczajowe i nazwy systematyczne tworzy nazwy systematyczne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce, podaje zwyczajowe (metanolu, etanolu) rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do dwóch atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne i zwyczajowe (kwasu metanowego i kwasu etanowego) zaznacza resztę kwasową we wzorze kwasu karboksylowego opisuje najważniejsze właściwości metanolu, etanolu i glicerolu oraz kwasów etanowego i metanowego bada właściwości fizyczne glicerolu zapisuje równanie reakcji spalania metanolu opisuje podstawowe zastosowania etanolu i kwasu etanowego dzieli kwasy karboksylowe na nasycone i nienasycone wymienia najważniejsze kwasy tłuszczowe opisuje najważniejsze właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych (stearynowego i oleinowego) definiuje pojęcie mydła wymienia związki chemiczne, które są substratami reakcji estryfikacji definiuje pojęcie estry wymienia przykłady występowania estrów w przyrodzie opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol, etanol) wśród poznanych substancji wskazuje te, które mają szkodliwy wpływ na organizm omawia budowę i właściwości aminokwasów (na przykładzie glicyny) podaje przykłady występowania aminokwasów wymienia najważniejsze zastosowania poznanych związków chemicznych (np. etanol, kwas etanowy, kwas stearynowy)	Uczeń: zapisuje nazwy i wzory omawianych grup funkcyjnych wyjaśnia, co to są alkohole polihydroksylowe zapisuje wzory i podaje nazwy alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych (zawierających do pięciu atomów węgla w cząsteczce) zapisuje wzory sumaryczny i półstrukturalny (grupowy) propano-1,2,3-triolu (glicerolu) uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy karboksylowe tworzą szeregi homologiczne podaje odczyn roztworu alkoholu opisuje fermentację alkoholową zapisuje równania reakcji spalania etanolu podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (np. kwasy: mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy) i wymienia ich zastosowania tworzy nazwy prostych kwasów karboksylowych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) i zapisuje ich wzory sumaryczne i strukturalne podaje właściwości kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego) bada wybrane właściwości fizyczne kwasu etanowego (octowego) opisuje dysocjację jonową kwasów karboksylowych bada odczyn wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) zapisuje równania reakcji spalania i reakcji dysocjacji jonowej kwasów metanowego i etanowego zapisuje równania reakcji kwasów metanowego i etanowego z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego i etanowego podaje nazwy długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (przykłady) zapisuje wzory sumaryczne kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego wyjaśnia, jak można doświadczalnie udowodnić, że dany kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym podaje przykłady estrów wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste przykłady) opisuje sposób otrzymywania wskazanego estru (np. octanu etylu) zapisuje równania reakcji otrzymywania estru (proste przykłady, np. octanu metylu) wymienia właściwości fizyczne octanu etylu opisuje negatywne skutki działania etanolu na organizm bada właściwości fizyczne omawianych związków zapisuje obserwacje z wykonywanych doświadczeń chemicznych	Uczeń: wyjaśnia, dlaczego alkohol etylowy ma odczyn obojętny wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę systematyczną glicerolu zapisuje równania reakcji spalania alkoholi podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne alkoholi i kwasów karboksylowych wyjaśnia, dlaczego niektóre wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi porównuje właściwości kwasów organicznych i nieorganicznych bada i opisuje wybrane właściwości fizyczne i chemiczne kwasu etanowego (octowego) porównuje właściwości kwasów karboksylowych opisuje proces fermentacji octowej dzieli kwasy karboksylowe zapisuje równania reakcji chemicznych kwasów karboksylowych podaje nazwy soli kwasów organicznych określa miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego) projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego zapisuje równania reakcji chemicznych prostych kwasów karboksylowych z alkoholami monohydroksylowymi zapisuje równania reakcji otrzymywania podanych estrów tworzy wzory estrów na podstawie nazw kwasów i alkoholi tworzy nazwy systematyczne i zwyczajowe estrów na podstawie nazw odpowiednich kwasów karboksylowych i alkoholi zapisuje wzór poznanego aminokwasu opisuje budowę oraz wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny) opisuje właściwości omawianych związków chemicznych wymienia zastosowania: metanolu, etanolu, glicerolu, kwasu metanowego, kwasu octowego bada niektóre właściwości fizyczne i chemiczne omawianych związków opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne	Uczeń: proponuje doświadczenie chemiczne do podanego tematu z działu Pochodne węglowodorów opisuje doświadczenia chemiczne (schemat, obserwacje, wniosek) przeprowadza doświadczenia chemiczne do działu Pochodne węglowodorów zapisuje wzory podanych alkoholi i kwasów karboksylowych zapisuje równania reakcji chemicznych alkoholi, kwasów karboksylowych o wyższym stopniu trudności (np. więcej niż pięć atomów węgla w cząsteczce) wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością alkoholi oraz kwasów karboksylowych zapisuje równania reakcji otrzymywania estru o podanej nazwie lub podanym wzorze planuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań przewiduje produkty reakcji chemicznej identyfikuje poznane substancje omawia szczegółowo przebieg reakcji estryfikacji omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania zapisuje równania reakcji chemicznych w formach: cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu zapisuje równanie kondensacji dwóch cząsteczek glicyny opisuje mechanizm powstawania wiązania peptydowego rozwiązuje zadania dotyczące pochodnych węglowodorów (o dużym stopniu tru

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczających poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie przez ucznia może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:

        • opisuje właściwości i zastosowania wybranych alkoholi (inne niż na lekcji)

        • opisuje właściwości i zastosowania wybranych kwasów karboksylowych (inne niż na lekcji)
        • zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących w twardej wodzie po dodaniu mydła sodowego
        • wyjaśnia pojęcie hydroksykwasy
        • wyjaśnia, czym są aminy; omawia ich przykłady; podaje ich wzory; opisuje właściwości, występowanie i zastosowania
        • wymienia zastosowania aminokwasów
        • wyjaśnia, co to jest hydroliza estru
        • zapisuje równania reakcji hydrolizy estru o podanej nazwie lub podanym wzorze

        V. Substancje o znaczeniu biologicznym

        Ocena dopuszczająca	Ocena dostateczna	Ocena dobra	Ocena bardzo dobra
        Uczeń: wymienia główne pierwiastki chemiczne wchodzące w skład organizmu wymienia podstawowe składniki żywności i miejsca ich występowania wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek: tłuszczów, cukrów (węglowodanów) i białek dzieli tłuszcze ze względu na: pochodzenie i stan skupienia zalicza tłuszcze do estrów wymienia rodzaje białek dzieli cukry (sacharydy) na cukry proste i cukry złożone definiuje białka jako związki chemiczne powstające z aminokwasów wymienia przykłady: tłuszczów, sacharydów i białek wyjaśnia, co to są węglowodany wymienia przykłady występowania celulozy i skrobi w przyrodzie podaje wzory sumaryczne: glukozy i fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy wymienia zastosowania poznanych cukrów wymienia najważniejsze właściwości omawianych związków chemicznych definiuje pojęcia: denaturacja, koagulacja, żel, zol wymienia czynniki powodujące denaturację białek podaje reakcje charakterystyczne białek i skrobi opisuje znaczenie: wody, tłuszczów, białek, sacharydów, witamin i mikroelementów dla organizmu wyjaśnia, co to są związki wielkocząsteczkowe; wymienia ich przykłady wymienia funkcje podstawowych składników odżywczych	Uczeń: wyjaśnia rolę składników odżywczych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu opisuje budowę cząsteczki tłuszczu jako estru glicerolu i kwasów tłuszczowych opisuje wybrane właściwości fizyczne tłuszczów opisuje wpływ oleju roślinnego na wodę bromową wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić tłuszcze nienasycone od tłuszczów nasyconych opisuje właściwości białek wymienia czynniki powodujące koagulację białek opisuje właściwości fizyczne: glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy bada właściwości fizyczne wybranych związków chemicznych (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy) zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą za pomocą wzorów sumarycznych opisuje przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą wykrywa obecność skrobi i białka w produktach spożywczych	Uczeń: podaje wzór ogólny tłuszczów omawia różnice w budowie tłuszczów stałych i tłuszczów ciekłych wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę bromową definiuje białka jako związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji aminokwasów definiuje pojęcia: peptydy, peptyzacja, wysalanie białek opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek wyjaśnia, co to znaczy, że sacharoza jest disacharydem wymienia różnice we właściwościach fizycznych skrobi i celulozy zapisuje poznane równania reakcji sacharydów z wodą definiuje pojęcie wiązanie peptydowe projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka za pomocą stężonego roztworu kwasu azotowego(V) planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające badanie właściwości omawianych związków chemicznych opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne opisuje znaczenie i zastosowania skrobi, celulozy i innych poznanych związków chemicznych	Uczeń:                podaje wzór tristearynianu glicerolu projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka wyjaśnia, na czym polega wysalanie białek wyjaśnia, dlaczego skrobia  i celuloza są polisacharydami wyjaśnia, co to są dekstryny omawia przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą planuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne weryfikujące postawioną hipotezę identyfikuje poznane substancje

        Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczających poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie przez ucznia może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:

        • bada skład pierwiastkowy białek
        • udowadnia doświadczalnie, że glukoza ma właściwości redukujące
        • przeprowadza próbę Trommera i próbę Tollensa
        • wyjaśnia, na czym polega próba akroleinowa
        • projektuje doświadczenie umożliwiające odróżnienie tłuszczu od substancji tłustej (próba akroleinowa)
        • opisuje proces utwardzania tłuszczów
        • opisuje hydrolizę tłuszczów, zapisuje równanie dla podanego tłuszczu
        • wyjaśnia, na czym polega efekt Tyndalla

        EDB

        FIZYKA - OGÓLNE KRYTERIA USTALANIA OCEN Z FIZYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE KL VII, VIII Szkoła Podstawowa  (2018-2019)

        Wymagania: Konieczne, Podstawowe, Rozszerzające, Dopełniające, Wykraczające
        Stopnie: Dopuszczający, Dostateczny, Dobry, Bardzo dobry, Celujący

        1. Stopień   niedostateczny (do 35%) uzyskuje uczeń, który nie spełnił poziomu wymagań koniecznych:
        a) Nie opanował wiadomości i umiejętności, które są konieczne do dalszego kształcenia. 
        b) Nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela.
        c) Nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych.

        Stopień   dopuszczający   otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania konieczne   
        Wymagania konieczne dotyczą zapamiętania wiadomości. Uczeń jest w stanie zapamiętać i przypomnieć sobie treści podstawowych praw fizyki, podstawowych wielkości fizycznych, najważniejszych zjawisk fizycznych. Potrafi rozwiązywać (przy pomocy nauczyciela) proste zadania teoretyczne i praktyczne. Zdobyte wiadomości i umiejętności są niezbędne do dalszego kontynuowania nauki fizyki i przydatne w życiu codziennym.  
        Wymagania konieczne obejmują treści programowe:
        •        najbardziej przystępne, •        najczęściej stosowane, •        możliwie praktyczne.

        2. Stopień dopuszczający  (36%-49%) uzyskuje uczeń, który:
        a) Ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową, ale braki te nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki. 
        b) Zna treść podstawowych praw fizyki, definicje odpowiednich wielkości fizycznych, potrafi wybrać właściwe prawa i wzory z przedstawionego zestawu, potrafi przygotować tablice wzorów z przerobionego materiału.
        c) Rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, odczytywanie wartości z wykresów, umie sporządzić wykres na podstawie tabeli, potrafi zapisać wzorem prawa lub definicje, obliczyć wartość definiowanych wielkości, wyprowadza jednostki.
        d) zna przykłady stosowania praw fizyki w życiu codziennym.
        Stopień   dostateczny   otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe   
        Wymagania podstawowe dotyczą zrozumienia wiadomości. Uczeń potrafi przy niewielkiej pomocy nauczyciela: wyjaśnić, od czego zależą podstawowe wielkości fizyczne, takie jak np. gęstość, praca, rezystancja itp., zna jednostki tych wielkości, zna i potrafi wyjaśnić poznane prawa fizyki oraz umie je potwierdzić odpowiednimi, prostymi eksperymentami.
        Wymagania podstawowe obejmują treści:
        •        przystępne, proste, uniwersalne, •        niezbędne do dalszej nauki fizyki, •        użyteczne praktycznie dla ucznia.

        3. Stopień dostateczny (50%-68%) uzyskuje uczeń, który:
        a) Opanował wiadomości i umiejętności określone podstawą programową na podstawie wymagań minimum programowego. 
        b) Posiada umiejętności określone na ocenę dopuszczający oraz rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności. 
        c) Interpretuje wzory i prawa fizyczne (odtwórczo), przekształca wzory, opisuje zjawiska posługując się odpowiednią terminologią, z wykresu oblicza wielkości fizyczne i wyznacza ich zmiany, interpretuje wykresy.
        Stopień   dobry   otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania rozszerzające     
        Wymagania rozszerzające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych. Uczeń posługuje się wiadomościami, które są rozszerzone w stosunku do wymagań podstawowych, uczeń potrafi samodzielnie rozwiązywać typowe zadania teoretyczne i praktyczne, korzysta przy tym ze słowników, tablic i innych pomocy naukowych.  
        Wymagania rozszerzające obejmują treści:
        •        o zwiększonym stopniu trudności, rozszerzone, •        przydatne do stosowania w fizyce, •        użyteczne ogólnie w praktyce.

        4. Stopień dobry (69%-87%) otrzymuje uczeń, który: 

        a) Nie opanował w pełni wiadomości określonych programem nauczania w danej klasie, ale opanował je na poziomie przekraczającym wymagania zawarte w minimum programowym. 
        b) Posiada umiejętności określone na ocenę dostateczny oraz poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje (wykonuje) samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne: korzystając z wykresu potrafi przedstawić występujące zależności w innym układzie współrzędnych itp. 
        c) W obrębie danego działu posiada umiejętność powiązania różnych praw, zjawisk i zasad do zadań rachunkowych i problemów teoretycznych, potrafi przeprowadzić samodzielnie doświadczenie stosując właściwe przyrządy i metody pomiarowe.

        Stopień   bardzo dobry   otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania dopełniające  
        Wymagania dopełniające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych. Uczeń stosuje wiadomości i umiejętności do: przeprowadzania szczegółowej analizy procesów fizycznych, projektowania doświadczeń potwierdzających prawa fizyczne, rozwiązywaniu złożonych zadań rachunkowych, np. wyprowadzanie wzorów, analiza wykresów. 

        Wymagania dopełniające obejmują treści:

        •        o znacznym stopniu trudności, •        stosowane specjalistycznie.

        5. Stopień bardzo dobry (88%-100%)  otrzymuje uczeń, który:

        a) opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania w danej klasie. 
        b) posiada umiejętności określone na ocenę dobry oraz sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami z różnych działów fizyki, logicznie je łączy, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów łączących różne działy fizyki. 

        c) swobodnie stosuje terminologię fizyczną.
        d) potrafi zaprojektować doświadczenie, przeprowadzić analizę wyników.

        Stopień   celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania  wykraczające  

        Wymagania wykraczające obejmują wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania w danej klasie. Uczeń inicjuje akcje wykraczające poza ramy programowe, sporządza z własnej inicjatywy materiały pomocne przy realizacji lekcji, posługuje się bogatym słownictwem fachowym, jest laureatem konkursów przedmiotowych na szczeblu wojewódzkim lub olimpiad przedmiotowych na szczeblu krajowym. Spełnienie tych wymagań, uzależnione od spełnienia wymagań dopełniających, ocenia się na stopień celujący.  

        Wymagania wykraczające obejmują treści: •        wykraczające poza program nauczania. •        naukowe. •        specjalistyczne. •        o złożonym, znacznym stopniu trudności.

        6. Stopień celujący  (-100% + zadanie dodatkowe)  otrzymuje uczeń, który:

        a) posiada umiejętności określone na ocenę bardzo dobry 
        b) posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania w danej klasie. 
        c) samodzielnie zdobywa wiedzę z różnych źródeł.
        d) rozwija zainteresowania fizyką.
        e) biegle  rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, przedstawia oryginalne sposoby rozwiązania, samodzielnie rozwiązuje zadania  wykraczające poza program nauczania klasy. 
        f) samodzielnie planuje eksperymenty, przeprowadza je, analizuje wyniki i przeprowadza rachunek błędów. 
        g) formułuje hipotezy i weryfikuje je jakościowo i ilościowo. 
        h) osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach z fizyki i astronomii. 
        i) popularyzuje fizykę i astronomię przygotowując odczyty, doświadczenia.
        j) pomaga przy szkolnych konkursach: fizycznym i astronomicznym

        SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIÓW O WYMAGANIACH

        • Uczniowie zapoznają się z zasadami systemu wymagań na poszczególne stopnie na początku nauki przedmiotu. 
        • Klasa podpisuje z nauczycielem tzw. Kontrakt (Załącznik1) określający prawa i obowiązki ucznia i nauczyciela oraz zasady wzajemnej współpracy 
        • Uczniowie są informowani o wymaganiach na stopnie szkolne z danego działu w trakcie przerabiania danego materiału.

        SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW

        Narzędzia sprawdzania wiedzy i umiejętności 

        Sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia odbywa się za pomocą następujących metod  :  

        • Kartkówki z bieżącego materiału 
        • Ustne odpowiedzi 
        • Pisemne sprawdziany po zamkniętej partii materiału 
        • Sprawdziany diagnozujące 
        • Ćwiczenia praktyczne: doświadczenie uczniowskie, praca grupowa, zadania 
        • Prace domowe
        • Opracowanie referatu na zadany temat
        ​.Praca i aktywność na lekcji

        Sprawdzaniu podlegają umiejętności i wiedza:
        • Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i metod niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu 
        • Wyszukiwanie i stosowanie informacji 
        • Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności 
        • Łączenie wiedzy teoretycznej z umiejętnościami praktycznymi podczas rozwiązywania problemów 
        • Współpraca i komunikowanie się w grupie: przekazywanie informacji, formułowanie pytań, organizacja pracy.

        1. Prace pisemne: 
        a) Sprawdziany 10 minutowe obejmujące ostatnio przerabianą tematykę - tzw. kartkówki – mogą odbywać się na każdej lekcji i nie muszą być zapowiadane. Zakres: ostatnia lekcja, 2 ostatnie lekcje, lub jedno z zadanych do domu  zadań.  Punktacja kartkówek jest ustalana przez nauczyciela.

        b) Prace klasowe, tzw. klasówka lub test 45minutowy. Zakres i termin ustalone są z uczniami przynajmniej na tydzień przed planowanym jego przeprowadzeniem.  

        c) Sprawdzian diagnostyczny, po przerobieniu materiału rocznego lub semestralnego oraz po powtórkach. Termin sprawdzianu ustalany wcześniej z uczniami.

        2. Odpowiedź ustna

        a) Podstawę oceny za odpowiedź ustną stanowi pełna i samodzielna odpowiedź ucznia na pytanie wg ustalonych wymagań programowych na odpowiednią ocenę. 
        b) Wygłoszenie przygotowanego referatu.

        3. Praca uczniów na lekcji 

        Oceniane jest samodzielne zgłaszanie się ucznia do:  Merytorycznej dyskusji nad tematem lekcji  Formułowania poprawnych wniosków, pytań, problemów itp.  Redagowania zapisu do zeszytu - notatki  Rozwiązania przy tablicy zadania rachunkowego, problemowego  Projektowania doświadczeń  Stawiania hipotez  Zauważenia błędu

        4. Praca uczniów w domu i aktywność:

        a) Wykonywanie zadań domowych 

        b) Wykonywanie pomocy naukowych 
        c) Przygotowanie referatów
        d) Projektowanie ciekawych doświadczeń
        e) Wykonywanie dodatkowych zadań 
        f) Udział w konkursach
        Uczeń otrzymuje za trzy plusy z aktywności ocenę bardzo dobrą, za trzy minusy ocenę niedostateczną

        Zasady poprawiania stopni:
        1. Uczeń ma prawo poprawić ocenę z pracy klasowej, powinien to zrobić w terminie do dwóch tygodni.
        2. Kartkówki można poprawiać na zasadach i w terminie ustalonym z nauczycielem (**) Oceny z kartkówki są równoważne  z  oceną z odpowiedzi ustnej.
        3. Nieobecność na sprawdzianie lub kartkówce traktowana i liczona jest, jak 0, które należy poprawić.
        4. Uczeń ma prawo do próby poprawienia uzgodnionych z nauczycielem partii materiału, gdy ocena semestralna lub końcowo - roczna jest na pograniczu dwóch ocen (**).
        5. Każda ocena z poprawy jest wpisywana do dziennika, nie obniża ona już uzyskanej oceny. Wszystkie oceny uzyskane przez ucznia brane są pod uwagę.
        6. Uczeń przyłapany w trakcie sprawdzianu na niesamodzielnej pracy lub korzystaniu z jakichkolwiek materiałów otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości jej poprawienia.
        7. Uczeń ma prawo poprawić ocenę semestralną lub końcową na ocenę wyższą niż przewidziana przez nauczyciela uczącego danego ucznia. Warunkiem uzyskania oceny wyższej jest zdanie egzaminu sprawdzającego pisemnego (i ustnego) przed komisją złożoną z nauczycieli uczących danego przedmiotu. Ocena komisji jest ostateczna. 

        Uwagi dodatkowe:
        a. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotownie do lekcji tzw. Np raz/dwa* w semestrze bez podania przyczyn. 
        b. Uczeń ma prawo zgłosić tzw. Bz brak zeszytu, podręcznika, zbioru zadań lub zadania domowego raz w semestrze. 
        c.Zgłoszenie Np lub Bz powinno nastąpić na początku lekcji przed sprawdzeniem obecności. Każde kolejne zgłoszenie Np lub Bz będzie równoznaczne z oceną niedostateczną. Zgłoszenie nieprzygotowania nie jest równoznaczne z brakiem zadania lub zeszytu. 
        d. Nieprzygotowanie nie może być zgłoszone w przypadku zapowiedzianych sprawdzianów pisemnych i powtórek, z wyjątkiem szczególnych wypadków losowych.
        e. Ocena semestralna i końcowa nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych ocen.

        4. SPOSOBY INFORMOWANIA O OSIĄGNIĘCIACH UCZNIÓW Z FIZYKI
        1. Ocena ustalona wg wymagań programowych z fizyki spełnia funkcje:
        •        informacyjną – uczeń wie, czego nie opanował, zaś nauczyciel wie, co sprawia uczniowi trudności, informuje rodziców o osiągnięciach dziecka; 
        •        wychowawczą – ocena jest „w miarę” adekwatna do stanu wiedzy ucznia i umożliwia mu samoocenę, może pomóc w ocenianiu dziecka przez rodziców.
         2. Ocena jest jawna oraz motywowana w przypadkach uzasadnionych i zawsze na prośbę zainteresowanych.
        3. W dzienniku opisuję każdą ocenę z fizyki zaznaczając, jakiej partii materiału lub jakiego zagadnienia ona dotyczy. Wychowawca mając dziennik w każdej chwili może udzielić stosownej informacji rodzicom.
        4. Na wywiadówkach i konsultacjach rodzice lub opiekunowie są informowani o wynikach w nauce. W uzasadnionych przypadkach braki i sposoby ich uzupełnienia są omawiane indywidualnie. 5. W razie potrzeby częstszej kontroli postępów ucznia ustala się regularne kontakty indywidualne z rodzicami oraz zapisuje oceny do zeszytu przedmiotowego.
        6. Na miesiąc przed zakończeniem klasyfikacji uczeń jest informowany o ewentualnej ocenie niedostatecznej. Ocena ta może ulec zmianie w toku dalszej nauki.
        7. Tydzień przed klasyfikacją semestralną lub roczną uczeń jest informowany ustnie oprzewidywanej dla niego ocenie.

        5. ZAKOŃCZENIE
        Przedstawiony przedmiotowy system oceniania z fizyki ma być spójny z wewnątrzszkolnym systemem oceniania. Jeżeli w którymś założeniu taki by się nie okazał, ważniejszy jest wewnątrzszkolny system oceniania. Szczegółowe przedstawienie systemu oceniania z fizyki ma na celu zapoznanie uczniów i rodziców w możliwie najprostszy sposób z obowiązującymi przepisami.

        Załącznik 1
        KONTRAKT NAUCZYCIEL – UCZEŃ
        1. Uczeń zobowiązany jest do bycia przygotowanym na każdą lekcję tj. wymagane jest posiadanie zeszytu przedmiotowego, podręcznika, zbioru zadań oraz znajomości materiału.
        2. Uczeń ma prawo do zgłoszenia braku przygotowania ‘np.’dwa* razy w semestrze bez podania przyczyny Powinno ono być zgłoszone na początku lekcji, przed sprawdzeniem obecności. Każde kolejne ‘np.’ lub zgłoszenie w trakcie lekcji jest równoważne z oceną niedostateczną.
        3.Nieprzygotownie nie może być zgłoszone w przypadku zapowiedzianych sprawdzianów pisemnych i powtórek, z wyjątkiem szczególnych wypadków losowych.
        4. Uczeń ma prawo do zgłoszenia braku zadania lub zeszytu lub podręcznika lub zbioru zadań ‘bz’ raz w semestrze bez podania przyczyny Powinno ono być zgłoszone na początku lekcji, przed sprawdzeniem obecności. Każde kolejne ‘bz’ lub zgłoszenie w trakcie lekcji jest równoważne z oceną niedostateczną. Zgłoszenie ‘bz’ nie jest równoznaczne z brakiem przygotowania
        5. Uczeń nieobecny na ostatniej lekcji nie jest zwolniony ze znajomości treści lekcji. Jedynie uczeń, który był nieobecny, przez co najmniej tydzień oraz ma usprawiedliwienie od lekarza może uzupełnić wiedzą z opuszczonych lekcji lub napisać zaległy sprawdzian w terminie ustalonym z nauczycielem.
        6. Nauczyciel ma prawo do sprawdzania postępów ucznia poprzez: zapowiedziane sprawdziany (przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) z większej partii materiału, zapowiedziane lub niezapowiedziane kartkówki, odpowiedź ustną, zadanie domowe. Ocenie podlega również aktywność ucznia oraz prace dodatkowe np. referaty, udział w konkursach itp.
        7. Uczeń ma prawo do poprawy zapowiedzianych sprawdzianów w terminie do dwóch tygodni po otrzymaniu oceny.
        8. Uczeń nieobecny na sprawdzianie z przyczyn nieusprawiedliwionych jest zobowiązany do napisania sprawdzianu na najbliższej lekcji  i nie ma możliwości poprawy.
        9. **Kartkówki można poprawiać na zasadach i w terminie ustalonym z nauczycielem .
        10. Jeżeli uczeń został przyłapany w trakcie sprawdzianu na niesamodzielnej pracy lub  korzystaniu z jakichkolwiek materiałów otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości jej poprawienia. 11. Uczeń ma prawo do próby poprawienia uzgodnionych z nauczycielem  partii materiału, gdy ocena semestralna lub końcowo-roczna jest na pograniczu dwóch ocen.
        12. Ocena semestralna i końcowo-roczna nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych ocen cząstkowych.
        13. Uczeń ma prawo poprawić ocenę semestralną lub końcową na ocenę wyższą niż przewidziana przez nauczyciela uczącego danego ucznia. Warunkiem uzyskania oceny wyższej jest zdanie egzaminu sprawdzającego pisemnego i ustnego przed komisją złożoną z nauczycieli uczących danego przedmiotu. Ocena komisji jest ostateczna.
        14. Uczeń, dostaje ocenę ndst z aktywności w przypadku gdy przeszkadzając w prowadzeniu lekcji nie potrafi odpowiedzieć na zadane przez nauczyciela pytanie dotyczące omawianej w tym czasie części materiału

        GEOGRAFIA - PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z GEOGRAFII W KLASACH 5-8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ

        1.    Zadania PSO:

        • Zebranie informacji niezbędnych nauczycielowi w nieustannym dostosowywaniu swoich   działań   dydaktycznych   do   zmieniających   się   warunków,    potrzeb i możliwości rozwojowych ucznia Dostarczenie rodzicom bieżącej informacji o poziomie wiadomości i umiejętności ich dzieci.
        • Motywowanie uczniów do systematycznej i efektywnej pracy.
        • Pomaganie   uczniowi   w   samodzielnym   planowaniu   swojego   rozwoju   przez zwracanie uwagi na jego sukcesy i porażki.
        • Rozwijanie poczucia odpowiedzialności ucznia za jego osobiste postępy.

        2.   Środki dydaktyczne do pracy indywidualnej ucznia:

        Na realizację programu geografii w szkole podstawowej przewidziano 5 godzin tygodniowo w cyklu kształcenia.

        Każdy uczeń    w poszczególnych klasach powinien posiadać  następujący zestaw środków dydaktycznych do pracy indywidualnej:

        • Podręcznik
        • Zeszyt przedmiotowy
        • Atlas geograficzny
        • Przyrządy do wykonywania rysunków i pomiarów na mapie (ołówek, kredki,
          cyrkiel, linijka, ekierka, kątomierz).

        3.   Sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów obejmuje następujące wskaźniki:

        • Prace pisemne
        • Wypowiedzi ustne
        • Umiejętności praktyczne.

        Rezultatem sprawdzania osiągnięć ucznia są oceny bieżące, które brane są pod uwagę przy ocenianiu semestralnym i końcoworocznym.

        Sprawdzanie pisemne:

        • Sprawdzian po zakończeniu działu obowiązuje każdego ucznia.  W przypadku nieobecności uczeń może zaliczać sprawdzian w formie pisemnej  w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Uczeń może pisać poprawę sprawdzianu w terminie uzgodnionym z nauczycielem, nie później niż dwa tygodnie od dnia wpisania oceny ze sprawdzianu. Sprawdzian jest zapowiadany tydzień wcześniej.
        • Kartkówki ( z trzech ostatnich lekcji)
        • Prace domowe,
        • Prace wykonywane na mapach konturowych,
        • Prezentacje ( dodatkowo).

        Wypowiedzi ustne:

        • Ocena bieżąca z trzech ostatnich lekcji
        • Aktywność i praca na lekcjach (indywidualna i zespołowa)
        • Ocena   z   powtórzenia   po    zakończeniu   działu    (zapowiedziane    tydzień wcześniej)

        Uczeń może zgłosić nieprzygotowanie tyle razy w semestrze ile jest lekcji geografii tygodniowo (klasa 7 dwa razy).

        W czasie lekcji powtórzeniowej nie można zgłosić nieprzygotowania.

        4.   Poziom wymagań na poszczególne oceny wyrażony w procentach:

        Procentowe progi na poszczególne oceny są zgodne ze szkolnymi.

        • Ocenę celująca otrzymuje uczeń, który w części obowiązkowej otrzyma ocenę bardzo dobrą  i wyczerpująco rozwiąże zadanie dodatkowe
        • Skala   procentowa   dla   uczniów   posiadających   opinię   poradni   psychologiczno-pedagogicznej oraz dla uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim, posiadającym orzeczenie poradni o realizowaniu programu szkoły specjalnej jest odpowiednio dostosowana.

        5.    Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny:

        Ocena niedostateczna: Uczeń nie opanował niezbędnych wiadomości i umiejętności zawartych
        w wymaganiach podstawy programowej dla gimnazjum potrzebnych do kontynuowania nauki. Wykazuje brak systematyczności i chęci do nauki, nie posiada podstawowej orientacji na mapie, nie wykonuje zadań domowych, nie potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji, w tym z treści podręcznika, nie pracuje na lekcji, nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych i praktycznych o elementarnym stopniu trudności samodzielnie, w grupie lub nawet przy pomocy nauczyciela, nie udziela prawidłowych odpowiedzi na większość zadanych mu pytań.

        Ocena dopuszczająca: Uczeń ma braki w wymaganiach koniecznych z zakresu wiadomości i umiejętności. Opanował w stopniu elementarnym umiejętność czytania map, posiada elementarną orientację na mapie świata, Europy i Polski, posługuje się w stopniu elementarnym słownictwem i terminologią geograficzną w mowie i piśmie.

        Samodzielnie rozwiązuje i wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności, przejawia chęć i gotowość pracy i współpracy. Umie wykorzystać różne źródła informacji, przy czym objawia się to jako praca odtwórcza, wskazująca na słabe zrozumienie polecenia, przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na proste pytania.

        Ocena dostateczna: Uczeń opanował podstawowe wiadomości i wybrane umiejętności określone podstawową programową. Posiada podstawową orientację na mapie i w przestrzeni geograficznej, poprawnie wyraża swoje myśli w prostych i typowych przykładach w mowie żywej i pisanej, przy wypowiedzi widać nieliczne błędy, odpowiedź ustna odbywa się przy pomocy nauczyciela zadającego kolejne pytania, samodzielnie i w grupie rozwiązuje poprawnie nieskomplikowane polecenia, potrafi naśladować podobne rozwiązania w analogicznych sytuacjach, wartościuje elementy działalności człowieka środowisku, poprawnie odczytuje dane z tekstu, rysunków, diagramów, tabel, przetwarza proste dane na wykresy, wykonuje wybrane, proste obliczenia stosowane w geografii, z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości do rozwiązywania sytuacji problemowych.

        Ocena dobra: Uczeń opanował wiadomości i umiejętności w stopniu dobrym, uwzględniającym wymagania rozszerzające. W szczególności: pracuje systematycznie, a jego przygotowanie choć pełne jest różne jakościowo, posiada dobrą orientację na mapie świata, czyta
        ze zrozumieniem mapy tematyczne, dokonuje poprawnych interpretacji tekstów źródłowych, udziela zasadniczo samodzielnie odpowiedzi, choć uwidaczniają się niewielkie braki w wiedzy lub wypowiedź nie wyczerpuje omawianego zagadnienia. Wiadomości i umiejętności podstawowe są dla niego zrozumiałe, potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności. Wykonuje wszystkie obliczenia stosowane w geografii, dostrzega zależności przyczynowo - skutkowe, łączy zagadnienia w logiczne ciągi, opanował umiejętność dokonywania interpretacji prostych zjawisk przedstawianych graficznie, wmówię i piśmie posługuje się językiem poprawnym pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, potrafi wartościować działalność człowieka w środowisku, aktywnie i efektywnie pracuje i współpracuje w zespołach grupowych.

        Ocena bardzo dobra. Uczeń w stopniu wyczerpującym opanował materiał przewidziany w podstawie programowej dla danej klasy oraz praktycznie stosuje umiejętności z zakresu kluczowych kompetencji w edukacji geograficznej. W szczególności: przygotowanie ucznia do lekcji jest pełne, wszechstronne oraz systematyczne, sprawnie posługuje się wiadomościami i umiejętnościami, podczas wypowiedzi ustnej samodzielnie potrafi interpretować omawiane zagadnienie, jego wypowiedź jest ładna, ciekawa i poprawna pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, samodzielnie dokonuje interpretacji treści mapy i innych materiałów źródłowych, obok prawidłowego wnioskowania przeprowadza proste analizy zjawisk, potrafi zastosować wiedzę w praktycznym działaniu, chętnie wykonuje zadania i prace dodatkowe, wykorzystuje różne źródła informacji do pogłębiania swojej wiedzy, bierze aktywny udział w przedsięwzięciach o charakterze środowiskowym, wnosi twórczy wkład w realizację zadań oraz omawianych zagadnień, pracuje nad własnym rozwojem lub bierze aktywny udział w konkursach o treściach geograficznych.

        Ocena celująca: Uczeń spełnia wszystkie kryteria ujęte w wymaganiach na ocenę bardzo dobrą, a ponadto w zakresie posiadanej wiedzy wykracza poza podstawę programową, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, a ich efekty potrafi zaprezentować innym w konkretnej formie. Ponadto uczeń powinien wykazać się znaczącymi osiągnięciami w konkursach na poziomie powiatowym, wojewódzkim lub ogólnopolskim.

        6.   Zasady ustalania oceny końcowej:

        Zasadniczy wpływ na stopień końcowy (semestralny lub końcoworoczny) mają oceny cząstkowe z testów sprawdzających, sprawdzianów, kartkówek i odpowiedzi ustnych. Pozostałe oceny mogą podwyższyć lub obniżyć ocenę końcową.                                                                                                                                                    

        HISTORIA

        INFORMATYKA - PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA

        ZAJĘCIA KOMPUTEROWE KLASA 6

        Uczeń: przestrzega zasad bezpiecznej pracy przy komputerze, jest odpowiedzialny za ogólny porządek na stanowisku komputerowym, stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu, przestrzega zasad korzystania z licencjonowanego oprogramowania, potrafi uszanować pracę innych, m.in. nie usuwa plików i nie kopiuje ich bez zgody autora lub nauczyciela, potrafi z zaangażowaniem argumentować zagrożenia wynikające z korzystania z niewłaściwych gier komputerowych, m.in. nie korzysta z gier zawierających elementy przemocy i okrucieństwa oraz nie nakłania kolegów do korzystania z takich gier.

        Komputer i praca w sieci komputerowej
        2	3	4	5	6
        dba o porządek na stanowisku komputerowym	wymienia podstawowe zasady zachowania się w pracowni komputerowej i przestrzega ich	wymienia zasady zachowania się w pracowni komputerowej i przestrzega ich	omawia zasady zachowania się w pracowni komputerowej i przestrzega ich	omawia szczegółowo zasady zachowania się w pracowni komputerowej i przestrzega ich
        posługuje się myszą i klawiaturą; określa typ komputera (komputerów) w pracowni komputerowej (np. IBM, Macintosh); z pomocą nauczyciela poprawnie loguje się do szkolnej sieci komputerowej i kończy pracę z komputerem	rozróżnia elementy zestawu komputerowego; podaje ich przeznaczenie; potrafi samodzielnie i poprawnie zalogować się do szkolnej sieci komputerowej i wylogować się	omawia ogólne przeznaczenie elementów zestawu komputerowego; wymienia elementy zestawu komputerowego i nośniki pamięci masowej; wie, na czym polega uruchomienie komputera i programu komputerowego	omawia przeznaczenie elementów zestawu komputerowego; wie, czym jest pamięć operacyjna; wie, czym jest system operacyjny; zna jednostki pamięci; omawia procesy zachodzące podczas uruchamiania programu komputerowego; wymienia cechy środowiska graficznego; wie, czym jest system operacyjny	omawia wewnętrzną budowę komputera – rodzaje pamięci; omawia nośniki pamięci masowej ze względu na ich pojemność i przeznaczenie; omawia procesy zachodzące w komputerze podczas jego uruchamiania; wymienia funkcje systemu operacyjnego; omawia cechy środowiska graficznego; omawia funkcje systemu operacyjnego
        Program komputerowy
        2	3	4	5	6
        uruchamia programy korzystając z ikon na pulpicie; potrafi poprawnie zakończyć pracę programu; rozróżnia elementy okna programu; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje operacje w oknie programu; jest świadom istnienia wirusów komputerowych	uruchamia programy z wykazu programów w menu Start; nazywa elementy okna programu; wykonuje niektóre operacje na oknie programu; według wskazówek nauczyciela wykonuje operacje w oknie programu; potrafi omówić ogólne niebezpieczeństwa związane z zarażeniem wirusem komputerowym	omawia przeznaczenie elementów okna programu komputerowego; wykonuje operacje na oknie programu; pod kierunkiem nauczyciela pracuje z dwoma jednocześnie uruchomionymi oknami programów; samodzielnie wykonuje operacje w oknie programu; wymienia sposoby ochrony przed wirusami komputerowymi; stosuje niektóre z nich	wie, że nie wolno bezprawnie kopiować programów i kupować ich nielegalnych kopii; wybraną metodą samodzielnie kopiuje pliki na zewnętrzny nośnik danych; samodzielnie pracuje z dwoma jednocześnie uruchomionymi oknami programów; sprawnie korzysta z menu kontekstowego; zna podstawowe skróty klawiaturowe; wie, czym są wirusy komputerowe; potrafi ogólnie omówić ich działanie	instaluje programy i zna zasady odinstalowywania ich; zna podstawowe rodzaje licencji komputerowych i zasady korzystania z nich; wskazaną metodą samodzielnie kopiuje pliki na zewnętrzne nośniki danych; stosuje skróty klawiaturowe; potrafi wskazać podobieństwa i różnice w budowie różnych okien programów; stosuje sposoby ochrony przed wirusami komputerowymi, np. używa programu antywirusowego dla dysku twardego i innych nośników danych
        Zastosowania komputera i programów komputerowych
        2	3	4	5	6
        wymienia przynajmniej trzy zastosowania komputera	podaje przykłady zastosowania komputera w szkole i w domu	wskazuje zastosowania komputera w różnych dziedzinach życia	wskazuje użyteczność zastosowania komputera do usprawnienia uczenia się; korzysta z programów edukacyjnych	korzystając z dodatkowych źródeł, odszukuje informacje na temat zastosowań komputera
        podaje przykład urządzenia ze swojego otoczenia, opartego na technice komputerowej	podaje przykłady urządzeń ze swojego otoczenia, opartych na technice komputerowej	omawia działanie przykładowych urządzeń ze swojego otoczenia, opartych na technice komputerowej	podaje przykłady zastosowania komputera w domu; wymienia zagrożenia wynikające z korzystania z niewłaściwych gier komputerowych	omawia historię komputerów; wyszukuje w różnych źródłach, w tym w Internecie, informacje na temat najnowszych zastosowań komputerów; omawia zagrożenia wynikające z korzystania z niewłaściwych gier komputerowych
        Dokument komputerowy
        2	3	4	5	6
        pod kierunkiem nauczyciela zapisuje dokument w pliku, w folderze domyślnym	pod kierunkiem nauczyciela zapisuje dokument w pliku we wskazanej lokalizacji; pod kierunkiem nauczyciela potrafi wydrukować dokument komputerowy	samodzielnie zapisuje dokument w pliku w wybranej lokalizacji; pod kierunkiem nauczyciela zakłada nowy folder; potrafi przygotować dokument komputerowy do druku	samodzielnie otwiera istniejący dokument z pliku zapisanego w określonym folderze; przegląda dokument, zmienia i ponowne zapisuje pod tą samą lub inną nazwą w wybranej lokalizacji; samodzielnie potrafi ustalić podstawowe parametry drukowania	podaje cechy charakterystyczne dokumentów komputerowych tworzonych w różnych programach komputerowych; podczas przygotowywania dokumentu do druku korzysta z podglądu wydruku; potrafi korzystać z właściwości drukowania
        Pliki i foldery
        2	3	4	5	6
        z pomocą nauczyciela odszukuje zapisane pliki i otwiera je	wie, do czego służy folder Kosz i potrafi usuwać pliki; potrafi odpowiednio nazwać plik; samodzielnie odszukuje określone pliki; z pomocą nauczyciela kopiuje pliki na wskazany nośnik pamięci	potrafi usuwać wskazane pliki; rozumie, czym jest struktura folderów; rozróżnia folder nadrzędny i podrzędny; potrafi tworzyć własne foldery; z pomocą nauczyciela kopiuje pliki na inny nośnik pamięci; potrafi skompresować i zdekompresować folder i plik	tworzy własne foldery, korzystając z odpowiedniej opcji menu; rozróżnia pliki tekstowe i graficzne po ich rozszerzeniach; otwiera pliki z okna Mój komputer; potrafi samodzielnie przenieść lub skopiować plik do innego folderu na dysku twardym i na inny nośnik; odszukuje pliki w strukturze folderów; potrafi zmienić nazwę istniejącego pliku; zna pojęcie „rozszerzenie pliku"; potrafi kopiować, przenosić i usuwać foldery	swobodnie porusza się po strukturze folderów; zna różnicę między kopiowaniem a przenoszeniem folderu; rozróżnia pliki innych programów po ich rozszerzeniach (np. pokaz slajdów, pliki arkusza kalkulacyjnego, pliki utworzone w edytorze postaci); tworzy skróty do plików i folderów; porządkuje ikony na pulpicie; wyjaśnia, na czym polega kompresowanie plików

        Najczęściej stosowane metody posługiwania się programami komputerowymi
        2	3	4	5	6
        do obsługi programów posługuje się głównie myszą (klika wymienione przez nauczyciela elementy: przyciski, ikony, opcje menu)	do obsługi programów posługuje się myszą i klawiszami sterującymi kursorem, korzystając z pomocy nauczyciela; pod kierunkiem nauczyciela korzysta ze Schowka do kopiowania, wycinania i wklejania: pliku, obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu, danych w komórkach arkusza kalkulacyjnego	samodzielnie obsługuje programy za pomocą myszy i klawiszy sterujących kursorem; korzysta ze Schowka do kopiowania, wycinania i wklejania: pliku, obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu, danych w komórkach arkusza kalkulacyjnego; na polecenie nauczyciela stosuje metodę przeciągnij i upuść	samodzielnie obsługuje programy za pomocą myszy, klawiszy sterujących kursorem i skrótów klawiaturowych; samodzielnie korzysta ze Schowka do kopiowania, wycinania i wklejania: pliku, obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu, danych w komórkach arkusza kalkulacyjnego; samodzielnie stosuje metodę przeciągnij i upuść	omawia zasadę działania Schowka; potrafi samodzielnie korzystać z poznanych metod w różnych programach komputerowych

        Komputer jako źródło informacji i narzędzie komunikacji

        Uczeń: potrafi świadomie korzystać z Internetu, jest odpowiedzialny za siebie i innych – potrafi z zaangażowaniem argumentować zagrożenia wynikające z niewłaściwego wyboru źródła informacji i samej informacji, m.in. nie wchodzi na strony obrażające godność osobistą, propagujące treści niezgodne z Zasadami właściwego zachowania, zawierające obraźliwe i wulgarne teksty, propagujące przemoc, unika nawiązywania poprzez Internet kontaktów z nieznajomymi osobami, stosuje zasady taktowanego zachowania w Internecie, m.in. przestrzega podstawowych zasad netykiety,  korzysta z cudzych materiałów w sposób zgodny z prawem.

        Internet
        2	3	4	5
        wymienia przykłady różnych źródeł informacji; podaje przykłady niektórych usług internetowych; potrafi uruchomić przeglądarkę internetową; wymienia niektóre zagrożenia ze strony Internetu	wyjaśnia, czym jest Internet i strona internetowa; podaje i omawia przykłady usług internetowych; otwiera i przegląda wskazane strony internetowe w przeglądarce; pod kierunkiem nauczyciela korzysta z wyszukiwarki internetowej	wyjaśnia, czym jest adres internetowy; wymienia przeznaczenie poszczególnych elementów okna przeglądarki internetowej; wymienia zagrożenia ze strony Internetu (m.in. strony obrażające godność osobistą, propagujące treści niezgodne z zasadami właściwego zachowania, zawierające obraźliwe i wulgarne teksty, propagujące przemoc, pomagające nawiązywać niewłaściwe kontakty	wyjaśnia, czym jest hiperłącze; omawia przeznaczenie poszczególnych elementów okna przeglądarki internetowej; samodzielnie korzysta z wyszukiwarki internetowej; wyszukuje hasła w encyklopediach multimedialnych i słownikach	stosuje zaawansowane opcje korzystania z różnych wyszukiwarek internetowych; korzysta z portali internetowych
        Poczta elektroniczna
        2	3	4	5	6
        podaje przykłady różnych sposobów komunikacji; potrafi uruchomić program pocztowy i odebrać pocztę	omawia podobieństwa i różnice między pocztą tradycyjną i elektroniczną; wymienia zasady netykiety; pisze i wysyła listy elektroniczne do jednego adresata; odbiera pocztę	wymienia poszczególne elementy okna programu pocztowego; wymienia podstawowe zasady pisania listów elektronicznych; wymienia i omawia zasady netykiety; pisze i wysyła listy elektroniczne do wielu adresatów; odbiera pocztę; prawidłowo dołącza załączniki do listów; zna i stosuje zasadę nieotwierania załączników do listów elektronicznych pochodzących od nieznanych nadawców	omawia przeznaczenie poszczególnych elementów okna programu pocztowego; stosuje zasady redagowania listów elektronicznych; przestrzega zasad netykiety; odpowiada na listy; korzysta z książki adresowej; wymienia i omawia podstawowe zasady ochrony komputera przed wirusami i innymi zagrożeniami przenoszonymi przez pocztę elektroniczną; wymienia podstawowe zasady ochrony komputera przed wirusami i innymi zagrożeniami przenoszonymi przez pocztę elektroniczną	zna różnicę między formatem tekstowym a HTML; tworzy listy w HTML; konfiguruje program pocztowy; zakłada konto pocztowe

        Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych  i prezentacji multimedialnych
        Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematyczne wykonuje ćwiczenia, stara się samodzielnie odkrywać możliwości programów komputerowych, rozwija indywidualne zdolności twórcze i wrażliwość estetyczną, potrafi stosować komputer do podniesienia efektywności uczenia się, potrafi odkrywać nowe obszary zastosowań komputera, potrafi współpracować w grupie, jest odpowiedzialny za powierzone zadania i zdyscyplinowany na lekcji.

        Grafika komputerowa
        2	3		4	5	6
        omawia zalety i wady rysowania odręcznego i za pomocą programu komputerowego; pod kierunkiem nauczyciela tworzy rysunek w prostym edytorze graficznym, stosując podstawowe narzędzia malarskie (Ołówek, Pędzel, Aerograf, Krzywa, Linia, Gumka)	wyjaśnia, do czego służy edytor grafiki; tworzy rysunek w prostym edytorze graficznym, stosując podstawowe narzędzia malarskie (Ołówek, Pędzel, Aerograf, Krzywa, Linia, Gumka); tworzy rysunki składające się z figur geometrycznych (prostokątów, wielokątów, elips, okręgów); pod kierunkiem nauczyciela wprowadza napisy w obszarze rysunku; wykonuje operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go w inne miejsce na tym samym rysunku		tworzy rysunki składające się z figur geometrycznych (prostokątów, wielokątów, elips, okręgów); wypełnia kolorem obszary zamknięte; stosuje kolory niestandardowe; wprowadza napisy w obszarze rysunku; ustala parametry czcionki takie, jak: krój, rozmiar, kolor, pochylenie, pogrubienie, podkreślenie; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go w inne miejsce na tym samym rysunku	przekształca obraz: wykonuje odbicia lustrzane, obroty, pochylanie i rozciąganie obrazu; samodzielnie wykonuje operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go do innego rysunku; wykorzystuje możliwość rysowania w powiększeniu, aby rysować bardziej precyzyjnie i poprawiać rysunki	omawia powstawanie obrazu komputerowego i przeznaczenie karty graficznej; samodzielnie odszukuje opcje menu programu w celu wykonania konkretnej czynności; przygotowuje rysunki na konkursy informatyczne
        Teksty komputerowe
        2	3	4		5	6
        pisze krótki tekst, zawierający wielkie i małe litery oraz polskie znaki diakrytyczne; wyjaśnia pojęcia: wiersz tekstu, kursor tekstowy; zaznacza fragment tekstu; zmienia krój, rozmiar i kolor czcionki; usuwa znaki za pomocą klawisza Backspace	wyjaśnia, do czego służy edytor tekstu; porusza się po tekście za pomocą kursora myszy; wyjaśnia pojęcia: strona dokumentu tekstowego, margines; usuwa znaki za pomocą klawisza Backspace i Delete; wyrównuje akapity do lewej, do prawej, do środka; zmienia krój, rozmiar i kolor czcionki; pod kierunkiem nauczyciela wstawia do tekstu rysunki ClipArt i obiekty WordArt; pod kierunkiem nauczyciela wstawia do tekstu prostą tabelę i wypełnia ją treścią	wyjaśnia pojęcia: akapit, wcięcie, parametry czcionki; prawidłowo stosuje spacje przy znakach interpunkcyjnych; porusza się po tekście za pomocą kursora myszy i klawiszy sterujących kursorem; zna pojęcie: justowanie; justuje akapity; dodaje obramowanie i cieniowanie tekstu i akapitu; wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go w inne miejsce w tym samym dokumencie; wymienia rodzaje umieszczenia obrazu względem tekstu; pod kierunkiem nauczyciela formatuje tabelę; pod kierunkiem nauczyciela wstawia do tekstu fragment obrazu zapisanego w pliku oraz Autokształty (Kształy)		samodzielnie dodaje obramowanie i cieniowanie tekstu i akapitu; wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go do innego dokumentu; wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go w inne miejsce w tym samym dokumencie; samodzielnie formatuje tabelę; samodzielnie wstawia do tekstu fragment obrazu zapisanego w pliku oraz Autokształty (Kształy), rysunki ClipArt, obiekty WordArt	samodzielnie wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go do innego dokumentu; omawia zastosowanie poszczególnych rodzajów umieszczenia obrazu względem tekstu; omawia zasady i znaczenie poprawnego formatowania tekstu; w zadaniach projektowych wykazuje umiejętność prawidłowego łączenia grafiki i tekstu
        Obliczenia za pomocą komputera
        2	3	4		5	6
        wykonuje proste obliczenia na kalkulatorze komputerowym; pod kierunkiem nauczyciela wypełnia danymi tabelę arkusza kalkulacyjnego; zaznacza odpowiedni zakres komórek; pod kierunkiem nauczyciela tworzy prostą formułę i wykonuje obliczenia na wprowadzonych danych	wykonuje obliczenia na kalkulatorze komputerowym; zna budowę tabeli arkusza kalkulacyjnego, określa pojęcia: wiersz, kolumna, komórka, zakres komórek, adres komórki, formuła; rozumie, czym jest zakres komórek; wypełnia danymi tabelę arkusza kalkulacyjnego; stosuje funkcję Suma do dodawania liczb zawartych w kolumnie lub wierszu; samodzielnie numeruje komórki w kolumnie lub wierszu; pod kierunkiem nauczyciela wpisuje proste formuły do przeprowadzania obliczeń na konkretnych liczbach; wykonuje wykres dla jednej i serii danych; wymienia typy wykresów;	wymienia elementy okna arkusza kalkulacyjnego; pod kierunkiem nauczyciela tworzy tabelę w arkuszu kalkulacyjnym; potrafi wstawić  wiersz lub kolumnę do tabeli arkusza kalkulacyjnego; wykonuje obramowanie komórek tabeli; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje obliczenia, tworząc proste formuły; wprowadza napisy do komórek tabeli; samodzielnie stosuje funkcję Suma do dodawania liczb zawartych w kolumnie lub wierszu; zna przeznaczenie wykresu kolumnowego i kołowego; tworzy wykres dla dwóch serii danych; umieszcza na wykresie tytuł, legendę i etykiety danych		samodzielnie tworzy tabelę w arkuszu kalkulacyjnym; samodzielnie wykonuje obramowanie komórek tabeli; samodzielnie tworzy proste formuły do przeprowadzania obliczeń na konkretnych liczbach; wprowadza napisy do komórek tabeli; dostosowuje szerokość kolumn do ich zawartości; analizuje i dostrzega związek między postacią formuły funkcji Suma na pasku formuły a zakresem zaznaczonych komórek; wykonuje obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym, tworząc formuły oparte na adresach komórek; pod kierunkiem nauczyciela stosuje inne funkcje dostępne pod przyciskiem Autosumowanie; samodzielnie umieszcza na wykresie tytuł, legendę i etykiety danych	samodzielnie wprowadza różne rodzaje obramowań komórek tabeli i formatowanie ich zawartości; samodzielnie stosuje inne funkcje dostępne pod przyciskiem Autosumowanie; analizuje formuły tych funkcji; samodzielnie tworzy formuły oparte na adresach komórek; formatuje elementy wykresu; korzysta z różnych rodzajów wykresów; samodzielnie przygotowuje dane do tworzenia wykresu
        Prezentacje multimedialne
        2	3	4		5	6
        wymienia niektóre sposoby prezentowania informacji; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje i zapisuje prostą prezentację składającą się z kilku slajdów	wymienia i omawia sposoby prezentowania informacji; podaje przykłady urządzeń umożliwiających przedstawianie prezentacji; wykonuje i zapisuje prostą prezentację składającą się z kilku slajdów zawierających tekst i grafikę; pod kierunkiem nauczyciela uruchamia pokaz slajdów	wymienia etapy i zasady przygotowania prezentacji multimedialnej; wykonuje i zapisuje prezentację składającą się z kilku slajdów zawierających tekst i grafikę; dodaje animacje do elementów slajdu; samodzielnie uruchamia pokaz slajdów		omawia etapy i zasady przygotowania prezentacji multimedialnej; omawia urządzenia do przedstawiania prezentacji multimedialnych; dba o zachowanie właściwego doboru kolorów tła i tekstu na slajdzie; dobiera właściwy krój i rozmiar czcionki; prawidłowo rozmieszcza elementy na slajdzie; ustala parametry animacji; dodaje przejścia slajdów	omawia program do wykonywania prezentacji multimedialnych; rozróżnia sposoby zapisywania prezentacji i rozpoznaje pliki prezentacji po rozszerzeniach; zapisuje prezentację jako Pokaz programu PowerPoint; korzysta z przycisków akcji; potrafi zmienić kolejność slajdów; stosuje chronometraż; potrafi zmienić kolejność animacji na slajdzie

        Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera

        Uczeń: potrafi rozwiązywać proste zadania problemowe, wymagające logicznego myślenia, potrafi wynieść korzyści ze stosowania właściwego Oprogramowania (tu programu edukacyjnego) dla własnego rozwoju.

        Animacje komputerowe
        2	3	4	5	6
        pod kierunkiem nauczyciela korzysta z programu edukacyjnego, tworząc prostą animację	projektuje proste animacje; korzysta z programu edukacyjnego przeznaczonego do tworzenia animacji	wyjaśnia pojęcia: animacja, obraz animowany; samodzielnie tworzy animacje na zadany temat	projektuje i tworzy animacje, w tym animacje złożone; samodzielnie zapisuje i odtwarza animacje; modyfikuje i ponownie uruchamia	potrafi samodzielnie odszukać opcje menu programu, potrzebne do rozwiązania zadania; tworzy złożone projekty, zawierające elementy animowane; bierze udział w konkursach informatycznych
        Programy komputerowe
        2	3	4	5	6
        pod kierunkiem nauczyciela korzysta z programu edukacyjnego przeznaczonego do tworzenia programów komputerowych; steruje obiektem na ekranie (w przód, w prawo, w lewo);	podaje przykłady problemów, które można rozwiązać za pomocą komputera; korzysta z programu edukacyjnego przeznaczonego do tworzenia programów komputerowych; tworzy prosty program składający się z kilku poleceń	tworzy proste programy, stosując podstawowe zasady tworzenia programów komputerowych; stosuje odpowiednie polecenie do wielokrotnego powtarzania wybranych czynności; tworzy proste procedury	pisze programy, korzystając z edukacyjnego języka programowania; stosuje podstawowe polecenia danego języka; stosuje wielokrotne powtarzanie tych samych czynności i procedury; potrafi dobrać odpowiednie polecenia do rozwiązania danego zadania	potrafi samodzielnie znaleźć sposób rozwiązania  podanego problemu; samodzielnie tworzy trudniejsze programy, korzystając z edukacyjnego języka programowania; potrafi wykorzystać utworzone procedury do tworzenia innych procedur; bierze udział w konkursach informatycznych

        PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA – Informatyka KLASA 4

        1.Komputer i programy komputerowe

        Uczeń: Przestrzega zasad bezpiecznej pracy przy komputerze, jest odpowiedzialny za ogólny porządek na stanowisku komputerowym, stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu, przestrzega zasad korzystania z licencjonowanego  Oprogramowania, potrafi uszanować pracę innych, m.in. nie usuwa plików i nie kopiuje ich bez zgody autora lub nauczyciela, potrafi z zaangażowaniem argumentować zagrożenia wynikające z korzystania z niewłaściwych gier komputerowych, m.in. nie korzysta z gier zawierających elementy przemocy i okrucieństwa oraz nie nakłania kolegów do korzystania z takich gier.

        Posługiwanie się komputerem i praca z programem komputerowym
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        wymienia przynajmniej trzy podstawowe zasady zachowania w pracowni komputerowej i przestrzega ich, m.in.: dba o porządek na stanowisku komputerowym	wymienia przynajmniej sześć podstawowych zasad zachowania w pracowni komputerowej i przestrzega ich	wymienia zasady zachowania w pracowni komputerowej i przestrzega ich	omawia zasady zachowania w pracowni komputerowej i przestrzega ich	omawia szczegółowo zasady zachowania w pracowni komputerowej i przestrzega ich
        wymienia przynajmniej dwie podstawowe zasady zdrowej pracy przy komputerze i przestrzega ich, m.in.: planuje przerwy w pracy i ogranicza czas spędzany przy komputerze	wymienia przynajmniej cztery podstawowe zasady zdrowej pracy przy komputerze i stosuje je w praktyce	wymienia zasady zdrowej pracy przy komputerze i stosuje je w praktyce	omawia zasady zdrowej pracy przy komputerze i stosuje je w praktyce	omawia szczegółowo zasady zdrowej pracy przy komputerze i stosuje je w praktyce; wyszukuje w Internecie dodatkowe informacje na temat zdrowej pracy przy komputerze i prezentuje je przed grupą
        posługuje się myszą i klawiaturą; uruchamia programy korzystając z ikon na pulpicie; potrafi poprawnie zakończyć pracę programu; rozróżnia elementy okna programu; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje operacje w oknie programu	uruchamia programy z wykazu programów w menu Start; nazywa elementy okna programu; wykonuje niektóre operacje na oknie programu; według wskazówek nauczyciela wykonuje operacje w oknie programu; wyjaśnia, co kryje się pod ikonami umieszczonymi na pulpicie	omawia przeznaczenie elementów okna programu komputerowego; wykonuje operacje na oknie programu; omawia sposoby korzystania z menu programu komputerowego; pod kierunkiem nauczyciela pracuje z dwoma jednocześnie uruchomionymi oknami programów; samodzielnie wykonuje operacje w oknie programu; zna wybrane skróty klawiaturowe	wie, czym jest system operacyjny; samodzielnie pracuje z dwoma jednocześnie uruchomionymi oknami programów; wyjaśnia różnice w korzystaniu z różnych menu programów komputerowych; korzysta z menu kontekstowego; zna i stosuje podstawowe skróty klawiaturowe	omawia przeznaczenie elementów zestawu komputerowego; potrafi samodzielnie odszukać i uruchomić wybrany program komputerowy; potrafi wskazać podobieństwa i różnice w budowie różnych okien programów
        Praca z dokumentem komputerowym
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        tworzy prosty dokument komputerowy – rysunek, tekst; pod kierunkiem nauczyciela zapisuje dokument w pliku, w folderze domyślnym	tworzy dokument komputerowy – rysunek, tekst; pod kierunkiem nauczyciela zapisuje dokument w pliku we wskazanej lokalizacji	otwiera istniejący dokument z pliku zapisanego w określonym folderze; modyfikuje dokument i samodzielnie zapisuje w pliku w wybranej lokalizacji	samodzielnie otwiera istniejący dokument z pliku zapisanego w określonym folderze; przegląda dokument, zmienia i ponowne zapisuje pod tą samą lub inną nazwą w wybranej lokalizacji	podaje cechy charakterystyczne dokumentów komputerowych tworzonych w różnych programach komputerowych (np. Paint, Word)

        Pliki i foldery
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        z pomocą nauczyciela odszukuje zapisane pliki i otwiera je	wie, do czego służy folder Kosz i potrafi usuwać pliki; potrafi odpowiednio nazwać plik; odszukuje pliki w strukturze folderów; potrafi tworzyć własne foldery	otwiera pliki umieszczone przez nauczyciela w wybranym folderze; rozumie, czym jest struktura folderów; rozróżnia folder nadrzędny i podrzędny; tworzy własne foldery, korzystając z odpowiedniej opcji menu	zna pojęcie „rozszerzenie pliku"; rozróżnia pliki tekstowe i graficzne po ich rozszerzeniach; potrafi zmienić nazwę istniejącego pliku; potrafi wybrać program do otwierania pliku z danym rozszerzeniem	swobodnie porusza się po strukturze folderów; rozróżnia pliki programów po ich rozszerzeniach
        Najczęściej stosowane metody posługiwania się programami komputerowymi
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        do obsługi programów posługuje się głównie myszą (klika wymienione przez nauczyciela elementy: przyciski, ikony, opcje menu)	pracując z wybranym programem komputerowym, posługuje się myszą i klawiszami sterującymi kursorem, korzystając z pomocy nauczyciela; pod kierunkiem nauczyciela korzysta ze Schowka do kopiowania, wycinania i wklejania: pliku, obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu	samodzielnie obsługuje programy za pomocą myszy i klawiszy sterujących kursorem; korzysta ze Schowka do kopiowania, wycinania i wklejania: pliku, obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu; na polecenie nauczyciela stosuje metodę przeciągnij i upuść	samodzielnie obsługuje programy za pomocą myszy, klawiszy sterujących kursorem i skrótów klawiaturowych; samodzielnie korzysta ze Schowka do kopiowania, wycinania i wklejania: pliku, obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu; samodzielnie stosuje metodę przeciągnij i upuść	omawia zasadę działania Schowka; potrafi samodzielnie korzystać z poznanych metod w różnych programach komputerowych

        Tworzenie rysunków

        Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematyczne wykonuje ćwiczenia, stara się samodzielnie odkrywać możliwości programów komputerowych, rozwija indywidualne zdolności twórcze i wrażliwość estetyczną, potrafi stosować komputer do podniesienia efektywności uczenia się, potrafi odkrywać nowe  bszary zastosowań komputera, potrafi współpracować w grupie, jest odpowiedzialny za powierzone zadania i zdyscyplinowany na lekcji.

        Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – tworzenie rysunków w edytorze grafiki
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        omawia zalety i wady rysowania odręcznego i za pomocą programu komputerowego; pod kierunkiem nauczyciela tworzy rysunek w prostym edytorze grafiki, stosując podstawowe narzędzia malarskie (Ołówek, Pędzel, Aerograf, Linia, Gumka)	wyjaśnia, do czego służy edytor grafiki; tworzy rysunek w prostym edytorze grafiki, stosując podstawowe narzędzia malarskie (Ołówek, Pędzel, Aerograf, Linia, Gumka); tworzy rysunki składające się z figur geometrycznych (prostokątów, elips, okręgów); pod kierunkiem nauczyciela wprowadza napisy w obszarze rysunku; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go w inne miejsce na tym samym rysunku	tworzy rysunki składające się z figur geometrycznych (prostokątów, elips, okręgów); wspólnie z nauczycielem analizuje problem i przykład jego rozwiązania; rozwiązuje problem, korzystając z przykładowego rozwiązania; wypełnia kolorem obszary zamknięte; stosuje kolory niestandardowe; wprowadza napisy w obszarze rysunku; ustala parametry czcionki takie, jak: krój, rozmiar, kolor, pochylenie, pogrubienie, podkreślenie; wykonuje operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go w inne miejsce na tym samym rysunku	samodzielnie wykonuje operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go do innego rysunku; analizuje problem i przykład jego rozwiązania; samodzielnie szuka sposobu rozwiązania wybranego problemu; stosuje poznane metody komputerowego rysowania do tworzenia i modyfikowania rysunków	samodzielnie odszukuje opcje menu programu w celu wykonania konkretnej czynności; potrafi samodzielnie sformułować problem i go rozwiązać; przygotowuje rysunki na konkursy informatyczne

        Programowanie

        Uczeń: potrafi rozwiązywać proste zadania problemowe, wymagające logicznego myślenia, potrafi wynieść korzyści ze stosowania właściwego oprogramowania (tu programu edukacyjnego) dla własnego rozwoju.

        Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        pod kierunkiem nauczyciela korzysta z programu edukacyjnego przeznaczonego do tworzenia programów komputerowych; tworzy prosty program składający się z kilku poleceń; steruje obiektem na ekranie (w przód, w prawo, w lewo)	podaje przykłady problemów, które można rozwiązać za pomocą komputera; korzysta z programu edukacyjnego przeznaczonego do tworzenia programów komputerowych; tworzy program sterujący obiektem na ekranie (w przód, w prawo, w lewo); zapisuje program w pliku	tworzy proste programy, stosując podstawowe zasady tworzenia programów komputerowych; korzystając z oprogramowania edukacyjnego, pisze polecenia sterujące obiektem na ekranie w przód, w lewo, w prawo i zmienia położenie obiektu o dowolny kąt; stosuje odpowiednie polecenie do powtarzania wybranych czynności; zapisuje w wizualnym języku programowania pomysły historyjek; modyfikuje programy; objaśnia przebieg działania programów	pisze programy, korzystając z edukacyjnego języka programowania; stosuje podstawowe polecenia danego języka; stosuje powtarzanie tych samych czynności; potrafi dobrać odpowiednie polecenia do rozwiązania danego zadania; zapoznaje się z przykładowym problemem i analizuje sposób jego rozwiązania, korzystając z podręcznika; zapisuje w wizualnym języku programowania sytuacje warunkowe i zdarzenia; testuje na komputerze programy pod względem zgodności z przyjętymi założeniami; projektuje historyjki	potrafi samodzielnie znaleźć sposób rozwiązania podanego problemu; samodzielnie tworzy trudniejsze programy; samodzielnie szuka sposobu rozwiązania postawionego problemu (zadania); projektuje historyjki według własnych pomysłów i zapisuje je, korzystając z wybranego środowiska programowania; bierze udział w konkursach informatycznych

        Tworzenie dokumentów tekstowych

        Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematyczne wykonuje ćwiczenia, stara się samodzielnie odkrywać możliwości programów komputerowych, potrafi stosować komputer do podniesienia efektywności uczenia się, potrafi odkrywać nowe obszary zastosowań komputera, potrafi współpracować w grupie, jest odpowiedzialny za powierzone zadania i zdyscyplinowany na lekcji.

        Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – opracowywanie tekstu w edytorze tekstu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        pisze krótki tekst, zawierający wielkie i małe litery oraz polskie znaki diakrytyczne; porusza się po tekście za pomocą kursora myszy i klawiszy sterujących kursorem; zaznacza fragment tekstu; zmienia krój, rozmiar i kolor czcionki; usuwa znaki za pomocą klawisza Backspace	wyjaśnia, do czego służy edytor tekstu; porusza się po tekście za pomocą kursora myszy; wyjaśnia pojęcia: wiersz tekstu, kursor tekstowy; wie, jak się tworzy akapity w edytorze tekstu; usuwa znaki za pomocą klawisza Backspace i Delete; wyrównuje akapity do lewej, do prawej, do środka; zmienia krój, rozmiar i kolor czcionki	wyjaśnia pojęcia: akapit, wcięcie w tekście, parametry czcionki; wspólnie z nauczycielem analizuje problem i przykład jego rozwiązania; rozwiązuje problem, korzystając z przykładowego rozwiązania; prawidłowo stosuje spacje przy znakach interpunkcyjnych; wyjaśnia pojęcia: strona dokumentu tekstowego, margines, justowanie; justuje akapity; wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go w inne miejsce w tym samym dokumencie; stosuje listy wypunktowane i numerowane	wie, jak ustawić odstęp po akapicie i interlinię; analizuje problem i przykład jego rozwiązania; samodzielnie szuka sposobu rozwiązania wybranego problemu; samodzielnie wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go w inne miejsce w tym samym dokumencie; zna i stosuje podane w podręczniku zasady poprawnego redagowania tekstu; stosuje kopiowanie formatu, wykorzystując odpowiednią opcję menu	samodzielnie wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go do innego dokumentu; potrafi samodzielnie sformułować problem i go rozwiązać; pisze tekst, stosując poprawnie poznane zasady redagowania tekstu; korzystając z Internetu i innych źródeł, wyszukuje informacje na temat e-booków

        2.Wyszukiwanie informacji w Internecie

        Uczeń: potrafi świadomie korzystać z Internetu, jest odpowiedzialny za siebie i innych – potrafi z zaangażowaniem argumentować zagrożenia wynikające z iewłaściwego wyboru źródła informacji i samej informacji, m.in. nie wchodzi na strony obrażające godność osobistą, propagujące treści niezgodne z zasadami właściwego zachowania, zawierające obraźliwe i wulgarne teksty, propagujące przemoc, unika nawiązywania poprzez Internet kontaktów z nieznajomymi sobami,stosuje zasady taktowanego zachowania w Internecie, m.in. przestrzega podstawowych zasad netykiety,korzysta z cudzych materiałów w sposób Zgodny z prawem.

        Posługiwanie się komputerem i sieciami komputerowymi – wyszukiwanie informacji z wykorzystaniem Internetu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        wymienia przykłady różnych źródeł informacji; podaje przykłady niektórych usług internetowych; potrafi uruchomić przeglądarkę internetową; wymienia niektóre zagrożenia ze strony Internetu	wyjaśnia, czym jest Internet i strona internetowa; podaje i omawia przykłady usług internetowych; otwiera i przegląda wskazane strony internetowe w przeglądarce; pod kierunkiem nauczyciela korzysta z wyszukiwarki internetowej	wyjaśnia, czym jest adres internetowy; wymienia przeznaczenie poszczególnych elementów okna przeglądarki internetowej; wymienia zagrożenia ze strony Internetu (m.in. strony obrażające godność osobistą, propagujące treści niezgodne z zasadami właściwego zachowania, zawierające obraźliwe i wulgarne teksty, propagujące przemoc, pomagające nawiązywać niewłaściwe kontakty)	wyjaśnia, czym jest hiperłącze; omawia przeznaczenie poszczególnych elementów okna przeglądarki internetowej; samodzielnie korzysta z wyszukiwarki internetowej; wyszukuje hasła w encyklopediach multimedialnych i słownikach	stosuje zaawansowane opcje korzystania z różnych wyszukiwarek internetowych; korzysta z portali internetowych

        PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA – Informatyka KLASA 5

        Tworzenie rysunków

        Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematyczne wykonuje ćwiczenia,stara się samodzielnie odkrywać możliwości programów Komputerowych,rozwija indywidualne zdolności twórcze i wrażliwość estetyczną,potrafi stosować komputer do podniesienia efektywności Uczenia się,potrafi odkrywać nowe obszary zastosowań komputera,potrafi współpracować w grupie,jest odpowiedzialny za powierzone zadania i zdyscyplinowany na lekcji.

        Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – tworzenie rysunków w edytorze grafiki
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        rysuje wielokąty, korzystając z narzędzia Wielokąt; wykonuje odbicie lustrzane zaznaczonego fragmentu rysunku; tworzy proste rysunki z wykorzystaniem poznanych narzędzi malarskich i operacji na fragmentach rysunku	korzystając ze wzorca, wybiera sposób rysowania wielokątów; wie, jak zastosować narzędzie Krzywa; przekształca obraz: wykonuje odbicia lustrzane i obroty; korzysta z narzędzia Lupa do powiększania obrazu; tworzy nowe rysunki i modyfikuje rysunki gotowe, korzystając z poznanych możliwości edytora grafiki	stosuje narzędzie Krzywa do tworzenia rysunków; korzysta z Pomocy dostępnej w programach; przekształca obraz: wykonuje pochylanie i rozciąganie obrazu; wie, w jaki sposób dawniej tworzono obrazy; wykorzystuje możliwość rysowania w powiększeniu, aby rysować bardziej precyzyjnie i poprawiać rysunki	analizuje sytuację problemową i szuka rozwiązania problemu; przekształca obraz: wykonuje odbicia lustrzane, obroty, pochylanie i rozciąganie obrazu; wie, z czego składa się obraz komputerowy i jaka jest funkcja karty graficznej; wykorzystuje możliwość włączenia linii siatki, aby poprawiać rysunki	samodzielnie odszukuje opcje menu programu w celu wykonania konkretnej czynności, a w razie potrzeby korzysta z Pomocy do programu; wyjaśnia różnicę między odbiciem lustrzanym w poziomie a obrotem o kąt 90°; omawia proces powstawania obrazu komputerowego i wyjaśnia przeznaczenie karty graficznej; rozwija indywidualne zdolności twórcze; przygotowuje rysunki na konkursy informatyczne

        3. Komputer i programy komputerowe

        Uczeń: przestrzega zasad bezpiecznej pracy przy komputerze,jest odpowiedzialny za ogólny porządek na stanowisku komputerowym,stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu,przestrzega zasad korzystania z icencjonowanego oprogramowania,potrafi uszanować pracę innych, m.in. nie usuwa plików i nie kopiuje ich bez zgody autora lub nauczyciela,potrafi z zaangażowaniem argumentować zagrożenia wynikające z korzystania z niewłaściwych gier komputerowych, m.in. nie korzysta z gier zawierających elementy przemocy i okrucieństwa oraz nie nakłania kolegów do korzystania z takich gier.

         

        Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        określa typ komputera (komputerów) w pracowni komputerowej, np. PC, Mac; loguje się do szkolnej sieci komputerowej i prawidłowo kończy pracę z komputerem	zna w podstawowym zakresie działanie komputera; rozróżnia elementy zestawu komputerowego; omawia przeznaczenie monitora, klawiatury i myszy; podaje przykłady komputerów przenośnych; potrafi poprawnie zalogować się do szkolnej sieci komputerowej i wylogować się; omawia przeznaczenie urządzeń zewnętrznych (drukarka, skaner, projektor multimedialny)	wymienia nazwy niektórych części zamkniętych we wspólnej obudowie komputera (płyta główna, procesor, pamięć operacyjna, dysk twardy); omawia cechy komputerów przenośnych, m.in.: takich jak laptop, tablet; wymienia urządzenia mobilne; wyjaśnia przeznaczenie urządzeń do nagrywania obrazów, dźwięków i filmów tj. kamera internetowa, cyfrowy aparat fotograficzny, kamera cyfrowa	omawia przeznaczenie elementów zestawu komputerowego; wyjaśnia, czym jest pamięć operacyjna RAM; wyjaśnia różnicę pomiędzy pamięcią operacyjną a dyskiem twardym; omawia cechy urządzeń mobilnych; wykonuje zdjęcia aparatem cyfrowym lub smartfonem i przenosi je do pamięci komputera	korzystając z dodatkowych źródeł, odszukuje informacje na temat historii komputerów; charakteryzuje komputery przenośne, uzupełniając informacje z dodatkowych źródeł; odszukuje w Internecie więcej informacji na temat urządzeń do nawigacji satelitarnej; nagrywa krótkie filmy, korzystając z aparatu cyfrowego, smartfonu lub kamery cyfrowej i przenosi je do pamięci komputera
        uruchamia programy w wybrany sposób, np. klikając ikonę na pulpicie kafelek na ekranie startowym lub z wykazu programów w menu Start	wymienia cechy środowiska graficznego; wie, czym jest system operacyjny; wie, na czym polega uruchamianie programów	zna rolę systemu operacyjnego; wymienia cechy środowiska graficznego; wie, na czym polega uruchamianie komputera, instalowanie i uruchamianie programu komputerowego; wie, że nie wolno bezprawnie kopiować programów i kupować ich nielegalnych kopii	omawia funkcje systemu operacyjnego; omawia ogólnie procesy zachodzące podczas włączenia komputera; wyjaśnia, co dzieje się na ekranie monitora i w pamięci komputera podczas uruchamiania programu komputerowego; wie, że korzystając z programu komputerowego, należy pamiętać o przestrzeganiu warunków określonych w umowie licencyjnej	wyjaśnia, czym jest UEFI (i jego poprzednik BIOS) i wyjaśnia, jaka jest jego rola w działaniu komputera; zna podstawowe rodzaje licencji komputerowych i zasady korzystania z nich
        Operacje na plikach i folderach
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        wymienia przykładowe nośniki pamięci masowej i wie, do czego służą	omawia ogólnie nośniki pamięci masowej, m.in.: CD, DVD, urządzenie pendrive	wie, co to jest pojemność nośników pamięci; podaje przykładowe pojemności wybranych nośników pamięci masowych	omawia przeznaczenie poszczególnych rodzajów nośników pamięci masowej; wie, co to są zasoby komputera	korzystając z dodatkowych źródeł, odszukuje informacje na temat nośników pamięci masowej; przegląda zasoby wybranego komputera; sprawdza ilość wolnego miejsca na dysku
        odszukuje zapisane pliki w strukturze folderów i otwiera je; tworzy własne foldery, korzystając z odpowiedniej opcji menu; z pomocą nauczyciela kopiuje pliki z wykorzystaniem Schowka do innego folderu na tym samym nośniku	swobodnie porusza się po strukturze folderów, aby odszukać potrzebny plik; potrafi odpowiednio nazwać plik; kopiuje pliki do innego folderu na tym samym nośniku; wie, do czego służy folder Kosz i potrafi usuwać pliki	rozróżnia folder nadrzędny i podrzędny; kopiuje pliki i foldery zapisane na dysku twardym na inny nośnik pamięci, wykorzystując Schowek; potrafi skopiować pliki z dowolnego nośnika na dysk twardy; zna przynajmniej dwie metody usuwania plików i folderów	kopiuje pliki z wykorzystaniem Schowka do innego folderu i na inny nośnik; przenosi i usuwa pliki, stosując metodę przeciągnij i upuść; zna i stosuje skróty klawiaturowe do wykonywania operacji na plikach i folderach; zmienia nazwę istniejącego pliku; potrafi odzyskać plik umieszczony w Koszu; kompresuje pliki i foldery oraz je dekompresuje	samodzielnie kopiuje pliki i foldery, stosując wybraną metodę; wyjaśnia różnicę pomiędzy kopiowaniem a przenoszeniem plików; wyjaśnia, na czym polega kompresja plików

         

         

        3. Komunikacja z wykorzystaniem Internetu

        Uczeń: potrafi świadomie korzystać z Internetu, jest odpowiedzialny za siebie i innych – potrafi z zaangażowaniem argumentować zagrożenia wynikające z niewłaściwego wyboru źródła informacji i samej informacji, m.in. nie wchodzi na strony obrażające godność osobistą, propagujące treści niezgodne z zasadami właściwego zachowania, zawierające obraźliwe i wulgarne teksty, propagujące przemoc, unika nawiązywania poprzez Internet kontaktów z nieznajomymi osobami, stosuje zasady taktowanego zachowania w Internecie, m.in. przestrzega podstawowych zasad netykiety, korzysta z cudzych materiałów w sposób zgodny z prawem.

         

        Posługiwanie się komputerem i sieciami komputerowymi – komunikacja z wykorzystaniem Internetu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        z pomocą nauczyciela zakłada konto pocztowe; pisze i wysyła listy elektroniczne do jednego adresata	samodzielnie zakłada konto pocztowe; wymienia i stosuje podstawowe zasady pisania listów elektronicznych; pisze list elektroniczny, stosując podstawowe zasady, np. pamięta o umieszczeniu tematu listu i podpisaniu się	podaje przykłady różnych sposobów komunikacji; omawia podobieństwa i różnice między pocztą tradycyjną i elektroniczną; samodzielnie zakłada konto pocztowe; omawia szczegółowo i stosuje zasady netykiety; dołącza załączniki do listów; pisze i wysyła listy elektroniczne do wielu adresatów	omawia sposób zakładania konta pocztowego; pisząc listy elektroniczne, stosuje zasady redagowania tekstu; przestrzega zasad netykiety; tworzy książkę adresową i korzysta z niej, wysyłając listy do wielu adresatów; zna zasady dołączania załączników do e-maili i je stosuje, np. zmniejszając rozmiar pliku przed wysłaniem; wie, co to jest spam i rozsyłanie tzw. internetowych łańcuszków	poprawnie redaguje list elektroniczny, stosując zasady redagowania tekstu i zasady netykiety; zna różnicę między formatem tekstowym a HTML; sprawnie korzysta z książki adresowej
        jest świadom istnienia wirusów komputerowych; rozumie, że należy stosować odpowiednie oprogramowanie, aby chronić komputer przed wirusami	zna i stosuje zasadę nieotwierania załączników do listów elektronicznych pochodzących od nieznanych nadawców; omawia zagrożenia wynikające z komunikowania się przez Internet z nieznajomymi osobami; wie, w jaki sposób wirusy mogą dostać się do komputera (podaje przynajmniej dwa sposoby)	zna i stosuje zasady komunikacji i wymiany informacji z wykorzystaniem Internetu; wie, na czym polega cyberprzemoc; wyjaśnia pojęcia: czat, komunikator internetowy, serwis społecznościowy, blog; wyjaśnia, czym są wirusy komputerowe	potrafi ogólnie omówić działanie wirusów komputerowych, w tym różnych odmian wirusów, np. koni trojańskich; wymienia i omawia podstawowe zasady ochrony komputera przed wirusami i innymi zagrożeniami przenoszonymi przez pocztę elektroniczną; wie, czym jest firewall	podaje dodatkowe, niewymienione w podręczniku, zagrożenia przenoszone przez Internet lub wynikające z korzystania z nośników pamięci masowej (np. CD, urządzenie pendrive) niewiadomego pochodzenia; stosuje sposoby ochrony przed wirusami komputerowymi, np. używa programu antywirusowego dla dysku twardego i innych nośników danych; samodzielnie korzysta z chmury w trakcie pracy nad projektem grupowym

        4.Programowanie

        Uczeń: potrafi rozwiązywać proste zadania problemowe, wymagające logicznego myślenia,potrafi wynieść korzyści ze stosowania właściwego oprogramowania (tu programu edukacyjnego) dla własnego rozwoju.

        Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        korzysta z programu edukacyjnego przeznaczonego do tworzenia programów komputerowych; pisze proste programy, używając podstawowych poleceń, według opisu w podręczniku; tworzy programy z wykorzystaniem poleceń sekwencyjnych; zapisuje program w pliku w folderze podanym przez nauczyciela	korzystając z opisu w podręczniku, ustala operacje, które powinny być ujęte w blok, oraz liczbę powtórzeń; tworzy program sterujący obiektem na ekranie; otwiera program zapisany w pliku, modyfikuje go i zapisuje pod tą samą nazwą w tym samym folderze	potrafi znaleźć rozwiązanie problemu (zadania) podanego przez nauczyciela; wie, że powtarzające się polecenia należy ująć w blok i w razie potrzeby stosuje samodzielnie tę metodę w programie; stosuje instrukcje warunkowe w programie; tworzy program sterujący obiektem na ekranie zależnie od naciśniętego klawisza; tworzy program zawierający proste animacje; objaśnia przebieg działania programów; otwiera program zapisany w pliku, modyfikuje go i zapisuje pod tą samą lub inną nazwą w wybranym folderze	analizuje problem, określa cel do osiągnięcia i opracowuje rozwiązanie; potrafi dobrać odpowiednie polecenia do rozwiązania danego zadania; dba o przejrzystość programu, dzieląc odpowiednio program na wiersze; korzysta z odpowiednich opcji menu lub skrótów klawiaturowych, aby zaznaczyć, usunąć lub skopiować element programu; próbuje tworzyć program optymalny; w razie potrzeby modyfikuje go	potrafi samodzielnie określić problem i cel do osiągnięcia; podaje przykłady problemów, które można rozwiązać za pomocą komputera z wykorzystaniem odpowiedniego programu komputerowego; samodzielnie opracowuje rozwiązanie problemu i sprawdza rozwiązanie dla przykładowych danych; samodzielnie odnajduje dodatkowe możliwości programu, korzystając z Pomocy; potrafi samodzielnie modyfikować program, tak aby był optymalny

         

         

        tworzy program realizujący projekt prostej historyjki według poleceń z ćwiczenia z podręcznika

        zapisuje w wizualnym języku programowania proste historyjki, stosując polecenia powtarzania i polecenia sterujące obiektem na ekranie (w przód, w prawo, w lewo);

        tworzy prostą grę komputerową według wskazówek zawartych w ćwiczeniu; stosuje m.in. polecenia powtarzania i instrukcje warunkowe, animacje, wyświetlanie napisów

        projektuje historyjki i gry na kilku poziomach; tworzy zmienne i stosuje je w programie do zliczania punktów w grze; potrafi zmieniać odpowiednio wartość licznika w trakcie działania programu; stosuje złożone animacje

        projektuje animowane historyjki i gry według własnych pomysłów i zapisuje je, korzystając z wybranego środowiska programowania; tworzy trudniejsze programy realizujące zadane zagadnienie; rozwiązuje zadania z konkursów informatycznych i bierze w nich udział

        5.Tworzenie dokumentów tekstowych

        Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematyczne wykonuje ćwiczenia, stara się samodzielnie odkrywać możliwości programów komputerowych, potrafi stosować komputer do podniesienia efektywności uczenia się, potrafi odkrywać nowe obszary zastosowań komputera, potrafi współpracować w grupie, jest odpowiedzialny za powierzone zadania i zdyscyplinowany na lekcji.

         

        Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – opracowywanie tekstu w edytorze tekstu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        pisze krótki tekst, zawierający wielkie i małe litery oraz polskie znaki diakrytyczne; formatuje tekst: zmienia krój, wielkość i kolor czcionki; wstawia do tekstu rysunek clipart; zapisuje dokument tekstowy w pliku	wkleja do tekstu fragment rysunku, wykorzystując Schowek; wstawia do tekstu rysunki clipart i obiekty WordArt; wie, jak zmienić sposób otaczania obrazu tekstem; korzystając z podanego w podręczniku przykładu, zmienia sposób otaczania obrazu tekstem zgodnie z poleceniem zawartym w ćwiczeniu; pod kierunkiem nauczyciela wstawia do tekstu prostą tabelę i wypełnia ją treścią	wymienia rodzaje umieszczenia obrazu względem tekstu; stosuje wybrany sposób otaczania obrazu tekstem; przegląda strukturę folderów i odszukuje plik w strukturze folderów; wstawia do tekstu obraz z pliku; zna i stosuje podstawowe możliwości formatowania obrazu umieszczonego w tekście (zmiana położenia, zmiana rozmiarów, przycinanie)	analizuje sytuację problemową i szuka rozwiązania problemu; omawia zastosowanie poszczególnych rodzajów umieszczenia obrazu względem tekstu; stosuje różne rodzaje umieszczenia obrazu względem tekstu; zna i stosuje podstawowe możliwości formatowania obrazu umieszczonego w tekście (ustalanie kolejności obrazów, rozjaśnianie obrazu i jego obracanie, stosowanie punktów zawijania); potrafi wykonać zdjęcie (zrzut) ekranu monitora i „wyciąć” fragment ekranu widoczny na monitorze, stosując odpowiedni program	potrafi zastosować właściwy sposób otaczania obrazu tekstem (m.in. dobiera odpowiedni układ do treści dokumentu tekstowego, do rodzaju wstawianych rysunków); samodzielnie modyfikuje dokumenty tekstowe, do których wstawia obrazy lub ich fragmenty; samodzielnie odszukuje dodatkowe możliwości formatowania obrazu wstawionego do tekstu
        korzystając z przykładu z podręcznika, stosuje WordArty do wykonania ozdobnych napisów	wyróżnia fragmenty tekstu, stosując obramowanie i cieniowanie; tworzy dokument tekstowy, np. zaproszenie, stosując do tytułu WordArty; korzystając z przykładu z podręcznika, wstawia do tekstu tabelę o podanej liczbie kolumn i wierszy; współpracuje w grupie, wykonując zadania szczegółowe	dodaje obramowanie i cieniowanie tekstu i akapitu; wykonuje obramowanie strony; wykorzystuje kształty np. do przygotowania komiksu; zmienia istniejący tekst na WordArt; zna budowę tabeli i pojęcia: wiersz, kolumna, komórka; wstawia do tekstu tabelę, wstawia dane do komórek, dodaje obramowanie i cieniowanie komórek tabeli; zapisuje dokument tekstowy w pliku pod tą samą lub pod inną nazwą; drukuje dokumenty tekstowe; planuje pracę nad projektem; gromadzi i selekcjonuje materiały do przygotowania projektu	dodaje odpowiednie obramowanie i cieniowanie tekstu i akapitu – zależnie od treści; modyfikuje wygląd WordArtu; modyfikuje tabelę, m.in.: dodaje nowe wiersze i kolumny, potrafi scalić komórki; korzysta z Kształtów dla zobrazowania niektórych treści w dokumencie tekstowym; potrafi w razie potrzeby zgrupować wstawione obiekty oraz je rozgrupować; tworząc nowe dokumenty lub poprawiając dokumenty już istniejące stosuje poznane zasady pracy nad tekstem (w tym metody wstawiania obrazu do tekstu z pliku i formatowania wstawionego obrazu); wyszukuje dodatkowe informacje potrzebne do przygotowania projektu	rozróżnia obramowanie tekstu od obramowania akapitu, stosując poprawnie te dwa sposoby obramowania; potrafi poprawnie dostosować formę tekstu do jego przeznaczenia, stosując właściwe ozdobniki i odpowiednie formatowanie tekstu; właściwie planuje układ tabeli w celu umieszczenia w komórkach tabeli konkretnych informacji; samodzielnie dobiera parametry drukowania w celu wydrukowania dokumentu; potrafi pełnić funkcję koordynatora grupy, przydzielając zadania szczegółowe uczestnikom projektu; w zadaniach projektowych wykazuje umiejętność prawidłowego łączenia grafiki i tekstu; przygotowuje projekt na samodzielnie wymyślony temat

         

        PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA – Informatyka KLASA 7

         

        1.Komputer i grafika komputerowa

        1.1.Posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        podaje kilka zastosowań komputera; wymienia części składowe zestawu komputerowego; posługuje się komputerem i urządzeniami TI w podstawowym zakresie; podaje kilka przykładów urządzeń współpracujących z komputerem; wie, że nadmierna ilość czasu spędzonego przy komputerze zagraża zdrowiu psychicznemu i fizycznemu; zdaje sobie sprawę, że można uzależnić się od komputera; zna i stosuje sposoby zapobiegania uzależnieniu się od komputera	wskazuje kilka przykładów zastosowania komputera, np. w szkole, zakładach pracy i życiu społecznym; definiuje komputer jako zestaw urządzeń elektronicznych i określa ich przeznaczenie; zna pojęcia: program komputerowy, pamięć, system dwójkowy; zna jednostki pojemności pamięci; wymienia i omawia różne typy komputerów	omawia zastosowanie komputera w różnych dziedzinach życia, nauki i gospodarki; zna pojęcia: bit, bajt, RAM; omawia podstawowe układy mieszczące się na płycie głównej; zna sposoby reprezentowania danych (wartości logicznych, liczb, znaków) w komputerze; wymienia i omawia budowę i działanie wybranych urządzeń peryferyjnych oraz urządzeń techniki użytkowej, np. drukarki, skanera; omawia wybrane urządzenia mobilne	omawia schemat działania komputera, m.in. przekształcanie informacji w dane, przetwarzanie danych oraz wyjaśnia funkcje procesora odpowiedzialnego za te procesy; wyjaśnia, czym jest BIOS; oblicza wartość dziesiętną liczby zapisanej w systemie dwójkowym; wie, co to są kody ASCII i potrafi wstawić do dokumentu tekstowego wybrany znak, korzystając z tego kodu; podaje przykłady kart rozszerzeń, które można zainstalować w komputerze; omawia różne typy komputerów oraz budowę i działanie urządzeń peryferyjnych oraz urządzeń techniki użytkowej, np. tablicy interaktywnej, kamery cyfrowej i internetowej	potrafi określić podstawowe parametry części składowych komputera i urządzeń peryferyjnych oraz urządzeń techniki użytkowej; opisuje wybrane zastosowania informatyki, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny; samodzielnie wyszukuje w Internecie informacje o nowych urządzeniach peryferyjnych oraz urządzeniach mobilnych; korzysta z dokumentacji urządzeń elektronicznych
        zna podstawowe zasady pracy z programem komputerowym (uruchamianie, wybór opcji menu, kończenie pracy z programem)	omawia przeznaczenie poszczególnych rodzajów programów użytkowych, podając przykłady konkretnych programów; wie, na czym polega uruchamianie i instalowanie programów; podaje przykłady nośników pamięci	umieszcza skrót programu na pulpicie; wybiórczo korzysta z Pomocy do programu; wyjaśnia rolę pamięci operacyjnej w czasie uruchamiania programu; wie, jak odinstalować program komputerowy	potrafi skorzystać w razie potrzeby z Pomocy do programu; wyjaśnia procesy zachodzące w czasie uruchamiania i instalowania programu; potrafi zainstalować i odinstalować prosty program, np. edukacyjny, grę; potrafi pobrać program, np. darmowy, z Internetu i zainstalować go	określa pojemność pamięci, ilość wolnego i zajętego miejsca na dysku; wyszukuje w Internecie lub innych źródłach informacje na temat nowych programów użytkowych i nośników pamięci
        wie, jaka jest rola systemu operacyjnego	zna podstawowe funkcje systemu operacyjnego	podaje przykłady systemów operacyjnych	omawia cechy wybranych systemów operacyjnych, m.in.: Windows, Linux, Mac OS, wybrane systemy dla urządzeń mobilnych	porównuje wybrane systemy operacyjne, podając różnice
        wie, że należy posiadać licencję na używany program komputerowy; wie, na czym polega piractwo komputerowe i jakie grożą sankcje za nielegalne uzyskanie programu komputerowego w celu osiągnięcia korzyści majątkowych	wie, czym jest licencja na program, i wymienia jej rodzaje; wymienia przykłady przestępczości komputerowej	zna pojęcie: prawo autorskie; omawia przykładowe rodzaje darmowych licencji; omawia przejawy przestępczości komputerowej	wyjaśnia różnice między różnymi rodzajami licencji; rozumie zasady licencji na używany program	korzystając z Internetu lub innych źródeł, odszukuje więcej informacji na temat darmowych licencji

        1.2.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – opracowywanie obrazów w edytorze grafiki
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        przy użyciu wybranego edytora grafiki tworzy rysunek, używając podstawowych narzędzi graficznych; potrafi zapisać dokument komputerowy w pliku w określonym miejscu (dysku, folderze); otwiera rysunek zapisany w pliku, wprowadza zmiany i zapisuje ponownie plik	zna i omawia zasady tworzenia dokumentu komputerowego na przykładzie tworzenia rysunku w programie graficznym; rozumie, dlaczego należy zapisać dokument na wybranym nośniku pamięci masowej; przy użyciu wybranego edytora grafiki tworzy rysunki, stosując operacje na obrazie i jego fragmentach, przekształca obrazy; umieszcza napisy na obrazie; tworzy proste animacje komputerowe	zna podstawowe formaty plików graficznych; posługuje się narzędziami malarskimi trzech wybranych programów graficznych do tworzenia kompozycji z figur; wykonuje operacje na obrazie i jego fragmentach, m.in.: zaznacza, kopiuje i wkleja fragmenty rysunku i zdjęcia, stosując wybrane programy graficzne; poddaje zdjęcie obróbce: zmienia jasność i kontrast, stosuje filtry; wie, czym są warstwy obrazu; tworzy obraz z wykorzystaniem pracy z warstwami; korzysta z różnych narzędzi selekcji; tworzy animacje komputerowe; drukuje rysunek	przekształca formaty plików graficznych; umieszcza napisy na obrazie, porównując możliwości dwóch wybranych programów graficznych; wykonuje fotomontaż, korzystając z możliwości pracy z warstwami obrazu; opracowuje obrazy zgodnie z przeznaczeniem; tworzy animacje, korzystając z możliwości z warstwami i z przekształceń fragmentów obrazu; drukuje obraz, ustalając samodzielnie wybrane parametry wydruku; tworzy animacje komputerowe, stosując wybrany program graficzny; skanuje zdjęcia, zapisuje w pliku i poddaje je obróbce	samodzielnie wyszukuje możliwości wybranego programu graficznego; samodzielnie tworzy ciekawe kompozycje graficzne, np. fotomontaże; uczestniczy w konkursach graficznych; przygotowuje animacje według własnego pomysłu, korzystając z różnych możliwości wybranego programu do tworzenia animacji

        1.3.Posługiwanie się komputerem – porządkowanie i ochrona dokumentów
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        kopiuje, przenosi i usuwa pliki wybraną przez siebie metodą; rozumie, jakie szkody może wyrządzić wirus komputerowy	rozumie, dlaczego należy wykonywać kopie dokumentów; potrafi kopiować, przenosić i usuwać pliki i foldery metodą przez Schowek oraz metodą przeciągnij i upuść; stosuje podstawowe zasady ochrony przed wirusami komputerowymi	pakuje i rozpakowuje pliki lub foldery; omawia ogólne zasady działania wirusów komputerowych; zna zasady ochrony przed złośliwymi programami; posługuje się programem antywirusowym w celu wykrycia wirusów	omawia inne rodzaje zagrożeń (konie trojańskie, programy szpiegujące); wie, jak ochronić się przed włamaniem do komputera; wyjaśnia, czym jest firewall	utrzymuje na bieżąco porządek w zasobach komputerowych; pamięta o tworzeniu kopii ważniejszych plików na innym nośniku; korzystając z dodatkowych źródeł, wyszukuje informacje na temat programów szpiegujących określanych jako adware i spyware

        2.Praca z dokumentem tekstowym

        2.1.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – opracowywanie tekstu w edytorze tekstu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        tworzy prosty dokument tekstowy; stosuje wyróżnienia w tekście, korzystając możliwości zmiany parametrów czcionki; wykonuje podstawowe operacje na fragmentach tekstu – kopiowanie, wycinanie, wklejanie; ozdabia tekst gotowymi rysunkami, obiektami z galerii obrazów, stosując wybraną przez siebie metodę; zapisuje dokument w pliku; uczestniczy w projekcie grupowym, wykonując proste zadania	zna i stosuje podstawowe zasady formatowania i redagowania tekstu; formatuje tekst: ustala atrybuty tekstu (pogrubienie, podkreślenie, przekreślenie, kursywę), sposób wyrównywania tekstu między marginesami, parametry czcionki; formatuje rysunek (obiekt) wstawiony do tekstu; zmienia jego rozmiary, oblewa tekstem lub stosuje inny układ rysunku względem tekstu; gromadzi materiały do wykonania zadania w ramach projektu grupowego i opracowuje zlecone zadania	zna ogólne możliwości edytorów tekstu i zasady pracy z dokumentem tekstowym; zna i stosuje podstawowe zasady redagowania tekstu; dostosowuje formatowanie tekstu do jego przeznaczenia; stosuje tabulacje, wcięcia, interlinie; wykorzystuje edytor równań do pisania prostych wzorów; zna i stosuje różne sposoby wycinania fragmentu ekranu (np. zdjęcie ekranu, Narzędzie Wycinanie) i stosuje je, aby wyciąć i wkleić do dokumentu tekstowego fragment ekranu; przygotowuje dokumenty do wykonania zadania w ramach projektu grupowego	zna i stosuje metody usprawniające pracę nad tekstem (m.in. stosowanie gotowych szablonów, wbudowanych słowników); stosuje różne typy tabulatorów, potrafi zmienić ich ustawienia w całym tekście; wstawia dowolne wzory, wykorzystując edytor równań; osadza obraz w dokumencie tekstowym, wstawia obraz do dokumentu tekstowego; wykonuje trudniejsze zadania szczegółowe podczas realizacji projektu grupowego; wykonuje kolaż ze zdjęć	samodzielnie wyszukuje opcje menu potrzebne do rozwiązania dowolnego problemu; przygotowuje profesjonalny tekst – pismo, sprawozdanie, z zachowaniem poznanych zasad redagowania i formatowania tekstów; pełni funkcje koordynatora podczas realizacji projektu grupowego; potrafi wykorzystać chmurę do wymiany informacji w pracy zespołowej

        3.Algorytmika i programowanie

        3.1.Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów algorytmicznych
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        zapisuje prosty algorytm liniowy w postaci listy kroków; zna podstawowe zasady prezentacji algorytmów w postaci schematów blokowych (zna podstawowe bloki potrzebne do budowania schematu blokowego); analizuje gotowy schemat blokowy prostego algorytmu	wyjaśnia pojęcie algorytmu; określa dane do zadania oraz wyniki i zapisuje prosty algorytm liniowy w postaci listy kroków; określa sytuacje warunkowe, tj. takie, które wyprowadzają różne wyniki – zależnie od spełnienia narzuconych warunków; buduje schemat blokowy prostego algorytmu liniowego; analizuje schemat blokowy algorytmu z rozgałęzieniami	omawia etapy rozwiązywania problemu (zadania); wie, na czym polega iteracja; analizuje algorytmy, w których występują powtórzenia i określa, od czego zależy liczba powtórzeń; buduje schemat blokowy algorytmu z warunkiem prostym	wyjaśnia pojęcie specyfikacja problemu; prezentuje algorytmy iteracyjne za pomocą listy kroków i schematu blokowego	potrafi samodzielnie napisać specyfikację określonego zadania; buduje schemat blokowy algorytmu, w którym wystąpią złożone sytuacje warunkowe; określa, kiedy może nastąpić zapętlenie w algorytmie iteracyjnym i potrafi rozwiązać ten problem; buduje schemat blokowy określonego algorytmu iteracyjnego

        3.2.Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera – tworzenie programów komputerowych
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        tworzy proste programy w wybranych języku wizualnym, używając (wskazanego przez nauczyciela) dydaktycznego środowiska programowania (np. Logomocja, Scratch, Baltie)	tworzy programy, używając podstawowych poleceń, korzystając z wybranego środowiska programowania, zapisuje powtarzające się polecenia, stosując odpowiednie instrukcje; wykonuje proste zadania szczegółowe w projekcie grupowym	wyjaśnia, na czym polega prezentacja algorytmu w postaci programu; wyjaśnia pojęcia program źródłowy i program wynikowy; tworzy zmienne i wykonuje na nich proste obliczenia; realizuje prostą sytuację warunkową i iterację, korzystając z wybranych środowisk programowania (jednego lub kilku); definiuje i stosuje procedury bez parametrów	zna pojęcia: translacja, kompilacja, interpretacja; wie, jak są pamiętane wartości zmiennych; zapisuje algorytmy iteracyjne (w tym pętlę w pętli) i z warunkami (w tym złożonymi), korzystając z wybranych środowisk programowania (jednego lub kilku); definiuje i stosuje procedury z parametrami; wykonuje trudniejsze zadania szczegółowe w projekcie grupowym i łączy wykonane zadania szczegółowe w jeden program	wyjaśnia zasady programowania i kompilowania; odróżnia kompilację od interpretacji; korzystając z wybranego środowiska programowania, pisze trudniejsze programy z zastosowaniem procedur z parametrami; bierze udział w konkursach informatycznych z programowania; pełni funkcję koordynatora w projekcie grupowym

        4.Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym

        4.1.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        zna zastosowania arkusza kalkulacyjnego i omawia budowę dokumentu arkusza; pisze formułę wykonującą jedno z czterech podstawowych działań arytmetycznych (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie); potrafi zastosować kopiowanie i wklejanie formuł	zna i stosuje zasadę adresowania względnego; potrafi tworzyć formuły wykonujące bardziej zaawansowane obliczenia; stosuje funkcje arkusza kalkulacyjnego, tj.: SUMA, ŚREDNIA; modyfikuje tabele w celu usprawnienia obliczeń, m.in.: wstawia i usuwa wiersze (kolumny); zmienia szerokość kolumn i wysokość wierszy tabeli; wie, jak wprowadzić do komórek długie teksty i duże liczby	potrafi prawidłowo zaprojektować tabelę arkusza kalkulacyjnego (m.in.: wprowadza opisy do tabeli, formatuje komórki arkusza; ustala format danych, dostosowując go do wprowadzanych informacji); rozróżnia zasady adresowania względnego i bezwzględnego; stosuje arkusz do kalkulacji wydatków i innych obliczeń; dostosowuje odpowiednio rodzaj adresowania	potrafi układać rozbudowane formuły z zastosowaniem funkcji JEŻELI; potrafi samodzielnie zastosować adres bezwzględny, aby ułatwić obliczenia	zna działanie i zastosowanie wielu funkcji dostępnych w arkuszu kalkulacyjnym; samodzielnie wyszukuje opcje menu potrzebne do rozwiązania określonego problemu; projektuje samodzielnie tabelę arkusza z zachowaniem poznanych zasad wykonywania obliczeń w arkuszu kalkulacyjnym

        5.Internet

        5.1.Posługiwanie się komputerem i sieciami komputerowymi – wyszukiwanie informacji i komunikowania się z wykorzystaniem Internetu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        wymienia kilka zastosowań Internetu; otwiera stronę o podanym adresie; wyszukuje w Internecie informacje według prostego hasła; porusza się po stronie WWW	zna podstawowe zasady pracy w szkolnej (lokalnej) sieci komputerowej; zna pojęcia: Internet, strona internetowa, WWW; omawia wybrane usługi internetowe; potrafi wyszukiwać informacje w Internecie: korzysta z wyszukiwarek	wymienia zalety łączenia komputerów w sieć; zna pojęcia: witryna, strona główna, serwer internetowy, hiperłącze, hipertekst; potrafi wyszukiwać informacje w Internecie: korzysta z katalogów stron WWW; wyszukuje informacje w internetowych zasobach danych	opisuje sieci lokalne i globalne oraz podstawowe klasy sieci; potrafi udostępniać zasoby, np. foldery; potrafi omówić schemat sieci szkolnej i domowej; wie, jak uzyskać dostęp do Internetu; potrafi zastosować różne narzędzia do wyszukiwania informacji; stosuje złożony sposób wyszukiwania; porządkuje najczęściej odwiedzane strony	potrafi formułować własne wnioski i spostrzeżenia dotyczące rozwoju Internetu, jego znaczenia dla różnych dziedzin gospodarki i dla własnego rozwoju; potrafi właściwie zawęzić obszar poszukiwań, aby szybko odszukać informacje
        redaguje i wysyła list elektroniczny, korzystając z podstawowych zasad netykiety; potrafi skorzystać z wybranych form komunikacji, np. z komunikatora, stosując zasady netykiety	dołącza załączniki do listu; korzysta z książki adresowej; zna i stosuje zasady netykiety pocztowej; zna sposoby komunikowania się za pomocą Internetu, m.in.: komunikatory i czaty, fora dyskusyjne, portale społecznościowe	dba o formę listu i jego pojemność; ozdabia listy, załączając rysunek, dodaje tło; stosuje podpis automatyczny; zakłada książkę adresową; podaje i omawia przykłady usług internetowych oraz różnych form komunikacji; omawia m.in.: komunikatory i czaty, fora dyskusyjne, portale społecznościowe	uczestniczy w dyskusji na wybranym forum dyskusyjnym, stosując zasady netykiety; omawia wybrane usługi internetowe (m.in.: nauka i praca w Internecie, książki, czasopisma, muzea, banki, zakupy i aukcje, podróże, rozrywka), uwzględniając zasady korzystania z tych usług	korzystając z Internetu i innych źródeł, wyszukuje informacje o najnowszych osiągnięciach w dziedzinie e-usług i różnych form komunikacji i wymiany informacji
        zna zagrożenia i ostrzeżenia dotyczące korzystania z komunikacji za pomocą Internetu; zdaje sobie sprawę z anonimowości kontaktów w Sieci	stosuje przepisy prawa związane z pobieraniem materiałów z Internetu; zdaje sobie sprawę z konieczności racjonalnego gospodarowania czasem spędzonym w Sieci	zna podstawowe przepisy dotyczące korzystania z e-usług	na przykładach uzasadnia zalety i zagrożenia wynikające z pojawienia się Internetu	potrafi przedstawić własne wnioski z analizy zalet i wad uzależniania różnych dziedzin życia od Internetu

         

        PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA – Informatyka KLASA 8

        1.Praca z dokumentem tekstowym

        1.1.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – opracowywanie tekstu w edytorze tekstu
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        formatuje tekst: ustala atrybuty tekstu (pogrubienie, podkreślenie, przekreślenie, kursywę), sposób wyrównywania tekstu między marginesami, parametry czcionki; formatuje rysunek (obiekt) wstawiony do tekstu; zmienia jego rozmiary, oblewa tekstem lub stosuje inny układ rysunku względem tekstu; zapisuje dokument tekstowy w pliku; uczestniczy w projekcie grupowym, wykonując proste zadania	zna i stosuje podstawowe zasady redagowania tekstu; dostosowuje formatowanie tekstu do jego przeznaczenia; stosuje interlinie i wcięcia; stosuje automatyczną numerację i wypunktowanie; potrafi zastosować idolny i górny do pisania wzorów; wstawia tabelę i wykonuje podstawowe operacje na jej komórkach; gromadzi materiały do wykonania zadania w ramach projektu grupowego; opracowuje zlecone zadania	stosuje tabulatory domyślne i specjalne; wykorzystuje możliwości automatycznego wyszukiwania i zamiany znaków; wykorzystuje edytor równań do pisania prostych wzorów; zna podstawowe zasady pracy z tekstem wielostronicowym (redaguje nagłówek, stopkę wstawia numery stron); potrafi podzielić tekst na kolumny; drukuje dokumenty tekstowe, dobierając odpowiednie parametry drukowania; przygotowuje dokumenty do wykonania zadania w ramach projektu grupowego	stosuje różne typy tabulatorów, potrafi zmienić ich ustawienia w całym tekście; wyjaśnia na przykładach różnicę w stosowaniu wcięć i tabulatorów; stosuje odpowiednio spacje nierozdzielające; wstawia dowolne wzory, wykorzystując edytor równań; stosuje podział strony; stosuje przypisy; wie, jak sprawdzić z ilu znaków składa się dokument; wykonuje trudniejsze zadania szczegółowe podczas realizacji projektu grupowego	samodzielnie wyszukuje opcje menu potrzebne do rozwiązania dowolnego problemu; przygotowuje profesjonalny tekst – pismo, sprawozdanie, z zachowaniem poznanych zasad redagowania i formatowania tekstów; potrafi wykorzystać chmurę do wymiany informacji w pracy zespołowej

        Algorytmika i programowanie

        1.2.Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów algorytmicznych
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        opisuje algorytm, znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym, na przykładzie wyboru najwyższego ucznia spośród pięciu	prezentuje wybrany algorytm, korzystając z oprogramowania edukacyjnego; opisuje algorytm znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym na przykładzie wyboru największej liczby spośród n liczb – stosuje przeszukiwanie liniowe; stosuje algorytm poszukiwania przez połowienie w zabawie w zgadywanie liczby	opisuje algorytm znajdowania wybranego elementu w zbiorze uporządkowanym – stosuje algorytm poszukiwania przez połowienie; opisuje algorytmy na liczbach naturalnych: przedstawia działanie algorytmu Euklidesa w wersji z odejmowaniem; porządkuje elementy w zbiorze metodą przez wybieranie; korzysta z pomocy dydaktycznych lub dostępnego oprogramowania do demonstracji działania wybranych algorytmów	opisuje algorytmy na liczbach naturalnych: bada podzielność liczb, wyodrębnia cyfry danej liczby, przedstawia działanie algorytmu Euklidesa w wersji z dzieleniem; porządkuje elementy w zbiorze metodą przez zliczanie; zapisuje jeden wybrany algorytm w postaci listy kroków lub przedstawia w postaci schematu blokowego	zapisuje trudniejsze algorytmy w postaci listy kroków i przedstawia w postaci schematu blokowego

        1.3.Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera – tworzenie programów komputerowych
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        w wybranym dydaktycznym środowisku programowania (Baltie, Scratch) tworzy programy sterujące obiektem na ekranie; analizuje gotowe proste programy zapisane w wybranym języku programowania; z pomocą nauczyciela tworzy prosty program w języku wysokiego poziomu wyświetlający napis na ekranie; potrafi uruchomić utworzony program i wyprowadzić wyniki na ekran	w wybranym dydaktycznym środowisku programowania projektuje, tworzy i testuje programy sterujące obiektem na ekranie; w wybranym dydaktycznym środowisku programowania (Baltie, Scratch) zapisuje algorytm znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym, np. maksimum z n liczb; zna ogólną budowę programu i najważniejsze elementy języka programowania – słowa kluczowe, instrukcje, wyrażenia, zasady składni; stosuje w programach zmienne i wykonuje proste obliczenia, np. oblicza sumę dwóch liczb, średnią z dwóch liczb	w wybranym dydaktycznym środowisku programowania (Baltie, Scratch) programuje algorytm Euklidesa w obu wersjach (z odejmowaniem i z dzieleniem) oraz stosuje algorytm poszukiwania przez połowienie w grze w zgadywanie liczby; wie, co to jest typ zmiennej i potrafi zadeklarować zmienne typu liczbowego (całkowite, rzeczywiste) i stosować je w zadaniach; zna działanie instrukcji warunkowej w wybranym języku wysokiego poziomu i potrafi zrealizować prosty algorytm z warunkami; wie, co to są podprogramy i zna ich zastosowanie; definiuje i stosuje procedury w wybranym dydaktycznym środowisku programowania (Baltie, Scratch)	wyjaśnia pojęcia: parametr formalny, parametr aktualny, interpretacja, kompilacja; definiuje (korzystając z podręcznika) funkcje bez parametrów i z parametrami w wybranym języku wysokiego poziomu; analizuje (wspólnie z nauczycielem) programy, w których zastosowano funkcje; zapisuje je, uruchamia i wyjaśnia ich działanie; na bazie przykładów z podręcznika stosuje funkcje bez parametrów i z jednym parametrem w prostych programach; korzystając z podręcznika, deklaruje tablice, wczytuje i wyprowadza elementy tablicy na ekran; analizuje opisane w podręczniku gotowe programy realizujące algorytmy porządkowania metodą przez wybieranie i zliczanie oraz wyszukiwania elementu w zbiorze uporządkowanym; zapisuje je w wybranym języku programowania i potrafi wyjaśnić ich działanie	definiuje funkcje i stosuje je w programach; deklaruje tablice, wczytuje i wyprowadza elementy tablicy na ekran; samodzielnie zapisuje w postaci programów algorytmy porządkowania metodą przez wybieranie i zliczanie oraz wyszukiwania elementu w zbiorze uporządkowanym; definiuje odpowiednie procedury i funkcje; pisze trudniejsze programy, w których stosuje funkcje i tablice; rozwiązuje przykładowe zadania z konkursów informatycznych; bierze udział w konkursach

        2.Projekty multimedialne

        2.1.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – tworzenie prezentacji multimedialnej
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        wie, czym jest prezentacja multimedialna i posługuje się programem do jej tworzenia; zna podstawowe zasady tworzenia prezentacji; tworzy prezentację składającą się z kilku slajdów z zastosowaniem animacji niestandardowych; wstawia do slajdu tekst i grafikę; zapisuje prezentację i potrafi uruchomić pokaz slajdów	zna cechy dobrej prezentacji; podaje przykładowe programy do tworzenia prezentacji; wykonuje przejścia między slajdami; stosuje tło na slajdach; potrafi ustawić jednakowe tło dla wszystkich slajdów; zmienia kolejność slajdów; usuwa niepotrzebne slajdy; zna podstawowe możliwości programu do obróbki filmu; zna najważniejsze etapy historycznego rozwoju informatyki i technologii	przygotowuje plan prezentacji; planuje wygląd slajdów; korzysta z szablonów; dobiera odpowiedni szablon do danej prezentacji; potrafi ustawić jednakowe tło dla wszystkich slajdów oraz inne dla wybranego slajdu; potrafi nagrać zawartość ekranu i wstawić nagranie na slajd prezentacji; korzysta z wybranego urządzenia do nagrywania filmów i nagrywa filmy; wstawia na slajd hiperłącza, umieszcza przyciski akcji; dba o poprawność redakcyjną tekstów; przedstawia główne etapy historycznego rozwoju informatyki i technologii	umieszcza w prezentacji efekty dźwiękowe; przygotowuje prezentację w postaci albumu fotograficznego; poddaje nagrany film podstawowej obróbce; wstawia film do prezentacji; współpracuje w grupie przy tworzeniu projektu, wykonując samodzielnie zadania szczegółowe; omawia poszczególne etapy historycznego rozwoju informatyki i technologii; określa zakres kompetencji informatycznych, niezbędnych do wykonywania różnych zawodów	potrafi samodzielnie zaprojektować i przygotować prezentację multimedialną na wybrany temat, cechującą się ciekawym ujęciem zagadnienia, interesującym układem slajdów; korzystając z Internetu, znajduje więcej informacji na temat pierwszych komputerów, rozwoju oprogramowania i technologii; pełni funkcję koordynatora grupy w projekcie grupowym; rozważa i dyskutuje wybór dalszego i pogłębionego kształcenia, również w zakresie informatyki

        3.Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym

        3.1.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        potrafi zastosować kopiowanie i wklejanie formuł; zna ogólne zasady przygotowania wykresu w arkuszu kalkulacyjnym; korzysta z kreatora wykresów do utworzenia prostego wykresu; zapisuje utworzony arkusz kalkulacyjny we wskazanym folderze docelowym	zna i stosuje zasadę adresowania względnego; potrafi tworzyć formuły wykonujące proste obliczenia; stosuje funkcje arkusza kalkulacyjnego, tj.: SUMA, ŚREDNIA; tworzy wykres składający się z dwóch serii danych, potrafi dodać do niego odpowiednie opisy	stosuje adresowanie mieszane; porządkuje i filtruje dane w tabeli; potrafi tworzyć formuły wykonujące bardziej zaawansowane obliczenia; wykonuje w arkuszu kalkulacyjnym obliczenia z dziedziny fizyki, matematyki, geografii, np. tworzy tabelę do obliczania wartości funkcji liniowej i tworzy odpowiedni wykres; zna zasady doboru typu wykresu do danych i wyników; drukuje tabelę arkusza kalkulacyjnego, dobierając odpowiednie parametry drukowania; rozróżnia linie siatki i obramowania	rozróżnia zasady adresowania względnego, bezwzględnego i mieszanego; potrafi układać rozbudowane formuły z zastosowaniem funkcji; tworzy, zależnie od danych, różne typy wykresów: XY (punktowy), liniowy, kołowy; wstawia tabelę arkusza kalkulacyjnego do dokumentu tekstowego jako obiekt osadzony i jako obiekt połączony; wstawia z pliku tabelę arkusza kalkulacyjnego do dokumentu tekstowego; realizuje algorytm iteracyjny i z warunkami w arkuszu kalkulacyjnym	potrafi samodzielnie zastosować adres bezwzględny lub mieszany, aby ułatwić obliczenia; zna działanie i zastosowanie wielu funkcji dostępnych w arkuszu kalkulacyjnym; wyjaśnia różnicę między tabelą osadzoną a połączoną; samodzielnie wyszukuje opcje menu potrzebne do rozwiązania określonego problemu; projektuje samodzielnie tabelę z zachowaniem poznanych zasad wykonywania obliczeń w arkuszu kalkulacyjnym
        stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych z zakresu objętego programem nauczania klasy VIII	stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania prostych problemów algorytmicznych; stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania zadań rachunkowych (na przykład z matematyki lub fizyki) i z codziennego życia (na przykład planowanie wydatków)	korzystając z gotowego przykładu, np. modelu rzutu kostką sześcienną do gry, omawia, na czym polega modelowanie	wykonuje prosty model, np. rzutu monetą, korzystając z arkusza kalkulacyjnego	wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do analizy wyników eksperymentów; korzystając z dodatkowych źródeł, np. Internetu, wyszukuje informacje na temat modelowania

        4.Internet

        4.1.Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem aplikacji komputerowych – tworzenie strony internetowej
        2	3	4	5	6
        Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:	Uczeń:
        zna ogólne zasady projektowania stron WWW i wie, jakie narzędzia umożliwiają ich tworzenie; wie, w jaki sposób zbudowane są strony WWW	potrafi, korzystając z podstawowych znaczników HTML, tworzyć prostą strukturę strony internetowej; umie tworzyć akapity i wymuszać podział wiersza, dodawać nagłówki do tekstu, zmieniać krój i rozmiar czcionki; wie, jak założyć internetowy dziennik – blog	zna funkcje i zastosowanie najważniejszych znaczników HTML; potrafi wstawiać obrazy do utworzonych stron; umie tworzyć listy wypunktowane i numerowane i wstawiać hiperłącza; wie, czym są systemy zarządzania treścią i tworzy prosty blog w oparciu o wybrany system	formatuje tekst na stronie internetowej, wstawia tabele; dba o poprawność merytoryczną i redakcyjną tekstów; potrafi utworzyć prostą stronę internetową (m.in. zawierającą blog) w oparciu o wybrany system zarządzania treścią; dodaje nowe wpisy, przydziela wpisy do kategorii, dodaje tagi; współpracuje w grupie przy tworzeniu projektu, wykonując samodzielnie zadania szczegółowe	zna większość znaczników HTML; posługuje się wybranym programem przeznaczonym do tworzenia stron WWW; potrafi tworzyć proste witryny składające się z kilku połączonych ze sobą stron; publikuje stronę WWW w Internecie

         

        JĘZYK ANGIELSKI -  Szczegółowe kryteria oceniania w klasach 4-8

        Postępy nauczania i osiągnięcia uczniów oceniamy na podstawie:
        
        • prac klasowych: testów osiągnięć – np. na zakończenie rozdziału, testów semestralnych

        • kartkówek – zapowiedzianych i niezapowiedzianych krótkich testów, sprawdzających stopień opanowania materiału z 1-3 ostatnich lekcji;

         • prac domowych;

        • prac pisemnych;

         • odpowiedzi ustnych;

        • prac projektowych (oceniając zarówno proces ich powstawania, jak i sam produkt);

         • bieżącej obserwacji aktywności na zajęciach;

        • samooceny uczniów.

        Należy jednak pamiętać, że znajomość języka, rozumianego jako narzędzia komunikacji, nie jest wiedzą, którą można ocenić jedynie za pomocą sprawdzianów i różnorodnych prac ustnych czy pisemnych. Znajomość języka to również skuteczność przekazu, efektywny odbiór wypowiedzi w obcym języku i gotowość do zareagowania stosownie do rzeczywistej sytuacji, a także świadomość różnic językowych i kulturowych, umiejętność logicznego myślenia, przetwarzania informacji oraz wiele innych składowych, których nawet najdokładniejszy test nie jest w stanie ocenić. Tym bardziej należy podkreślić rolę bieżącej obserwację uczniów – tylko systematyczne diagnozowanie uczniów pozwoli ocenić ich zaangażowanie w proces dydaktyczny i postęp w nauce.

        Przedmiotowy system oceniania obejmuje obszary wiedzy i umiejętności ucznia:
        
        • gramatyka i słownictwo,
        • czytanie
         • słuchanie,
        • mówienie,
        • pisanie.

        3. Uczeń oceniany jest:
        • by pomoc mu rozpoznać i zrozumieć swoje mocne i słabe punkty oraz dać mu wyraźne wskazówki, nad czym powinien więcej pracować (ustalanie obszarów pracy wyrównawczej i pomocy);
        • by przekazać rodzicom/opiekunom informacje o jego postępach, mocnych i słabych stronach, a także wskazać, w jaki sposób powinien pracować, aby osiągnąć poprawę;
        • by dać nauczycielowi informację zwrotną na temat efektywności jego nauczania, właściwości doboru materiałów, oraz by pomóc w adaptowaniu planu nauczania, jeśli zachodzi taka potrzeba;
        • by przekazać uczniowi, rodzicom/opiekunom i nauczycielom obraz postępów, aktywności i osiągnięć w języku angielskim pod koniec pewnego etapu nauki (np. koniec semestru / roku szkolnego / danego cyklu nauczania);
        •by dostarczyć informacji nauczycielowi odpowiedzialnemu za następny etap nauki.

        a) testy i prace klasowe

        - przeprowadzane systematycznie po jednym dziale z podręcznika;

        - przed każdym sprawdzianem materiał zostaje powtórzony w oparciu o specjalną lekcję powtórkową z podręcznika, lub też o materiały przygotowane we własnym zakresie przez nauczyciela;

        - o dokładnym terminie i zakresie pracy kontrolnej uczniowie zostaną powiadomieni z tygodniowym wyprzedzeniem

        - uczniowie znają zakres sprawdzanej wiedzy i umiejętności z tygodniowym wyprzedzeniem;

        - zawierają zadania o różnym stopniu trudności;

        - ocenę niedostateczną uczeń może poprawić pisemnie w terminie do 14 dni po oddaniu pracy w wyznaczonym przez nauczyciela;

        - liczy się ocena z poprawy;

        - uczeń nieobecny na pracy klasowej z powodu uzasadnionej nieobecności zobowiązany jest do napisania zaległej pracy w terminie uzgodnionym z nauczycielem;

        b) kartkówki

        - mogą być zapowiedziane lub niezapowiedziane,

        - obejmujące materiał leksykalny i gramatyczny z trzech ostatnich lekcji;

        - obejmują proste i podstawowe wiadomości;

        - czas trwania 5 do 10 minut;

        - ocena z kartkówki nie podlega poprawie;

        c) głośne czytanie oraz czytanie ze zrozumieniem

        -  czytanie na głos (wcześniej zadanego i przerabianego na zajęciach tekstu) w celu ocenienia                 wymowy ucznia;

        - praca z tekstami angielskimi i wykonywanie ćwiczeń sprawdzających ich zrozumienie;

        d) odpowiedź ustna

        - sprawdza stan wiedzy ucznia z trzech ostatnich lekcji;

        - uczeń ma prawo zgłosić 2 nieprzygotowania w semestrze

        - na ocenę wpływają następujące kryteria:

        o     w jakim stopniu uczeń potrafi posługiwać się językiem obcym;

        o     znajomość poznanego słownictwa

        o     znajomość poznanych reguł gramatycznych i umiejętność ich stosowania w zadaniach.

        
        e) praca domowa

        - obowiązkowa

        - służy utrwaleniu wiedzy i umiejętności ucznia bądź stanowią przygotowanie do nowej lekcji;

        -są zadawane w rozsądnych ilościach i zawsze tłumaczone i wyjaśniane;

         -na każdej lekcji oceniana jest i omawiana jedna praca domowa; uczniowie mają możliwość poprawy ewentualnych błędów;

        - brak zadania domowego należy zgłosić nauczycielowi zaraz po rozpoczęciu lekcji;

        - za niezgłoszony brak zadania domowego uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną;

        - uczniowie nie otrzymują ocen celujących za wypracowania domowe ze względu na brak możliwości oceny stopnia samodzielności i wkładu pracy.

        - dla uczniów zdolnych zadawane są dodatkowe zadania nadobowiązkowe o podwyższonym stopniu trudności, które mają wpływ na wystawienie końcoworocznej oceny celującej.

        f) prowadzenie zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń;

        - na ocenę wpływają następujące kryteria:

        o     pełen zakres treści,

        o     schludność, estetyka oraz przejrzystość,

        o     daty, tematy, karty pracy,

        
        h) praca ucznia na lekcji – aktywność

        - pozytywna: za widoczną aktywność na lekcji, z przewagą poprawnych wypowiedzi uczeń otrzymuje plus (+); za 5 plusów wpisywana jest ocena bardzo dobra (5).

        - uczeń może otrzymać ocenę bardzo dobrą w przypadku wyróżniającej aktywności.

        - negatywna : za brak aktywności na lekcji, przejawiający się nie uczestniczeniem w zadaniach, rozpraszaniem uwagi swojej i innych, a w konsekwencji niemożnością udzielenia odpowiedzi, uczeń może otrzymać „minus”

        i) udział w konkursach i olimpiadach językowych- za zajęcie 1-3 miejsca uczeń otrzymuje ocenę celującą, od 4-6 ocenę bardzo dobrą, pozostali uczestnicy otrzymują „plus”

        j) zadania dodatkowe np. prace długoterminowe (np.: plakaty, projekty, albumy, inscenizacje, itp.)- wykonanie zadań nieobowiązkowych, dodatkowych; uczeń może zrezygnować z ocen za nie

        Gramatyka i słownictwo

        Umiejętności ucznia:

        6 • swobodnie operuje strukturami gramatycznymi określonymi w rozkładzie materiału oraz zna niektóre konstrukcje wykraczające poza jego ramy • z łatwością buduje spójne zdania proste
         i złożone, poprawne pod względem gramatycznym i logicznym • posiada bogaty zasób słownictwa, wykraczający poza program nauczania i potrafi go wykorzystać w praktyce • zna i stosuje w praktyce wyrażenia potoczne przedstawione w podręczniku i wiele wyrażeń z innych źródeł, jak prasa, telewizja i internet • wykonuje starannie dodatkowe prace projektowe o wyjątkowych walorach językowych • bardzo chętnie wykonuje obowiązkowe i dodatkowe prace domowe wykraczające poza wymagany poziom • niezwykle aktywnie prezentuje swoje wiadomości i umiejętności podczas lekcji

        5 • swobodnie operuje strukturami gramatycznymi określonymi w rozkładzie materiału • buduje spójne zdania proste i złożone, poprawne pod względem gramatycznym i logicznym • zna słownictwo określone programem nauczania i potrafi je wykorzystać w praktyce • czasami wykonuje dodatkowe prace projektowe • zawsze prawidłowo wykonuje prace domowe i obowiązkowe prace projektowe • bardzo aktywnie uczestniczy w zajęciach

        4 • prawidłowo operuje większością struktur gramatycznych określonych w rozkładzie materiału • buduje zdania, które są na ogół spójne i poprawne pod względem gramatycznym i logicznym • zna większość słów i zwrotów określonych w programie i zazwyczaj poprawnie używa ich w praktyce • przeważnie prawidłowo wykonuje prace domowe i obowiązkowe prace projektowe • przeważnie chętnie uczestniczy w zajęciach

        3 • zna i potrafi operować niektórymi prostymi strukturami gramatycznymi określonymi w rozkładzie materiału • buduje zdania, które nie zawsze są spójne – zdania zawierają błędy gramatyczne i logiczne, które czasami zakłócają sens przekazu • na ogół używa słownictwa odpowiedniego do zadania, choć w ograniczonym zakresie • nieregularnie wykonuje prace domowe i projektowe – prace zawierają błędy • rzadko aktywnie uczestniczy w lekcjach • słabo zna struktury gramatyczne określone w rozkładzie materiału i ma problemy z wykorzystaniem ich w praktyce • zdania, które buduje, są mało zrozumiałe i na ogół niespójne pod względem gramatycznym i logicznym

        2 – uczeń niechętnie przystępuje do samodzielnej pracy • dysponuje bardzo ograniczonym słownictwem • potrzebuje pomocy nauczyciela przy wykonywaniu prostych zadań gramatycznych i leksykalnych • sporadycznie odrabia prace domowe i projektowe • nie uczestniczy aktywnie w zajęciach – nie zgłasza się do zadań, a zmuszany do odpowiedzi, popełnia wiele błędów

        1 • nie opanował podstawowych zagadnień gramatycznych określonych w rozkładzie materiału • nie zna podstawowych słów i wyrażeń • nie potrafi budować prostych zdań, nawet z pomocą nauczyciela • bardzo rzadko odrabia prace domowe lub projektowe i zawsze zawierają one błędy uniemożliwiające zrozumienie treści

        Czytanie

         Umiejętności ucznia:

        6 • regularnie czyta dla przyjemności dodatkowe teksty takie jak: artykuły anglojęzyczne, komiksy, krótkie czytanki i książki w uproszonych wersjach • rozumie przeczytane teksty – z łatwością wybiera odpowiednie informacje z tekstu, rozumie kontekst sytuacyjny, bez problemu określa intencje autora • na podstawie przeczytanego tekstu potrafi bezbłędnie wykonać zadania sprawdzające każdego typu i potrafi zawsze uzasadnić swoją decyzję • zawsze ćwiczy w domu czytanie zadanych tekstów • technika czytania – czyta bezbłędnie również podczas lekcji (bez przygotowania) • podczas lekcji bardzo chętnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu czytania

        5 • czyta dla przyjemności teksty zawarte w podręczniku i czasami czyta dla przyjemności teksty dodatkowe, np.: instrukcje do gier, czasopisma anglojęzyczne, książki w uproszonych wersjach • rozumie przeczytane teksty – potrafi wybrać właściwe informacje z tekstu, rozumie kontekst sytuacyjny, określa intencje autora • na podstawie przeczytanego tekstu potrafi wykonać zadania sprawdzające różnego typu, np.: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań, i potrafi uzasadnić swoją decyzję • zawsze ćwiczy w domu czytanie zadanych tekstów • technika czytania – czyta prawidłowo • podczas lekcji chętnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu czytania

         4 • rozumie ogólny sens przeczytanych tekstów, czasami popełnia błędy przy wyborze właściwych informacji z tekstu, zazwyczaj rozumie kontekst sytuacyjny, czasami ma problem z określeniem intencji autora • czasami popełnia błędy przy wykonywaniu zadań sprawdzających rozumienie tekstu typu: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań; przeważnie potrafi uzasadnić swoją decyzję • przeważnie ćwiczy w domu czytanie zadanych tekstów • technika czytania – czyta popełniając nieliczne błędy • podczas lekcji raczej chętnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu czytania

        3 • nie rozumie całego tekstu, ale jest w stanie uchwycić jego ogólny sens, potrafi znaleźć tylko niektóre z potrzebnych informacji, nie zawsze rozumie kontekst sytuacyjny i ma problem z określeniem intencji autora • popełnia liczne błędy przy wykonywaniu prostych zadań sprawdzających bardziej szczegółowe rozumienie tekstu typu: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań – czasami potrafi uzasadnić swoją decyzję • czasami ćwiczy w domu czytanie zadanych tekstów • technika czytania – czyta, popełniając liczne błędy • czasami zgłasza się do czytania podczas lekcji

        2 • z czytanego tekstu jest w stanie zrozumieć tylko pojedyncze wyrazy lub najprostsze zwroty • nawet z pomocą nauczyciela ma poważny problem z wykonaniem najprostszych zadań sprawdzających poziom zrozumienia ogólnego • przy wykonywaniu najprostszych zadań sprawdzających poziom zrozumienia szczegółowego, typu: ustalanie kolejności wydarzeń, określanie prawdziwości zdań – najczęściej zgaduje i nie potrafi uzasadnić swojej decyzji • sporadycznie ćwiczy w domu czytanie zadanych tekstów • technika czytania – czyta niechętnie, popełniając bardzo liczne błędy

        1 • zwykle nie czyta tekstów zawartych w podręczniku • jeśli czyta, to nie rozumie sensu większości przeczytanego tekstu i nie potrafi skorzystać z żadnych zawartych w nim informacji • nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie wykonać najprostszych zadań sprawdzających poziom zrozumienia tekstu • niekiedy rozumie jedynie pojedyncze wyrazy • nie ćwiczy w domu czytania zadanych tekstów • technika czytania – czyta bardzo niechętnie, popełniając bardzo liczne, rażące błędy, uniemożliwiające zrozumienie

        Słuchanie

        Umiejętności ucznia:

        6 • potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych rozmów opartych na materiałach anglojęzycznych wykraczających poza materiał zawarty w podręczniku takich jak: piosenki, filmy, proste skecze • rozumie wszystkie polecenia nauczyciela i potrafi właściwie na nie zareagować • potrafi z łatwością rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego • potrafi wydobyć szczegółowe informacje z tekstu słuchanego i właściwie na nie zareagować • na podstawie wysłuchanego tekstu potrafi bezbłędnie wykonać wszystkie zadania sprawdzające różnego typu – zawsze potrafi uzasadnić swój wybór • z łatwością rozróżnia dźwięki i intonację • bardzo aktywnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu słuchania

        5 • potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych rozmów opartych na materiałach anglojęzycznych zawartych w podręczniku • rozumie zdecydowaną większość poleceń nauczyciela i potrafi właściwie na nie zareagować • potrafi rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego • na podstawie wysłuchanego tekstu potrafi wykonać zadania sprawdzające typu: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań, uzupełnianie tekstu z lukami, uzupełnianie tabelki brakującymi informacjami – uczeń potrafi uzasadnić swój wybór • rozróżnia dźwięki i intonację • aktywnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu słuchania

        4 • potrafi zrozumieć sens większości różnorodnych rozmów opartych na materiałach anglojęzycznych zawartych w podręczniku • rozumie większość poleceń nauczyciela i zazwyczaj potrafi prawidłowo na nie zareagować • zazwyczaj potrafi rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego • na podstawie wysłuchanego tekstu potrafi wykonać większość zadań sprawdzających typu: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań, uzupełnianie tekstu z lukami, uzupełnianie tabelki brakującymi informacjami – zazwyczaj potrafi uzasadnić swoją decyzję • rozróżnia większość dźwięków • przeważnie aktywnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu słuchania

        3 • potrafi zrozumieć sens niektórych rozmów opartych na materiałach anglojęzycznych zawartych w podręczniku • nie rozumie całego tekstu i nie jest w stanie zawsze uchwycić jego ogólny sens • nie zawsze rozumie polecenia nauczyciela i nie zawsze potrafi na nie odpowiednio zareagować • nie zawsze rozpoznaje uczucia i reakcje mówiącego • na podstawie wysłuchanego tekstu potrafi wykonać niektóre zadania sprawdzające typu: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań, uzupełnianie tekstu z lukami, uzupełnianie tabelki brakującymi informacjami – popełnia przy tym błędy i nie zawsze jest w stanie uzasadnić swój wybór • mało aktywnie prezentuje swoje umiejętności z zakresu słuchania, ma problemy z koncentracją przy wykonywaniu zadań ze słuchu

        2 • nie potrafi zrozumieć sensu większości rozmów opartych na materiałach anglojęzycznych zawartych w podręczniku • zwykle nie rozumie tekstu i nie jest w stanie uchwycić jego sensu • zwykle nie rozumie poleceń nauczyciela i nie potrafi na nie zareagować • sporadycznie rozpoznaje reakcje i uczucia mówiącego • na podstawie wysłuchanego tekstu ma poważny problem z wykonaniem zadań sprawdzających typu: ustalanie kolejności wydarzeń, udzielanie odpowiedzi na pytania, określanie prawdziwości zdań, uzupełnianie tekstu z lukami, uzupełnianie tabelki brakującymi informacjami – zwykle zgaduje, popełniając przy tym bardzo liczne błędy, potrzebuje pomocy • zwykle nie rozróżnia dźwięków • uczeń nie jest aktywny i nie koncentruje się podczas wykonywania zadań ze  słuchu

        1 • nawet z pomocą nauczyciela i kilkakrotnym powtarzaniu nagrania nie rozumie jakichkolwiek rozmów opartych na materiałach anglojęzycznych zawartych w podręczniku • nie rozumie żadnych poleceń nauczyciela, nawet najprostszych i z podpowiedziami • jest w stanie zrozumieć tylko pojedyncze wyrazy, lecz nie potrafi na ich podstawie zrozumieć ogólnego sensu wypowiedzi • nie rozpoznaje uczuć i reakcji mówiącego • błędnie rozwiązuje zadania sprawdzające rozumienie ze słuchu, nawet z pomocą nauczyciela • nie rozróżnia dźwięków • uczeń nie jest aktywny podczas zajęć, ponieważ nie rozumie tego, co słyszy .

        Mówienie

         Umiejętności ucznia:

        6 • swobodnie i bardzo chętnie wypowiada się na różne tematy, zachowując przy tym dużą dokładność językową i zasób słownictwa • poziom wypowiedzi wykracza poza wymagania programowe • ma bardzo dobrą wymowę i można go łatwo zrozumieć • w zadaniach komunikacyjnych jest zawsze bardzo aktywny i zaangażowany • w sposób naturalny i spontaniczny niezwykle chętnie wypowiada się na różne tematy

         5 • dość swobodnie i chętnie wypowiada się na różne tematy, zachowując przy tym dokładność językową • potrafi dość płynnie i bez zahamowań mówić na tematy określone w rozkładzie materiału • dysponuje pełnym zakresem słownictwa opisanym w rozkładzie materiału • ma prawidłową wymowę i można go łatwo zrozumieć • w zadaniach komunikacyjnych jest zawsze aktywny
        i zaangażowany • w sposób naturalny i spontaniczny bardzo chętnie wypowiada się podczas lekcji na różne tematy

        4 • mówi z lekkim wahaniem, dość spójnie, w miarę poprawnym językiem • dysponuje słownictwem wystarczającym do dość swobodnej interakcji w zakresie opisanym w rozkładzie materiału • można go zazwyczaj zrozumieć • potrafi włączyć się do rozmowy • w zadaniach komunikacyjnych jest raczej aktywny • na ogół w naturalny sposób chętnie wypowiada się podczas lekcji na różne tematy

        3 • uczeń mówi z wyraźnym wahaniem, raczej niespójnie i niepełnymi zdaniami • posługując się językiem, popełnia liczne błędy, które czasem zakłócają przekaz • wypowiada się tylko na wybrane zagadnienia opisane w rozkładzie materiału • w zadaniach komunikacyjnych jest rzadko aktywny, często ułatwia sobie pracę, posługując się językiem ojczystym • rzadko wypowiada się podczas lekcji, zapytany popełnia dużo błędów językowych

        2 • uczeń wypowiada się sporadycznie, nie z własnej inicjatywy • popełnia wiele błędów uniemożliwiających zrozumienie • czasami wypowiada jedynie pojedyncze słowa lub podstawowe zwroty • czasami przy pomocy nauczyciela bierze udział w zadaniach komunikacyjnych, lecz na ogół nie jest aktywny, zwykle nie interesuje go praca zespołu, a nawet potrafi ją dezorganizować • nie zabiera głosu w rozmowie
        1 • uczeń ma ogromny problem, aby wypowiedzieć się na jakikolwiek, nawet najprostszy temat, nawet przy pomocy nauczyciela • wypowiadając się popełnia bardzo liczne błędy, przez co jego wypowiedź jest niezrozumiała, niespójna i nie zawsze na temat • zwykle nie potrafi odpowiedzieć na krótkie, bardzo łatwe pytania nauczyciela nawet kierowany podpowiedziami z jego strony • prawie nigdy nie zabiera głosu w rozmowie

        Pisanie

        Umiejętności ucznia:

        6 • wykonuje nieobowiązkowe prace pisemne – pisze dla przyjemności, np.: prowadzi pamiętnik, blog lub koresponduje z rówieśnikami z zagranicy • pisze wypowiedzi pisemne bogate pod względem gramatyczno-leksykalnym • pisze spójnie, bez błędów w pisowni i interpunkcji • bardzo chętnie wykonuje zarówno pisemne prace projektowe zawarte w podręczniku, jak i te z dodatkowych źródeł • poziom prac wykracza poza wymagany materiał • bardzo chętnie wykonuje dodatkowe prace domowe, które wykraczają poza wymagany poziom

        5 • wyczerpująco wykonuje prace pisemne na tematy wyszczególnione w rozkładzie materiału • potrafi w spójny sposób zorganizować swoją wypowiedz • pisząc, wykorzystuje bogaty zasób środków gramatyczno-leksykalnych • popełnia nieliczne, mało znaczące błędy w pisowni
        i interpunkcji • chętnie wykonuje pisemne prace projektowe zawarte w podręczniku • zawsze prawidłowo wykonuje prace domowe

        4 • prace pisemne są dość obszerne ale nie zawsze wyczerpujące • wypowiedzi pisemne zawierają nieliczne błędy gramatyczno-leksykalne, które na ogół nie zakłócają przekazu • pisze nie zawsze spójnie, czasami z błędami w pisowni i interpunkcji • czasami wykonuje pisemne prace projektowe zawarte w podręczniku • przeważnie wykonuje prawidłowo prace domowe

        3 • pisze prace pisemne, które są mało rozbudowane, nie zawsze na temat • stosuje ograniczony zakres słownictwa i struktur językowych • wypowiedzi pisemne zawierają liczne błędy gramatyczno-leksykalne, które niekiedy zakłócają przekaz • tekst nie jest spójny, zawiera liczne błędy w pisowni i interpunkcji • czasami wykonuje prace domowe, które zawierają błędy

        2 • uczeń pisze sporadycznie i niechętnie • prace pisemne są ubogie w struktury gramatyczno-leksykalne • pisanie prac sprawia mu duże trudności, nawet z pomocą nauczyciela • pisze niespójne, z dużą ilością błędów językowych, które bardzo często zakłócają przekaz • teksty są źle zorganizowane i chaotyczne • popełnia szereg błędów przy przepisywaniu z tablicy • rzadko odrabia prace domowe

         1 • nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wypowiedzieć się pisemnie na większość tematów zawartych w rozkładzie materiału • jeśli pisze, to jego prace są nieczytelne lub zawierają tak dużo błędów gramatyczno-leksykalnych, że przekaz staje się niezrozumiały • ma problemy przy przepisywaniu z tablicy • teksty są bardzo źle zorganizowane i chaotyczne • zwykle nie prowadzi zeszytu bądź robi to w sposób bardzo niedbały • nie odrabia nawet najprostszych prac domowych – jeśli je wykona, obfitują one w rażące błędy, które uniemożliwiają zrozumienie treści .

        JĘZYK NIEMIECKI

        JĘZYK POLSKI - 

        Na lekcjach języka polskiego obowiązują następujące formy i metody sprawdzania wiedzy:

        Kontroli i ocenianie podlegają:	KL. 4 i 5	KL.6	Kl. 7	Kl. 8
        Wypowiedzi ustne	1	1	1	1
        Zadania klasowe/NoJ	2+2	2+2	2+2	2+2
        Technika głośnego czytania, w tym utworu poetyckiego i dramatycznego (7 i 8)	2	2	2	2
        Czytanie ze zrozumieniem	2	2	2	2
        Sprawdziany (np. ze znajomości lektur)	4	4	4	4
        Sprawdziany tzw. „ 3 ostatnie lekcje”	2 - 4	2 - 4	2 - 5	2 - 5
        Dyktanda	2	2	2	2
        Recytacje utworu poetyckiego/epickiego	1	1+1	1+1	1+1
        Dłuższe prace pisemne	2	2	2	2
        Samodzielne opracowanie lektury dodatkowej	1	1	1	1
        Krótkie zadania domowe dla chętnych uczniów	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb
        Prace dodatkowe	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb
        Praca w grupach	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb
        Samodzielne praca na lekcji	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb	wg potrzeb

         

         

           

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

         

        1.Jeśli uczeń opuści zapowiedzianą pracę pisemną (zadanie klasowe, sprawdzian, test) z przyczyn losowych, powinien ją napisać w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły, w czasie uzgodnionym z nauczycielem.

           2. Uczeń może poprawić ocenę z pracy kontrolnej (sprawdzian, zadanie klasowe, noj, test ) w ciągu dwóch tygodni od dnia oddania sprawdzonych prac, przy czym poprawa może odbyć się poza lekcjami w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 

           3. Kartkówki i odpowiedzi ustne nie podlegają poprawie (sprawdzają systematyczność pracy ucznia).

           4. Prace pisemne ucznia zostają opatrzone komentarzem wskazującym zalety i wady pracy.

           5. Ocena z odpowiedzi ustnej ucznia oraz z innej formy pracy uczniowskiej jest uzasadniana poprzez wskazanie mocnych i słabych stron.

          6. Stosuje się system  "Bonus za plus": 

        • 5 plusów możesz zamienić na BARDZO DOBRY lub skorzystać z BONUSA(każdy bonus tylko raz w semestrze)
          • 1 podpowiedź nauczyciela na sprawdzianie lub kartkówce
          • niewpisanie minusa za  „zapomnienie”
          • zwolnienie z pracy kontrolnej poza zadaniem klasowym lub NoJ

           7. W przypadku gdy uczeń nie wykona zaległej pracy, na której przygotowanie miał przynajmniej tydzień czasu, otrzymuje ocenę niedostateczną. W razie potrzeby może konsultować się z nauczycielem w sprawie presunięcia terminu.

         8. W celu zapoznania rodzica z oceną nauczyciel zachowuje prace do końca roku szkolnego i udostępnia je rodzicom do wglądu na ich prośbę. Jeżeli uczeń otrzymuje pracę kontrolną do domu (aby dokonać poprawy), zwraca ją podpisaną przez rodzica.

           9.Dyktanda  ze słuchu oceniane są wg  następujących kryteriów (dyktanda kierowane):

        Klasy IV - VI	Klasy VII-VIII
        0 błędów             celujący 1 błąd              bdb 2-3 błędy          db 4 - 5 błędów           dst 6 – 7 błędów          dop 8 i więcej błędów   ndst bł. interp.=1 bł.ortogr	0 błędów             celujący 1-błąd            bdb 2     błędy        db 3- 4 błędy            dst 5- 6 błędów         dop 7 i  więcej błędów  ndst 3 bł. interp.=1 bł.ortogr.

         

        Pozostałe dyktanda oceniane są według tabeli procentowej (WSO)

           10.Zeszyt ucznia sprawdzany jest pod kątem kompletności notatek, ich poprawności merytorycznej, estetyki oraz poprawności ortograficznej co najmniej dwa razy w okresie. Zeszyt podlega ocenie - może ona wpłynąć na podniesienie oceny końcowej. Staranne prowadzenie zeszytu traktowane jest jako dodatkowe działanie ucznia, wskazuje na jego zaangażowanie w powierzone zadania, potwierdza, że uczeń aktywnie współuczestniczy w procesie edukacyjnym.

        PSO w formie wklejki (tylna okładka zeszytu przedmiotowego)   udostępnia się każdemu uczniowi, należy podpisać wklejkę przez Rodzica

        Osiągnięcia na poszczególne oceny:

        Ocena celująca

        Uczeń: opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej, samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o dużym stopniu trudności, czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, potrafi analizować i interpretować je w sposób pogłębiony i wnikliwy, posługując się terminologią z podstawy programowej, posługuje się bogatym i różnorodnym słownictwem oraz poprawnym językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie, aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych, z powodzeniem bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim, tworzy wypowiedzi pisemne zgodnie z wyznacznikami gatunkowymi, poprawne pod względem kompozycji, spójności wypowiedzi, językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym, odznacza się samodzielnością i dojrzałością sądów, wzorowo wykonuje prace domowe i zadania dodatkowe, współpracuje w zespole, często odgrywając rolę lidera, wykorzystuje wiedzę, umiejętności i zdolności twórcze (kreatywność) przy odbiorze i analizie tekstów oraz tworzeniu wypowiedzi.

        Ocena bardzo dobra

        Uczeń: opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej, samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o znacznym stopniu trudności, czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, potrafi analizować je samodzielnie, podejmuje próby interpretacji, posługuje się bogatym słownictwem i poprawnym językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie,· aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych,·bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim,·tworzy wypowiedzi pisemne zgodnie z wyznacznikami gatunkowymi, w większości poprawne pod względem kompozycji, spójności wypowiedzi, językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym,·aktywnie uczestniczy w lekcjach,·wykonuje prace domowe, często angażuje się w zadania dodatkowe.

        Ocena dobra

        Uczeń:· w większości opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej,· samodzielnie rozwiązuje zadania o niewielkim lub średnim stopniu trudności,a z pomocą nauczyciela – trudne,·czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, samodzielnie odnajduje w nich informacje, w wypowiedziach ustnych i pisemnych popełnia niewiele błędów językowych, ortograficznych i stylistycznych, bierze czynny udział w lekcji, · wykonuje prace domowe, czasem także nieobowiązkowe.

        Ocena dostateczna:

        Uczeń: ·częściowo opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej, samodzielnie wykonuje tylko zadania łatwe; trudniejsze problemy i ćwiczenia rozwiązuje przy pomocy nauczyciela, odnajduje w tekście informacje podane wprost, rozumie dosłowne znaczenie większości wyrazów w tekstach dostosowanych do poziomu edukacyjnego, w wypowiedziach ustnych i pisemnych popełnia błędy językowe, ortograficzne i stylistyczne; wypowiedzi cechuje ubogie słownictwo, wypowiada się krótko, ale wypowiedź jest na ogół uporządkowana, niekiedy popełnia rażące błędy językowe zakłócające komunikację, rzadko aktywnie uczestniczy w lekcjach, wykonuje obowiązkowe prace domowe, ale popełnia w nich błędy.

        Ocena dopuszczająca

        Uczeń: · opanował w niewielkim stopniu umiejętności zapisane w podstawie programowej, większość zadań, nawet bardzo łatwych, wykonuje jedynie przy pomocy nauczyciela, czyta niezbyt płynnie, niewłaściwie akcentuje wyrazy, nie stosuje odpowiedniej intonacji, ma problemy z czytaniem tekstów kultury, ale podejmuje próby ich odbioru, nie potrafi samodzielnie analizować i interpretować tekstów, w wypowiedziach ustnych i pisemnych popełnia rażące błędy utrudniające komunikację, ma ubogie słownictwo i trudności z formułowaniem nawet prostych zdań, nie jest aktywny na lekcjach, ale wykazuje chęć do pracy, stara się wykonywać polecenia nauczyciela, pracuje niesystematycznie, wymaga stałej zachęty do pracy, często nie potrafi samodzielnie wykonać pracy domowej, ale podejmuje próby.

         Ocena niedostateczna

        Uczeń:· nie opanował nawet podstawowych wiadomości, ma bardzo duże braki w wiedzy i umiejętnościach z zakresu podstawy programowej, ma kłopoty z techniką czytania, nie odnajduje w tekście informacji podanych wprost, nie rozumie dosłownego znaczenia wielu wyrazów w tekstach dostosowanych do poziomu edukacyjnego, nie wykonuje zadań ani poleceń nauczyciela, wykazuje się niechęcią do nauki, zaniedbuje wykonywanie prac domowych, nie angażuje się w pracę grupy.

        UWAGA!

        WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY DLA UCZNIA UPOŚLEDZONEGO W STOPNIU LEKKIM

        • Celujący

        Uczeń:
        - w 100 % opanował wiedzę i umiejętności objęte podstawą programową,
        - buduje wypowiedzi ustne poprawne pod względem kompozycyjnym, merytorycznym, logicznym,
        - redaguje prace pisemne (poprawność ortograficzna, interpunkcyjna, językowa, kompozycyjna) o poprawnej formie,
        - bezbłędnie, płynnie, czyta tekst,
        - jest aktywny podczas zajęć, chętnie pracuje,
        - uważnie słucha wypowiedzi innych.

        • Bardzo dobry

        Uczeń :
        - w stopniu bardzo dobrym  opanował wiadomości i umiejętności objęte podstawą programową,
        - buduje wypowiedzi ustne poprawne pod względem kompozycyjnym,
        - redaguje poprawne pod względem formy , ortografii, interpunkcji, języka, kompozycji prace pisemne (pojedyncze błędy),
        - płynnie czyta tekst ,
        - rozumie treść czytanego tekstu,
        - aktywnie bierze udział w lekcjach,
        - słucha wypowiedzi innych.

        • Dobry

        Uczeń :
        - w stopniu dobrym opanował wiedzę i umiejętności objęte podstawa programową,
        - buduje wypowiedzi ustne popełniając niewielką ilość błędów językowych,
        - redaguje poprawne pod względem formy i kompozycji wypowiedzi pisemne, popełniając niewielką ilość błędów,
        - czyta zazwyczaj płynnie,
        - rozumie czytany tekst,
        - słucha wypowiedzi innych.

        • Dostateczny

        Uczeń:
        - w stopniu dostatecznym  opanował wiedzę i umiejętności objęte podstawą programową,
        - jego ustne wypowiedzi nie zawsze są zgodne z tematem,
        - redaguje prace pisemne zazwyczaj zgodne tematem, nie zawsze poprawne pod względem formy, popełnia liczne błędy ortograficzne, interpunkcyjne, językowe, graficzne,
        - czyta niezbyt płynnie, nie zawsze wyraźnie, nie przestrzega znaków przestankowych,
        - częściowo rozumie czytany tekst,
        - nie zawsze jest aktywny podczas lekcji,
        - zazwyczaj słucha wypowiedzi innych.

        • Dopuszczający

        Uczeń:
        - w stopniu dopuszczającym opanował wiedzę i umiejętności objęte podstawą programową,
        - jego ustne wypowiedzi nie zawsze zgodne są z tematem, cechują się dużą ilością błędów językowych,
        - redaguje prace pisemne zazwyczaj niezgodne z tematem, niepoprawne pod względem formy i kompozycji, odznaczające się dużą ilością błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, językowych,
        - czyta mało płynnie, niewyraźnie, przestawiając litery, sylaby, nie przestrzega znaków interpunkcyjnych, jego technika czytania nie pozwala na zrozumienie czytanego tekstu,
        - podczas lekcji nie uważa, nie wykazuje aktywności,
        - nie słucha wypowiedzi innych.

        • Niedostateczny

        Uczeń:
        - nie opanował wiedzy i umiejętności objętych podstawą programową,
        - nie podejmuje próby redagowania jakichkolwiek wypowiedzi ustnych i pisemnych,
        - nie potrafi czytać płynnie, wyraziście nawet znanego już tekstu,
        - nie jest aktywny, nie bierze czynnego udziału w lekcjach, nie wykonuje poleceń nauczyciela,
        - nie słucha wypowiedzi innych.
         

         

         

        SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
        DLA KLASY IV

        Lp.	Temat lekcji
        		ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        		Uczeń
        1.	Poznajemy nasz nowy podręcznik Zamieńmy słowo, kl. 4	– zapoznaje się ze spisem treści podręcznika – podaje przykłady lekcji literackich, językowych i kulturowych – podaje przykłady lektur obowiązujących i uzupełniających – pod kierunkiem korzysta z podręcznika	– orientuje się w budowie podręcznika – rozpoznaje lekcje literackie, językowe i kulturowe – zna lektury obowiązkowe i uzupełniające – korzysta z podręcznika	– omawia budowę podręcznika – wyjaśnia, czym różnią się lekcje literackie, językowe i kulturowe – rozróżnia lektury obowiązkowe i uzupełniające – świadomie korzysta z podręcznika	– funkcjonalnie korzysta ze spisu treści – omawia różnice między lekcjami literackimi, językowymi i kulturowymi – rozróżnia lektury obowiązkowe i uzupełniające – funkcjonalnie korzysta z podręcznika	– samodzielnie i poprawnie korzysta z całego podręcznika
        Rozdział I. Kim jestem?
        2.	1. * Przede wszystkim chcę być… sobą Jack Canfield, Mark Victor Hansen, Kimberly Kirberger, Jestem… (fragmenty)	– przy pomocy opisuje siebie – zna pojęcie roli społecznej – przedstawia bohaterów – rozpoznaje znaki graficzne	– opisuje siebie – wie, na czym polega rola społeczna – wypowiada się na temat bohaterów – wie, na czym polega znak graficzny	– w rozwinięty sposób opisuje siebie – wyjaśnia, co to jest rola społeczna – charakteryzuje bohaterów – omawia znaki graficzne	– w oryginalny sposób opisuje siebie – rozróżnia różne role społeczne – charakteryzuje i ocenia bohaterów – tworzy różnorodne znaki graficzne	– w wyczerpujący sposób opisuje siebie – wypowiada się na temat ról społecznych – tworzy rozbudowaną wypowiedź na temat bohaterów – interpretuje znaki graficzne
        3.	2. Notatka o sobie	– rozpoznaje notatkę wśród innych form wypowiedzi – zna podstawowe rodzaje notatki – wie, co to jest netykieta	– zna cechy notatki – zna rodzaje notatki – zna zasady netykiety	– omawia cechy notatki – omawia różne rodzaje notatki – omawia zasady netykiety	– wyróżnia notatkę spośród innych form wypowiedzi – tworzy różnorodne rodzaje notatki – stosuje się do zasad netykiety	– tworzy funkcjonalną notatkę – bezbłędnie stosuje się do zasad netykiety
        4.	3. W świecie liter i głosek	– wie, co to jest alfabet – zna pojęcie litery i głoski	– zna alfabet – wie, co to jest litera – wie, co to jest głoska	– recytuje alfabet – wyjaśnia, czym się różni litera od głoski	– bezbłędnie zna alfabet – rozróżnia literę i głoskę	– wie, do czego służy alfabet – wymienia litery i głoski
        5.	4. Dzie-li-my wy-ra-zy	– zna definicję samogłoski i spółgłoski – zna definicję sylaby	– wie, co to jest samogłoska – wie, co to jest spółgłoska – dzieli wyraz na sylaby	– podaje przykłady samogłoski i spółgłoski – podaje przykłady sylab	– rozróżnia samogłoski i spółgłoski – bezbłędnie wyodrębnia sylaby	– dzieli alfabet na samogłoski i spółgłoski – bezbłędnie dzieli wyrazy na sylaby
        6.	5. Kłopotliwa litera i	– zna definicję samogłoski i spółgłoski – zna definicję sylaby – wie, że i w wyrazie może pełnić różne funkcje	– wie, co to jest samogłoska – wie, co to jest spółgłoska – dzieli wyraz na sylaby – rozróżnia rolę samogłoski i	– podaje przykłady samogłoski i spółgłoski – podaje przykłady sylab – określa rolę samogłoski i	– rozróżnia samogłoski i spółgłoski – bezbłędnie wyodrębnia sylaby – wyjaśnia rolę i w  wyrazie	– dzieli alfabet na samogłoski i spółgłoski – bezbłędnie dzieli wyrazy na sylaby – bezbłędnie określa rolę i w wyrazie
        7.	6. Jak opisać siebie?	– wie, jakie treści zawiera opis postaci – pod nadzorem tworzy opis postaci – zna pojęcie akapitu	– gromadzi słownictwo do opisu postaci – tworzy opis postaci – wie, co to jest akapit	– gromadzi różnorodne słownictwo do opisu postaci – wyjaśnia, co to jest akapit	– porządkuje słownictwo do opisu postaci – tworzy rozbudowany opis postaci – stosuje w wypowiedzi pisemnej akapity	– samodzielnie tworzy rozbudowany, oryginalny opis postaci o bogatym słownictwie
        8.	7. Jestem Polką / Polakiem, a Ty? Grzegorz Kasdepke, Pan Wredzik	– zetknął się z pojęciem tolerancji – rozpoznaje emocje bohatera	– zna pojęcie tolerancji – nazywa emocje bohatera	– wyjaśnia, na czym polega tolerancja – nazywa i ocenia emocje bohatera	– prezentuje postawę tolerancji – ustosunkowuje się do emocji bohatera	– tworzy dłuższą wypowiedź na temat tolerancji
        9.	8. Moje korzenie – legenda o Czechu, Lechu i Rusie Ewa Stadtmüller, Lech, Czech i Rus	– zna przykłady legend – wie, czym różnią się elementy realistyczne i fantastyczne	– zna cechy legendy – rozpoznaje elementy realistyczne i fantastyczne	– omawia cechy legendy – omawia elementy realistyczne i fantastyczne	– wyróżnia legendę spośród innych gatunków literackich – omawia funkcje elementów realistycznych i fantastycznych	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        		– wypowiada się na temat cech i postępowania bohaterów	– rozpoznaje motywy postępowania i cechy bohaterów	– omawia motywy postępowania i cechy bohaterów	– ocenia motywy postępowania i cechy bohaterów	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        11.	10. Dawno temu w Kruszwicy... Cecylia Niewiadomska, Piast (fragmenty)	– nazywa czas i miejsce wydarzeń – rozpoznaje bohaterów – nazywa cechy dobrego władcy – rozpoznaje wydarzenia w utworze – wie, czym charakteryzują się wydarzenia nieprawdopodobne – wymienia imiona bohaterów – opowiada o przebiegu obyczaju postrzyżyn	– zbiera informacje o czasie i miejscu wydarzeń – wypowiada się na temat bohaterów – omawia cechy dobrego władcy – porządkuje wydarzenia w utworze – rozpoznaje wydarzenia nieprawdopodobne – omawia znaczenie imienia – omawia obyczaj postrzyżyn	– wypowiada się na temat czasu i miejsca wydarzeń – wstępnie charakteryzuje bohaterów – charakteryzuje dobrego władcę – szereguje wydarzenia w utworze – omawia wydarzenia nieprawdopodobne – wypowiada się na temat znaczenia imienia – wypowiada się na temat obyczajów przedstawionych w utworze	– omawia czas i miejsce wydarzeń – charakteryzuje bohaterów – tworzy pełną wypowiedź charakteryzującą dobrego władcę – omawia wydarzenia w utworze – tworzy rozbudowana wypowiedź na temat wydarzeń nieprawdopodobnych – omawia symboliczne znaczenia imienia – omawia zwyczaje opisane w utworze	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        12.	11. Słówko do słówka – pisownia wyrazów z ó	– zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z ó – zna wyjątki pisowni wyrazów z ó – wie, na czym polega kolejność alfabetyczna	– zna zasady ortograficzne pisowni ó – rozpoznaje wyjątki pisowni wyrazów z ó – zna zasady pisowni alfabetycznej	– omawia zasady pisowni wyrazów z ó – omawia wyjątki pisowni wyrazów z ó – wymienia litery w kolejności alfabetycznej	– stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z ó – zapisuje poprawnie wyjątki pisowni wyrazów z ó – zna alfabet	– zapisuje bezbłędnie wszystkie wyrazy z ó – zapisuje poprawnie wszystkie wyjątki pisowni wyrazów z ó – wymienia cały alfabet
        13.	12. Uważam, uczę się, umiem! – pisownia wyrazów z u	– zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z u	– zna zasady ortograficzne pisowni wyrazów z u	– omawia zasady pisowni wyrazów z u	– stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z u	– zapisuje bezbłędnie wszystkie wyrazy u
        14.	13. Ze słownikiem ortograficznym zawsze raźniej!	– zna słownik ortograficzny	– wie, do czego służy słownik ortograficzny	– omawia budowę słownika ortograficznego	– funkcjonalnie korzysta ze słownika ortograficznego	– pracuje ze słownikiem ortograficznym
        15.	14. Polski krajobraz w wersach i strofach Władysław Bełza, Ziemia rodzinna	– zna pojęcia wersu i strofy – wie, kto to jest osoba mówiąca w wierszu	– odróżnia wers od strofy – rozpoznaje osobę mówiącą w wierszu	– wyjaśnia, co to jest wers i strofa – wypowiada się na temat osoby mówiącej w wierszu	– dzieli wiersz na wersy i strofy – omawia osobę mówiącą w wierszu	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        16.	15. Pieśń wszystkich Polaków Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego	– zna pojęcie hymnu – kojarzy Mazurek Dąbrowskiego z polską tradycją narodową – zna pojęcie refrenu	– zna cechy hymnu jako gatunku literackiego – wie, że Mazurek Dąbrowskiego jest hymnem narodowym  – rozpoznaje refren	– omawia cechy hymnu – zna rolę Mazurka Dąbrowskiego w polskiej tradycji narodowej – omawia znaczenie refrenu	– rozpoznaje hymn spośród innych gatunków literackich – omawia rolę Mazurka Dąbrowskiego w polskiej tradycji narodowej – wyjaśnia funkcje refrenu	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        17.	16. Kim jestem? Podsumowanie rozdziału I Józef Ratajczak, Legenda materiał z rozdziału I	– wie, kto to jest bohater fantastyczny – zna pojęcie wersu i strofy – podaje przykłady legend – zna pojęcie samogłoski i spółgłoski – zna pojęcie litery i głoski – rozpoznaje literę i – zna wyrazy z ó niewymiennym – zna pojęcie sylaby – rozpoznaje notatkę	– rozpoznaje w tekście bohatera fantastycznego – odróżnia wers od strofy – zna cechy legendy – wie, czym jest samogłoska i spółgłoska – wie, czym jest litera i głoska – rozpoznaje różne funkcje litery i – podaje przykłady wyrazów z ó niewymiennym – wie, czym jest sylaba – zna cechy notatki jako formy wypowiedzi	– omawia bohatera fantastycznego – wskazuje wersy i strofy – wyjaśnia różnicę między wersem i strofą – omawia cechy legendy – odróżnia samogłoskę od spółgłoski – odróżnia literę od głoski – omawia funkcję litery i – omawia przykłady wyrazów z ó niewymiennym – podaje przykłady sylaby – tworzy notatkę	– określa funkcję bohatera fantastycznego – dzieli wiersz na wersy i strofy – wyróżnia legendę spośród innych gatunków literackich – rozpoznaje samogłoskę i spółgłoskę – rozróżnia literę i głoskę – wyjaśnia funkcję litery i w wyrazie – poprawnie zapisuje wyrazy z ó niewymiennym – wyróżnia w wersie sylaby – tworzy funkcjonalną notatkę	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        18.	88. A może by tak polatać? LEKTUROWNIK Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa	– wyjaśnia, czy lektura mu się podoba – wyodrębnia wydarzenia – zbiera podstawowe informacje o bohaterze – wie, co to jest portal czytelniczy	– wypowiada się na temat lektury – przedstawia wybrane wydarzenia – wypowiada się na temat bohatera  – zapoznaje się z tekstem zamieszczonym na portalu czytelniczym	– przedstawia swoją opinię o lekturze – przedstawia wszystkie wydarzenia – charakteryzuje bohatera – ocenia teksty zamieszczone na portalu czytelniczym	– ocenia lekturę – porządkuje wydarzenia – charakteryzuje i ocenia bohatera – ustosunkowuje się do tekstu zamieszczonego na portalu czytelniczym	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        19.	89. Jedyna taka Akademia! LEKTUROWNIK Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa	– gromadzi słownictwo do opisu budynku szkoły – opowiada o szkole marzeń	– tworzy opis budynku szkoły – wypowiada się na temat szkoły marzeń	– tworzy ciekawy opis budynku szkoły – charakteryzuje szkołę marzeń	– tworzy rozbudowany opis budynku szkoły – przedstawia swoją szkołę marzeń	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        20.	90. Nauka w Akademii LEKTUROWNIK Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa	– zna zasady obowiązujące w szkole – nazywa przedmioty szkolne – wymienia podstawowe prawa i obowiązki ucznia Akademii – zna frazeologizm mieć olej w głowie	– omawia zasady obowiązujące w szkole – wymienia przedmioty szkolne bohatera – wymienia wszystkie prawa i obowiązki ucznia Akademii – stosuje w wypowiedzi frazeologizm mieć olej w głowie	– tworzy wypowiedź na temat zasad obowiązujących w szkole – wypowiada się na temat przedmiotów szkolnych bohatera – omawia prawa i obowiązki ucznia Akademii – świadomie stosuje w wypowiedzi frazeologizm mieć olej w głowie	– ocenia zasady obowiązujące w szkole – omawia przedmioty szkolne bohatera – ocenia prawa i obowiązki ucznia Akademii – wyjaśnia frazeologizm mieć olej w głowie	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        21.	91. Ach, bo pan Kleks potrafi wszystko! – opisujemy wyjątkowego profesora LEKTUROWNIK Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa	– nazywa wybrane cechy dobrego nauczyciela – gromadzi słownictwo do opisu tytułowego bohatera – podaje przykład ulubionego nauczyciela	– nazywa cechy dobrego nauczyciela – wstępnie opisuje tytułowego bohatera – wstępnie opisuje ulubionego nauczyciela	– wypowiada się na temat cech dobrego nauczyciela – opisuje tytułowego bohatera	– omawia cechy dobrego nauczyciela – w rozwinięty sposób opisuje tytułowego bohatera – opisuje w rozwinięty sposób ulubionego nauczyciela	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        22.	92. Nie jestem zwykłym szpakiem LEKTUROWNIK Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa	– zna wydarzenia związane z bohaterem – rozpoznaje ciąg przyczynowo-skutkowy – pod kierunkiem pisze dalszy ciąg książki	– porządkuje wydarzenia związane z bohaterem – zna chronologię wydarzeń – podaje propozycję dalszego ciągu książki	– streszcza historię bohatera – opowiada o wydarzeniach w  kolejności chronologicznej – pisze dalszą część książki	– opowiada historię bohatera relacjonuje kolejność chronologiczną wydarzeń – pisze rozwiniętą dalszą część książki	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        Rozdział II. Ja i rodzina
        23.	17. Najważniejsze, że jesteśmy razem... Agnieszka Chylińska, Zezia i Giler (fragmenty)	– rozpoznaje cechy bohaterów – opowiada o swojej rodzinie – zna słowo więź – zna pojęcie kontrastu	– nazywa cechy bohaterów – ma świadomość znaczenia rodziny – wyjaśnia znaczenie słowa więź – wie, na czym polega kontrast	– omawia cechy bohaterów – wypowiada się na temat znaczenia rodziny – opowiada o więziach rodzinnych bohaterów – wyjaśnia, na czym polega kontrast	– ocenia cechy bohaterów – docenia znaczenie rodziny – wypowiada się na temat znaczenia więzi rodzinnych – omawia funkcję kontrastu	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        24.	18. Co mi chcesz powiedzieć? Podział wypowiedzeń	– zna pojęcie wypowiedzenia – zna różne rodzaje wypowiedzeń – rozpoznaje różne znaki interpunkcyjne stosowane na końcu wypowiedzeń	– wie, co to jest wypowiedzenie – rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń – zna różne znaki interpunkcyjne stosowane na końcu wypowiedzeń	– omawia wypowiedzenie – omawia różne rodzaje wypowiedzeń – stosuje znaki interpunkcyjne stosowane na końcu wypowiedzeń	– wyjaśnia, co to jest wypowiedzenie –wyjaśnia, czym cechują się różne rodzaje wypowiedzeń – stosuje odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu wypowiedzeń	– stosuje w swoich wypowiedziach wszystkie rodzaje wypowiedzeń
        25.	19. W rodzinie znaków interpunkcyjnych	– zna podstawowe znaki interunkcyjne	– zna wszystkie znaki interpunkcyjne	– wie, jak stosować znaki interpunkcyjne	– stosuje w praktyce wszystkie znaki interpunkcyjne	– poprawnie stosuje różne znaki interpunkcyjne
        26.	20. Jak poprawnie zapisywać dialog	– wie, na czym polega dialog – zna zasady zapisywania dialogu	– rozpoznaje dialog – omawia zasady zapisywania dialogu	– omawia dialog – zapisuje dialog	– wyjaśnia, na czym polega dialog – zapisuje poprawnie dialog	– tworzy  samodzielnie dialog
        27.	21. Pozdrawiam Cię serdecznie!	– miał do czynienia z pisaniem kartek pocztowych – rozpoznaje adresata i nadawcę – pod kierunkiem pisze pozdrowienia – rozpoznaje podstawowe skróty stosowane na kartkach pocztowych – wie, jak adresować kartki pocztowe	– wie, co to jest kartka pocztowa – wie, kim jest adresat i nadawca – zna zasady pisania pozdrowień – zna skróty stosowane na kartkach pocztowych – zna zasady adresowania kartek pocztowych	– wyjaśnia, co to jest kartka pocztowa – wyjaśnia, kto to jest adresat, a kto nadawca – omawia zasady pisania pozdrowień – poprawnie zapisuje skróty stosowane na kartkach pocztowych – omawia zasady adresowania kartek pocztowych	– wyjaśnia, czym różni się kartka pocztowa od listu – odróżnia nadawcę i adresata – pisze pozdrowienia – stosuje skróty typowe dla kartek pocztowych – adresuje kartki pocztowe	– samodzielnie i poprawnie pisze kartkę pocztową – adresuje kartkę pocztową
        28.	22. W rzeczy samej… – liczba i rodzaj rzeczownika	– wie, że rzeczownik jest częścią mowy – wie, że rzeczownik odmienia się przez liczbę – wie, że rzeczownik ma określony rodzaj	– wie, czym wyróżnia się rzeczownik spośród innych części mowy – rozpoznaje liczbę i rodzaj rzeczownika	– podaje przykłady rzeczowników – określa ich liczbę i rodzaj	– rozpoznaje rzeczownik wśród innych części mowy – odmienia rzeczownik przez liczbę i określa rodzaj	– bezbłędnie rozpoznaje rzeczowniki – określa ich liczbę i rodzaj
        29.	23. Taki przypadek!	– wie, że rzeczownik odmienia się przez przypadki	– zna nazwy przypadków i pytania do nich	– bezbłędnie wymienia nazwy przypadków i pytania do nich	– odmienia rzeczowniki przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej	– bezbłędnie odmienia rzeczowniki przez przypadki
        30.	24. Rodzinne dyskusje. O sztuce argumentowania Aneta Załazińska, Wakacje, czyli jak wygląda walka na argumenty (fragmenty)	– zna pojęcie argument – wie, jak jest zbudowany argument – zna pojęcie manipulacji	– wie, co to jest argument – wyjaśnia budowę argumentu – wie, na czym polega manipulacja	– wyjaśnia, co to jest argument – podaje przykłady argumentu – wyjaśnia, na czym polega manipulacja	– stosuje argumenty w swoich wypowiedziach – omawia budowę argumentu – nie poddaje się manipulacji	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        31.	25. Mam swój pokój! Marcin Szczygielski, Teatr Niewidzialnych Dzieci (fragmenty)	– wie, jak opisać pokój – rozpoznaje emocje bohatera	– gromadzi słownictwo do opisu pokoju – nazywa emocje bohatera	– porządkuje słownictwo do opisu pokoju – wypowiada się na temat emocji bohatera	– opisuje pokój – ocenia emocje bohatera	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        32.	26. Raz wielką, a raz małą literą	– zna pojęcia rzeczowników pospolitych i własnych – zna podstawowe zasady pisowni imion, nazwisk, przezwisk, przydom­ków i pseudonimów – zna podstawowe zasady pisowni tytułów książek, nazw świąt i ob­rzędów – zna zasady pisowni nazw wydarzeń historycznych	– wie, czym różnią się rzeczowniki pospolite od własnych  – zna zasady pisowni imion, nazwisk, przezwisk, przydomków i pseudonimów – zna zasady zapisu tytułów książek, nazw świąt i ob­rzędów – wymienia zasady pisowni nazw wydarzeń historycznych	– rozróżnia rzeczowniki pospolite i własne – omawia zasady pisowni imion i nazwisk – omawia zasady pisowni tytułów książek, nazw świąt i ob­rzędów – omawia zasady pisowni nazw wydarzeń historycznych	– omawia rzeczowniki pospolite i własne – stosuje w praktyce zasady pisowni imion, nazwisk, przezwisk, przydom­ków i pseudonimów – stosuje w praktyce zasady pisowni tytułów książek, nazw świąt i ob­rzędów – stosuje w praktyce zasady pisowni nazw wydarzeń historycznych	– poprawnie stosuje wszystkie zasady pisowni wielką i małą literą
        33.	27. W czarnej jamie jest ciekawie! Joanna Papuzińska, Czarna jama	– zna pojęcie podmiotu lirycznego – zna pojęcie porównania	– wie, kto to jest podmiot liryczny – wie, na czym polega porównanie	– omawia podmiot liryczny utworu – wyjaśnia, na czym polega porównanie	– charakteryzuje podmiot liryczny utworu – omawia funkcję porównania	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        34.	28. Ja i rodzina. Podsumowanie rozdziału II Jagoda Michalak, Nauka cierpliwości na Wyspie Spadających Gwiazd (fragmenty) materiał z rozdziału II	– czyta płynnie tekst – gromadzi słownictwo do opisu pokoju – zna pojęcie porównania – wie, co to jest wypowiedzenie – wie, co to są pozdrowienia – zna pojęcie dialogu – rozpoznaje rzeczownik – zna pojęcie argumentu	– czyta ze zrozumieniem – porządkuje słownictwo do opisu pokoju – wie, co to jest porównanie – zna różne rodzaje wypowiedzeń – układa treść pozdrowień – wie, na czym polega dialog – wie, że rzeczownik odmienia się przez przypadki i liczby – określa rodzaj rzeczownika – wie, co to jest argument	– czyta ze zrozumieniem – dokonuje wyboru słownictwa do opisu pokoju – wyjaśnia, co to jest porównanie – rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń – pisze proste pozdrowienia  – zapisuje dialog – odmienia rzeczownik przez przypadki i liczby – zna budowę argumentu	– czyta płynnie ze zrozumieniem  – opisuje pokój – określa funkcję porównania – stosuje różne rodzaje wypowiedzeń – pisze pozdrowienia – poprawnie zapisuje dialog – bezbłędnie odmienia rzeczowniki przez przypadki i liczby – określa ich rodzaj – stosuje w swoich wypowiedziach argumenty	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        Rozdział III. Ja i nauka
        35.	29. Trudna lekcja… życia Julian Tuwim, Nauka	– wie, kto to jest osoba mówiąca w wierszu – zna pojęcia wiedzy i mądrości	– wypowiada się na temat osoby mówiącej w wierszu – rozróżnia wiedzę od mądrości życiowej	– omawia osobę mówiącą w wierszu – omawia różnice między wiedzą a mądrością	– charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu – wyjaśnia, na czym polega różnica między wiedzą a mądrością życiową	– samodzielnie analizuje i interpretuje wiersz
        36.	30. Szkoła – ten budynek pamięta się przez całe życie	– wie, jak opisać budynek szkoły – wie, kto jest patronem szkoły – pod nadzorem tworzy notatkę	– gromadzi słownictwo do opisu budynku szkoły – przedstawia patrona szkoły – tworzy notatkę	– opisuje budynek szkoły – przekazuje podstawowe informacje o patronie szkoły – tworzy notatkę zgodnie z wymogami tej formy wypowiedzi	– wyczerpująco opisuje budynek szkoły – wypowiada się na temat patrona szkoły – tworzy funkcjonalną notatkę	– tworzy samodzielnie opis budynku szkoły i funkcjonalną notatkę
        37.	93. Świat przygód Mikołajka LEKTUROWNIK René Goscinny, Mikołajek	– zna pojęcie świata przedstawionego – rozpoznaje humor w tekście	– wie, jakie elementy składają się na świat przedstawiony utworu – wskazuje wydarzenia humorystyczne	– wstępnie omawia elementy świata przedstawionego – omawia wydarzenia humorystyczne	– omawia elementy świata przedstawionego lektury – wyjaśnia, z czego wynika humor wydarzeń	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        38.	94. Mikołajek i przyjaciele LEKTUROWNIK René Goscinny, Mikołajek	– rozpoznaje cechy Mikołajka i jego kolegów – rozpoznaje zachowania bohaterów – gromadzi słownictwo do opisu bohatera – mówi o swoich sposobach spędzania wolnego czasu	– nazywa cechy Mikołajka i jego kolegów – omawia zachowanie bohaterów – porządkuje słownictwo do opisu bohatera – wymienia sposoby spędzania wolnego czasu	– omawia cechy Mikołajka i jego kolegów – wypowiada się na temat zachowania bohaterów – opisuje bohaterów – omawia sposoby spędzania wolnego  czasu	– ocenia cechy Mikołajka i jego kolegów – ocenia zachowania bohaterów – wyczerpująco opisuje bohaterów – wypowiada się na temat sposobów spędzania wolnego czasu	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        39.	95. Mikołajek i jego szkoła LEKTUROWNIK René Goscinny, Mikołajek	– gromadzi słownictwo do opisu sali lekcyjnej  – wymienia nauczycieli w szkole Mikołajka – wskazuje fragmenty, mówiące o stosunku chłopców do nauki szkolnej – zna zasady kodeksu dobrych manier w szkole – wskazuje fragmenty mówiące o zachowaniu chłopców podczas przerw	– porządkuje słownictwo do opisu sali lekcyjnej – omawia nauczycieli w szkole Mikołajka – wypowiada się na temat stosunku chłopców do nauki szkolnej – wymienia zasady kodeksu dobrych manier w szkole – omawia zachowanie chłopców podczas przerw	– opisuje salę lekcyjną – porównuje nauczycieli w szkole Mikołajka – omawia stosunek chłopców do nauki  szkolnej – omawia zasady kodeksu dobrych manier w szkole – wypowiada się na temat zachowania chłopców podczas przerw	– wyczerpująco opisuje salę lekcyjną – ocenia nauczycieli w szkole Mikołajka – ocenia stosunek chłopców do nauki szkolnej – ocenia zasady kodeksu dobrych manier we szkole – ocenia zachowanie chłopców podczas przerw	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        40.	96. Świat dorosłych w Mikołajku LEKTUROWNIK René Goscinny, Mikołajek	– wie, kto to jest narrator dziecięcy – rozpoznaje cechy dorosłych – wie, na czym polega skuteczne porozumiewanie się – podaje propozycje dalszych losów postaci	– rozpoznaje narratora dziecięcego – nazywa cechy dorosłych – zna zasady skutecznego porozumiewania się – opisuje dalsze losy postaci	– wypowiada się na temat narratora dziecięcego – wypowiada się na temat cech dorosłych – omawia zasady skutecznego porozumiewania się – opisuje wyczerpująco dalsze losy postaci	– omawia funkcje narratora dziecięcego – omawia cechy dorosłych – komentuje zasady skutecznego porozumiewania się – wypowiada się na temat dalszych losów postaci	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        41.	31. Uwaga! Przyimek szuka pary	– wie, że przyimek jest nieodmienną częścią mowy – wie, że przyimek łączy się z rzeczownikiem	– wie, czym cechuje się przyimek – rozpoznaje wyrażenie przyimkowe	– omawia cechy przyimka – podaje przykłady wyrażeń przyimkowych	– rozpoznaje przyimek spośród innych części mowy – tworzy wyrażenia przyimkowe	– poprawnie stosuje przyimki i wyrażenia przyimkowe w swoich wypowiedziach
        42.	32. Spośród, ponad, między, wkoło – z przyimkami jest wesoło!	– zna podstawowe zasady pisowni przyimków prostych i złożonych – zna podstawowe zasady pisowni wyrażeń przyimkowych	– zna zasady pisowni przyimków prostych i złożonych – zna zasady pisowni wyrażeń przyimkowych	– omawia zasady pisowni przyimków prostych i złożonych – omawia zasady pisowni wyrażeń przyimkowych	– stosuje w praktyce zasady pisowni przyimków prostych i złożonych – stosuje w praktyce zasady pisowni wyrażeń przyimkowych	– bezbłędnie zapisuje przyimki proste i złożone oraz wyrażenia przyimkowe
        43.	33. Chcę Ci podziękować…	– umie wyrazić podziękowanie	– wie, na czym polega podziękowanie	– wyjaśnia, na czym polega podziękowanie	– tworzy tekst podziękowania	– pisze ciekawe i oryginalne podziękowanie
        44.	34. Co robię? Odmieniam czasowniki	– wie, że czasownik jest odmienną częścią mowy – zna pytania, na które odpowiada czasownik – wie, przez jakie formy odmienia się czasownik – odróżnia bezokolicznik od odmiennych form czasownika – wie, co to jest czasownik niewłaściwy	– wie, czym cechuje się czasownik – wymienia pytania, na które odpowiada czasownik – rozpoznaje osoby, liczbę i rodzaj czasownika – wie, co to jest bezokolicznik i formy osobowe czasownika – zna czasowniki niewłaściwe	– wyjaśnia, czym cechuje się czasownik – omawia pytania, na które odpowiada czasownik – odmienia czasownik przez osobę, liczbę i rodzaj – wyjaśnia, czym różni się bezokolicznik od form osobowych – podaje przykłady czasowników niewłaściwych	– rozpoznaje czasownik spośród innych części mowy – omawia różnice występujące w pytaniach, na które odpowiada czasownik – odmienia bezbłędnie czasownik przez osobę, liczbę i rodzaj – rozpoznaje bezokolicznik i formy osobowe czasownika – rozpoznaje czasowniki niewłaściwe	– stosuje poprawnie i funkcjonalnie czasowniki w swoich wypowiedziach
        45.	35. Czasownik na dobry czas	– wie, że czasownik odmienia się przez czasy	– zna czasy czasownika	– określa czas czasownika	– odmienia czasownik przez czasy	– bezbłędnie określa i odmienia przez czas czasowniki
        46.	36. Nie jestem sam – w grupie siła Artur B. Chmielewski, Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka, Kosmiczne wyzwania (fragmenty)	– zna pojęcie komunikacji – świadomie należy do grupy – nie wdaje się w konflikty grupowe – wie o istnieniu kodeksu dobrej komunikacji	– wie, na czym polega udana komunikacja – podejmuje współpracę – zna zalety działania w grupie – wie, na czym polega łagodzenie konfliktów – zna zasady kodeksu skutecznej komunikacji w klasie	– wyjaśnia, na czym polega skuteczna komunikacja – chce pracować w grupie – wyjaśnia, jak łagodzić konflikty w grupie – dostosowuje się do zasad skutecznej komunikacji w grupie	– bierze udział w skutecznej komunikacji – współdziała w grupie – potrafi łagodzić konflikty – stosuje zasady kodeksu skutecznej komunikacji w klasie	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        47.	37. Mam swoje zdanie	– rozróżnia zdanie i równoważnik zdania – podaje przykłady czasownika w formie osobowej	– wie, czym różni się zdanie i równoważnik zdania – rozpoznaje czasowniki w formie osobowej	– omawia różnice między zdaniem a równoważnikiem zdania – omawia czasowniki w formie osobowej	– rozpoznaje zdanie i równoważnik zdania – stosuje czasowniki w formie osobowej	– bezbłędnie stosuje zdanie i równoważnik zdania oraz czasowniki w formie osobowej w swoich wypowiedziach
        48.	38. Dobry plan to podstawa!	– wie, co to jest plan wydarzeń – wie, czym różni się plan ramowy od planu szczegółowego	– wie, na czym polega plan wydarzeń – odróżnia plan ramowy i plan szczegółowy	– wyjaśnia, jak tworzyć plan wydarzeń – tworzy plan ramowy i plan szczegółowy	– wyjaśnia, na czym polega plan wydarzeń – tworzy poprawnie plan ramowy i plan szczegółowy	– samodzielnie i świadomie tworzy plan wydarzeń
        49.	39. Co może się zdarzyć w bibliotece? Dorota Bałuszyńska-Srebro, Księga Julii (fragmenty)	– podaje przykłady wydarzeń fantastycznych i realistycznych – wie, do czego służy biblioteka – wie, do czego służy katalog – wie, do czego służy plan wydarzeń	– wie, co to są wydarzenia realistyczne i fantastyczne – wie, jak korzystać z biblioteki – zna różne rodzaje katalogów – wie, jak tworzyć plan wydarzeń	– odróżnia wydarzenia realistyczne i fantastyczne – wyjaśnia, jak korzystać z biblioteki – omawia różne rodzaje katalogów – tworzy plan wydarzeń	– wyjaśnia, czym różnią się wydarzenia fantastyczne od realistycznych – korzysta z biblioteki – korzysta z różnych rodzajów katalogów – tworzy funkcjonalny plan wydarzeń	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        50.	40. Nie trwoży mnie pisownia nie z rzeczownikami i czasownikami	– zna podstawowe zasady pisowni nie z rzeczownikiem i czasownikiem – zna podstawowe zasady pisowni łącznej i rozdzielnej – podaje przykłady rzeczowników odczasownikowych – podaje wyjątki pisowni nie	– zna zasady pisowni nie z rzeczownikiem i czasownikiem – zna zasady pisowni łącznej i rozdzielnej  – zna rzeczowniki odczasownikowe – zna wyjątki pisowni nie	– omawia zasady pisowni nie z rzeczownikami i czasownikami – omawia zasady pisowni łącznej i rozdzielnej – rozpoznaje rzeczowniki odczasownikowe – wyjaśnia pisownię wyjątków	– stosuje w praktyce zasady pisowni nie z rzeczownikiem i czasownikiem – stosuje w praktyce zasady pisowni łącznej i rozłącznej – podaje przykłady rzeczowników odczasownikowych – rozpoznaje wyjątki pisowni nie	– poprawnie zapisuje nie z rzeczownikami i czasownikami
        51.	41. Ja i nauka Podsumowanie rozdziału III Sabine Städing, Petronela z Jabłoniowego Sadu. Na tropie tajemnic (fragmenty) materiał z rozdziału III	– czyta tekst – wie, jak stworzyć ramowy plan wydarzeń – wie, na czym polega podziękowanie – zna pojęcie katalogu bibliotecznego – wie, że rzeczownik odmienia się przez przypadki – wie, że czasownik występuje w formie osobowej i nieosobowej – wie, co to jest przyimek – wie, co to jest wyrażenie przyimkowe – zna podstawowe zasady pisowni nie z rzeczownikiem i czasownikiem – wie, jak opisać budynek szkoły	– czyta ze zrozumieniem – wie, na czym polega ramowy plan wydarzeń – rozpoznaje podziękowania spośród innych form wypowiedzi – wie, do czego służy katalog biblioteczny – zna przypadki rzeczownika – zna formę osobową i nieosobową czasownika – zna przyimki proste i złożone – rozpoznaje wyrażenia przyimkowe – zna zasady pisowni nie z rzeczownikami i czasownikami – gromadzi słownictwo do opisu budynku szkoły	– czyta ze zrozumieniem – omawia ramowy plan wydarzeń – pisze podziękowania – omawia zasady korzystania z katalogu bibliotecznego – rozpoznaje przypadki rzeczownika – omawia formę  osobową i nieosobową czasownika – omawia przyimki proste i złożone – omawia wyrażenia przyimkowe – omawia zasady pisowni nie z rzeczownikiem i czasownikiem – opisuje budynek szkoły	– czyta płynnie ze zrozumieniem – tworzy ramowy plan wydarzeń – pisze rozbudowane podziękowania – funkcjonalnie korzysta z katalogu bibliotecznego – odmienia rzeczownik przez przypadki – odróżnia formę osobową i nieosobową czasownika – rozróżnia przyimki proste i złożone – tworzy wyrażenia przyimkowe – stosuje w praktyce zasady pisowni nie z rzeczownikami i czasownikami – opisuje w wyczerpujący sposób budynek szkoły	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        Rozdział IV. Ja i ty
        52.	42. Po przyjacielską radę tylko do jeżozwierzy Michel Piquemal, Jeżozwierze	– dostrzega relacje między bohaterami – rozpoznaje cechy bohaterów – dostrzega tematykę utworu	– omawia relacje między bohaterami – nazywa cechy bohaterów – rozpoznaje tematykę utworu	– wypowiada się na temat relacji między bohaterami – wypowiada się na temat cech bohaterów – omawia tematykę utworu	– ocenia relacje między bohaterami – charakteryzuje bohaterów – formułuje tematykę utworu	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        53.	43. Sąsiedzkie porachunki Aleksander Fredro, Paweł i Gaweł	– rozpoznaje cechy bohaterów – dostrzega konflikt między bohaterami – towarzyszy przy nagraniu słuchowiska	– nazywa cechy bohaterów – omawia przyczyny konfliktu między bohaterami – bierze udział w nagraniu słuchowiska	– omawia cechy bohaterów – wypowiada się na temat konfliktu między bohaterami – bierze czynny udział w nagraniu słuchowiska	– charakteryzuje bohaterów – omawia przebieg konfliktu między bohaterami – kieruje nagraniem słuchowiska	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        54.	44. Co podarować przyjacielowi? Opis przedmiotu	– rozpoznaje opis przedmiotu – gromadzi słownictwo do opisu przedmiotu	– wie, na czym polega opis przedmiotu – porządkuje słownictwo do opisu przedmiotu	– wyjaśnia, na czym polega opis przedmiotu – opisuje przedmiot	– rozpoznaje opis przedmiotu wśród innych form wypowiedzi – w wyczerpujący sposób opisuje przedmiot	– tworzy wyczerpujący i oryginalny opis przedmiotu
        55.	45. Opisujesz – przymiotnika potrzebujesz!	– wie, że przymiotnik jest odmienną częścią mowy – wie, przez co odmienia się przymiotnik	– wie, czym cechuje się przymiotnik jako część mowy – wie, że przymiotnik odmienia się przez  przypadki, liczbę i rodzaje	– omawia cechy przymiotnika – omawia formy przymiotnika	– rozpoznaje przymiotnik spośród innych części mowy – odmienia przymiotnik przez przypadki, liczbę i rodzaje	– stosuje poprawne formy przymiotnika w swoich wypowiedziach
        56.	46. Urodziny Kłapouchego Alan Alexander Milne, Kubuś Puchatek (fragmenty)	– zna pojęcie zdrobnienia – gromadzi słownictwo do opisu przedmiotu – wie, co to jest plan twórczy	– wie, na czym polega zdrobnienie – porządkuje słownictwo do opisu przedmiotu – wie, jak skonstruować plan twórczy	– omawia zdrobnienie – tworzy opis przedmiotu – konstruuje plan twórczy	– rozpoznaje zdrobnienia w tekście – tworzy rozbudowany opis przedmiotu – konstruuje  funkcjonalny plan twórczy	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        57.	47. Jak przygotować życzenia?	– wie, jaka formą wypowiedzi są życzenia – pod nadzorem układa tekst życzeń	– wie, czym cechują się życzenia – układa tekst życzeń	– omawia cechy życzeń – poprawnie układa tekst życzeń	– rozpoznaje życzenia spośród innych form wypowiedzi – układa oryginalny tekst życzeń	– samodzielnie układa oryginalny tekst życzeń
        58.	48. Czas zaprzyjaźnić się z rz!	– zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z rz – zna wyjątki	– zna zasady pisowni wyrazów z rz – podaje przykłady wyjątków	– omawia zasady pisowni wyrazów z rz – omawia wyjątki	– stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z rz – poprawnie zapisuje wyjątki	– bezbłędnie stosuje zasady pisowni wyrazów z rz i wyjątków
        59.	49. Co nam ułatwi pisownię wyrazów z ż?	– zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z ż	– zna zasady pisowni wyrazów z ż	– omawia zasady pisowni wyrazów z ż	– stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z ż	– bezbłędnie stosuje zasady pisowni wyrazów z ż
        60.	50. Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie Adam Mickiewicz, Przyjaciele Tadeusz Makowski, Dwaj mali przyjaciele	– rozpoznaje cechy  bohaterów – zna pojęcie przyjaźni – ogląda ze zrozumieniem obraz – rozpoznaje nastrój dzieła	– nazywa cechy bohaterów – wie, na czym polega przyjaźń – wypowiada się na temat obrazu – wypowiada się na temat nastroju dzieła	– omawia cechy bohaterów – wypowiada się na temat przyjaźni – omawia warstwę przedstawieniową obrazu – omawia nastrój dzieła	– charakteryzuje bohaterów – tworzy wypowiedź na temat przyjaźni – interpretuje obraz – określa nastrój dzieła	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst i obraz
        61.	51. Podmiot i orzeczenie – najważniejszy związek w zdaniu	– wie, że podmiot i orzeczenie to części zdania – rozpoznaje czasownik w formie osobowej	– wie, czym cechują się podmiot i orzeczenie jako części zdania – wie, czym cechuje się czasownik w formie osobowej	– omawia podmiot i orzeczenie jako części zdania – omawia czasownik w formie osobowej	– rozpoznaje podmiot i orzeczenie spośród innych części zdania – odmienia czasownik w formie osobowej	– stosuje poprawnie podmiot i orzeczenie i czasowniki w formie osobowej w swoich wypowiedziach
        62.	52. Grupa podmiotu i grupa orzeczenia	– rozpoznaje podmiot i orzeczenie – wie, że stanowią one ośrodek grupy podmiotu i grupy orzeczenia	– wie, czym cechuje się podmiot – wie, jakie części zdania tworzą grupę podmiotu – wie, czym cechuje się orzeczenie – wie, jakie części  zdania tworzą grupę orzeczenia	– omawia podmiot i grupę podmiotu – omawia orzeczenie i grupę orzeczenia	– rozpoznaje podmiot – rozpoznaje grupę podmiotu – rozpoznaje orzeczenie – rozpoznaje grupę orzeczenia	– poprawnie stosuje w wypowiedziach grupę podmiotu i grupę orzeczenia
        63.	53. O zdaniu pojedynczym, które możesz rozwijać	– zna zdanie pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte	– wie, czym różni się zdanie pojedyncze nierozwinięte od rozwiniętego	– omawia zdanie pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte	– rozpoznaje zdanie pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte	– stosuje w swoich wypowiedziach zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte
        64.	54. Ja i ty. Podsumowanie rozdziału IV Magdalena Różczka, Marta Wysocka-Jóźwiak, Gabi. A właśnie, że jest pięknie! (fragmenty) materiał z rozdziału IV	– świadomie czyta tekst – zna pojęcie zdrobnienia – wie, na czym polega opis przedmiotu – wie, jak napisać życzenia – zna równoważnik zdania jako wypowiedzenie – wie, że podmiot i orzeczenie to części zdania – rozpoznaje grupę podmiotu i grupę orzeczenia – zna pojęcie zdania pojedynczego rozwiniętego – wie, że przymiotnik jest odmienną częścią mowy – zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z rz i ż	– czyta ze zrozumieniem – wie, na czym polega zdrobnienie – rozpoznaje opis przedmiotu – tworzy życzenia – wie, czym cechuje się równoważnik zdania – wie, czym cechują się podmiot i orzeczenie – wie, jakie części zdania tworzą grupę podmiotu i grupę orzeczenia – podaje przykłady zdania pojedynczego rozwiniętego – wie, czym cechuje się przymiotnik jako część mowy – zna zasady pisowni wyrazów z rz i ż	– rozpoznaje w tekście najważniejsze elementy – rozpoznaje zdrobnienia – wie, jak napisać opis przedmiotu – tworzy rozbudowane życzenia – omawia równoważnik zdania jako wypowiedzenie – omawia podmiot i orzeczenie – omawia grupę podmiotu i grupę orzeczenia – omawia zdanie pojedyncze rozwinięte – omawia przymiotnik jako część mowy – omawia zasady pisowni wyrazów z rz i ż	– czyta płynnie ze zrozumieniem – omawia funkcję zdrobnienia – tworzy opis przedmiotu – tworzy życzenia na różne okazje – rozpoznaje równoważniki zdania – rozpoznaje podmiot i orzeczenie – rozpoznaje grupę podmiotu i grupę orzeczenia – stosuje w praktyce zdanie pojedyncze rozwinięte – rozpoznaje przymiotnik spośród innych części mowy – stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z rz i ż	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        65.	97. Zapraszamy do Szkoły latania LEKTUROWNIK Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania	– wie, co to jest komiks – zna podstawowe cechy komiksu – zna podstawowe rodzaje dymków komiksowych	– wyróżnia komiks spośród innych tekstów kultury – wymienia cechy komiksu – zna rodzaje dymków komiksowych	– omawia komiks jako tekst kultury – omawia cechy komiksu – omawia rodzaje dymków komiksowych	– wyjaśnia, czym się cechuje komiks jako tekst kultury – wypowiada się na temat cech komiksu jako tekstu kultury – omawia role dymków komiksowych	– samodzielnie analizuje i interpretuje komiks
        66.	98. W czasach zbójcerzy i… latających dywanów! LEKTUROWNIK Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania	– rozpoznaje elementy świata przedstawianego w utworze – zna pojęcie wątku –wie, na czym polega fikcja fantastyczna	– wyodrębnia elementy świata przedstawionego w utworze – wie, co to jest wątek – rozpoznaje elementy fantastyczne	– porządkuje elementy świata przedstawionego w utworze – wyjaśnia, co to jest watek – porządkuje elementy fantastyczne	– omawia elementy świata przedstawionego w utworze – porządkuje wydarzenia w wątku – omawia elementy fantastyczne	– samodzielnie analizuje i interpretuje komiks
        67.	99. Bohaterowie, jakich mało! LEKTUROWNIK Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania	– zna różne rodzaje bohatera – wydobywa informacje z tekstu dotyczące opisu bohatera	– rozróżnia bohatera pierwszoplanowego, drugoplanowego i epizodycznego – gromadzi materiał do opisu bohatera	– omawia bohatera pierwszoplanowego, drugoplanowego i epizodycznego – porządkuje materiał dotyczący opisu bohatera	– wymienia bohatera pierwszoplanowego, drugoplanowego i epizodycznego – opisuje bohatera	– samodzielnie analizuje i interpretuje komiks
        68.	100. Kurs latania dla każdego! LEKTUROWNIK Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania	– wskazuje fragmenty tekstu mówiące o marzeniach bohatera – wie, na czym polega plan chronologiczny wydarzeń – wymienia zajęcia w szkole latania	– nazywa marzenie głównego bohatera – wie, jak skonstruować chronologiczny plan wydarzeń – omawia zajęcia w szkole latania	– omawia marzenie głównego bohatera – omawia konstrukcję chronologicznego planu wydarzeń – ocenia zajęcia w szkole latania	– ocenia marzenia głównego bohatera – tworzy chronologiczny plan wydarzeń – tworzy rozbudowaną wypowiedź na temat zajęć w szkole latania	– samodzielnie analizuje i interpretuje komiks
        Rozdział V. Ja w wolnym czasie
        69.	55. Słońce, obłoki i wiatr, czyli czas na poetycki spacer Adam Mickiewicz, Wschód słońca (fragment Pana Tadeusza)	– rozpoznaje epitet – wydobywa z tekstu materiał do opisu słońca – wie, czym cechuje się język poezji – wypowiada się na temat nastroju wiersza – recytuje wiersz	– wie, czym cechuje się epitet jako środek poetycki – gromadzi materiał do opisu wschodu słońca – dostrzega wyjątkowość języka poezji – rozpoznaje nastrój wiersza – recytuje wiersz	– omawia epitet jako środek poetycki – porządkuje materiał do opisu wschodu słońca – omawia wyjątkowość języka poezji – omawia nastrój wiersza – recytuje wiersz, wykorzystując  odpowiednie środki (tempo, intonację)	– wyjaśnia, czym cechuje się epitet jako środek poetycki – opisuje wschód słońca – wyjaśnia, na czym polega wyjątkowość języka poezji – określa nastrój wiersza – pięknie recytuje wiersz	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        70.	56. Jak miło otrzymać zaproszenie!	– wie, jak wygląda zaproszenie – rozpoznaje elementy kompozycyjne zaproszenia	– rozpoznaje zaproszenie wśród innych form wypowiedzi – zna elementy kompozycyjne zaproszenia	– omawia zaproszenie jako formę wypowiedzi – omawia elementy kompozycyjne zaproszenia	– wyjaśnia, czym cechuje się zaproszenie jako forma wypowiedzi – tworzy zaproszenie	– samodzielnie tworzy oryginalne zaproszenie
        71.	57. Jak? Gdzie? Kiedy? Czyli słów kilka o ciekawskim przysłówku	– wie, że przysłówek jest nieodmienną części mowy – wie, jak tworzy się przysłówki – łączy przysłówki z czasownikami	– rozpoznaje przysłówek wśród innych części mowy – wie, że przysłówek jest nieodmienną częścią mowy – wie, że przysłówki tworzy się od przymiotników – wie, że przysłówek jest określeniem czasownika	– omawia przysłówek jako część mowy – podaje przykłady przysłówków – podaje przykłady przysłówków połączonych z czasownika	– wyjaśnia, czym cechuje się przysłówek jako część mowy – wyjaśnia, co to znaczy, że przysłówek jest nieodmienną częścią mowy – tworzy przysłówki od przymiotników – dobiera do czasownika przysłówki jako określenia	– poprawnie stosuje przysłówki w swoich wypowiedziach
        72.	58. Słownik języka polskiego, czyli: SJP – wszystko wie!	– zna słownik języka polskiego – zna wersję papierową i online słownika – zna alfabet	– wie, do czego służy słownik języka polskiego – wie, że słownik języka polskiego występuje w wersji papierowej i online – zna układ alfabetyczny	– wyjaśnia, do czego służy słownik języka polskiego – rozróżnia wersję papierową i online – wyjaśnia, do czego służy układ alfabetyczny	– korzysta ze słownika języka polskiego w wersji papierowej i online – posługuje się sprawnie układem alfabetycznym	– funkcjonalnie korzysta ze słownika języka polskiego
        73.	59. Zawód: filmowiec	– opowiada o ulubionych filmach – rozpoznaje kadr filmu – wie, że warto oglądać filmy – wie, że kino ma swoją historię – zna podstawowe zawody filmowe – zna wybrane tytuły filmowe – zna podstawowe przedmioty związane z filmem	– zna różne rodzaje filmu – wie, co to jest kadr – ma świadomość wartości oglądania filmów – zna podstawowe wiadomości na temat historii kina – zna zawody filmowe – zna tytuły filmowe – zna przedmioty związane z filmem	– wypowiada się na temat różnego rodzaju filmów – omawia wybrane kadry filmowe – chętnie ogląda filmy – zna wiadomości na temat historii kina – omawia zawody filmowe – wymienia kilka tytułów filmowych – wskazuje przedmioty związane z filmem	– omawia różne rodzaje filmu – wyodrębnia kadry filmowe – świadomie ogląda filmy – przytacza wiadomości związane z historią kina – wymienia zawody filmowe – wymienia tytuły filmowe – omawia przedmioty związane z filmem	– samodzielnie analizuje i interpretuje wybrany film
        74.	60. Chodźmy do teatru! Ewa Skarżyńska, Teatr	– wypowiada się na temat nastroju wiersza – zna podstawowe zasady języka poezji – wie, kto to jest podmiot liryczny – wie, kto to jest widz, a kto aktor – rozpoznaje sytuację liryczną – rozpoznaje słownictwo związane z teatrem – rozpoznaje epitet i porównanie – rozpoznaje temat wiersza	– rozpoznaje nastrój wiersza – odróżnia język poezji – rozpoznaje podmiot liryczny – rozróżnia widza i aktora – wyodrębnia sytuację liryczną – gromadzi słownictwo związane z teatrem – wie, czym jest epitet i porównanie – wie, jaki jest temat wiersza	– wskazuje nastrój wiersza – omawia język poezji – wypowiada się na temat podmiotu lirycznego – omawia widza i aktora – wypowiada się na temat sytuacji lirycznej – porządkuje słownictwo związane z teatrem – omawia epitet i porównanie – wypowiada się na temat przesłania wiersza	– omawia nastrój wiersza – wie, czym cechuje się język poezji – omawia podmiot liryczny – dostrzega podział na widza i aktora – omawia sytuację liryczną – zna słownictwo związane z teatrem – wyjaśnia, czym jest epitet i porównanie – formułuje temat wiersza	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        75.	61. Wyraz, który liczy – liczebnik	– wie, że liczebnik jest odmienną częścią mowy – zna różne rodzaje liczebnika – wie, czemu służy liczebnik – wie, przez co odmienia się liczebnik	– wie, czym cechuje się liczebnik jako część mowy – rozróżnia liczebnik główny i porządkowy – zna funkcje liczebnika – wie, jak odmienia się liczebnik – zna poprawne formy liczebników	– omawia liczebnik jako część mowy – omawia liczebnik główny i porządkowy – wypowiada się na temat funkcji liczebnika – omawia formy liczebnika	– wyróżnia liczebnik spośród innych części mowy – wie, czym cechuje się liczebnik główny, a czym porządkowy – omawia funkcje liczebnika – odmienia liczebnik – stosuje poprawne formy liczebników	– stosuje poprawne formy liczebnika w swoich wypowiedziach
        76.	62. Piłka jest okrągła, a bramki są dwie Ludwik Jerzy Kern, 46 nóg	– ma świadomość tematu utworu – zna pojęcie powtórzenia – wie, czemu służy powtórzenie	– zna temat utworu – wie, na czym polega powtórzenie – wyjaśnia, czemu służy powtórzenie	– omawia temat utworu – omawia powtórzenie jako środek poetycki – omawia funkcję powtórzenia	– formułuje temat utworu – rozpoznaje w tekście powtórzenie – określa funkcje powtórzenia	– samodzielnie analizuje i interpretuje utwór
        77.	63. Niewielkie nie. Pisownia nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem	– zna podstawowe zasady pisowni nie z  przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem	– zna zasady łącznej i rozłącznej pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem	– omawia zasady pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem	– stosuje w praktyce zasady łącznej i  rozłącznej pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem	– poprawnie zapisuje nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem
        78.	64. Ja w wolnym czasie. Podsumowanie rozdziału V Astrid Lindgren, Spotkanie w lesie (fragmenty) materiał z rozdziału V	– zapoznaje się z tekstem – wie, co to jest przysłówek, przymiotnik i liczebnik – ogląda filmy – zna pojęcie epitetu – wie, na czym polega definicja słownikowa – zna zasady pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem – zna zaproszenie jako formę wypowiedzi	– czyta tekst ze zrozumieniem – wyróżnia spośród części mowy przysłówek, przymiotnik i liczebnik – wyróżnia film spośród innych tekstów kultury – podaje przykłady epitetów – czyta ze zrozumieniem definicje słownikowe – wymienia zasady pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem – omawia cechy zaproszenia	– czyta bezbłędnie tekst ze zrozumieniem – omawia przysłówek, przymiotnik i liczebnik jako części mowy – omawia cechy filmu jako tekstu kultury – omawia epitet jako środek poetycki – wyjaśnia znaczenie definicji słownikowych – omawia zasady pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem – porównuje zaproszenie z innymi użytkowymi formami wypowiedzi	– płynnie czyta tekst ze zrozumieniem – wyjaśnia, czym cechują się przymiotnik, przysłówek i liczebnik  – interpretuje filmy – omawia funkcję epitetu w wypowiedzi – wie, do czego służy definicja słownikowa – stosuje w praktyce zasady pisowni nie z przymiotnikiem, przysłówkiem i liczebnikiem – pisze zaproszenie, zachowując wszystkie cechy tej formy wypowiedzi	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        Rozdział VI. Ja i świat wyobraźni
        79.	65. Dwie siostry i Pani Zima Jacob i Wilhelm Grimmowie, Pani Zima (fragmenty)	– wie, czym cechuje się baśń jako gatunek literacki – wie, na czym polega kontrast – odróżnia elementy realistyczne od fantastycznych – wyodrębnia wydarzenia	– rozpoznaje baśń wśród innych gatunków literackich – dostrzega kontrast  – rozpoznaje elementy realistyczne i fantastyczne – dostrzega kolejność wydarzeń	– wymienia cechy baśni jako gatunku literackiego – wyjaśnia, na czym polega kontrast – podaje przykłady elementów realistycznych i fantastycznych – omawia wydarzenia	– omawia cechy baśni jako gatunku literackiego – omawia funkcje kontrastu – omawia elementy realistyczne i fantastyczne – porządkuje wydarzenia w kolejności	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        80.	66. Zdanie złożone, przynajmniej z dwóch orzeczeń utworzone	– zna pojęcie zdania pojedynczego i złożonego – wie, że orzeczenie jest częścią zdania – wie, co to jest zdanie składowe – wie, co to jest czasownik	– odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego – rozpoznaje orzeczenie – wyodrębnia zdania składowe – rozpoznaje czasownik w wypowiedzeniu	– omawia zdanie pojedyncze i złożone – wskazuje orzeczenie – podaje przykłady zdań składowych – wskazuje czasownik w zdaniu	– wyjaśnia, czym cechuje się zdanie pojedyncze, a czym złożone – wyjaśnia, czym cechuje się orzeczenie – określa relacje między zdaniami składowymi – określa funkcje czasownika w wypowiedzeniu	– poprawnie stosuje w swoich wypowiedziach zadania pojedyncze i złożone
        81.	67. Spójnik spaja, czyli łączy	– wie, że spójnik jest nieodmienną częścią mowy – zna funkcje przecinka w zdaniu – dostrzega powiązania między spójnikiem a przecinkiem – zna zasady stosowania spójnika w zdaniu złożonym	– wyróżnia spójnik spośród innych części mowy – wyjaśnia funkcje przecinka w zdaniu – omawia powiązania między spójnikiem a przecinkiem – wie, gdzie stosować spójnik w zdaniu złożonym	– omawia spójnik jako część mowy – omawia funkcje przecinka w zdaniu – wyjaśnia powiązania między spójnikiem a przecinkiem – omawia stosowanie spójnika w zdaniu złożonym	– wyjaśnia, czym cechuje się spójnik jako część mowy – funkcjonalnie stosuje przecinek w zdaniu – funkcjonalnie stosuje przecinki w zależności od spójnika w zdaniu – stosuje spójniki w zdaniach złożonych	– poprawnie stosuje spójniki i przecinki w  swoich wypowiedziach
        82.	68. Zaprzyjaźnij się z przecinkiem	– dostrzega funkcję przecinka w zdaniu – zna przecinek jako znak interpunkcyjny	– wyjaśnia funkcję przecinka w zdaniu – wie, przed jakimi spójnikami stosuje się przecinek	– omawia funkcję przecinka w zdaniu – omawia zasady stosowania przecinka	– poprawnie stosuje przecinki w zdaniach – stosuje w praktyce przecinek przed odpowiednimi spójnikami	– stosuje poprawnie przecinek w swoich wypowiedziach
        83.	69. Gdy marzenia się spełniają… Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce Leon Wyczółkowski, Rybak	– rozpoznaje elementy świata przedstawionego – rozpoznaje postawy bohaterów – wyróżnia baśń spośród innych gatunków literackich – zna pojęcie etykiety językowej – wie, co to jest savoir-vivre – wie, po co tworzyć plan wydarzeń	– wyodrębnia elementy świata przedstawionego – omawia postawy bohaterów – zna cechy baśni – wie, na czym polega etykieta językowa – zna zasady savoir-vivre’u – zna zasady tworzenia planu wydarzeń	– porządkuje elementy świata przedstawionego – wypowiada się na temat postaw bohaterów – podaje przykłady baśni – omawia zasady etykiety językowej – omawia zasady savoir-vivre’u – omawia zasady tworzenia planu wydarzeń	– omawia elementy świata przedstawionego – ocenia postawy bohaterów – omawia cechy baśni – stosuje zasady etykiety językowej – stosuje w praktyce zasady savoir-vivre’u – tworzy plan wydarzeń	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst i obraz
        84.	70. Dobry, czyli jaki? Charles Perrault, Kopciuszek	– porządkuje elementy świata przedstawionego – zbiera materiał do charakterystyki bohaterów – wie, na czym polega kontrast – dostrzega wartości, o których mowa w tekście – wie, co to jest związek frazeologiczny – wie, czym cechuje się baśń jako gatunek literacki	– omawia sytuację rodzinną bohaterki – nazywa cechy bohaterów – rozpoznaje kontrast – nazywa wartości, o których mowa w tekście – rozpoznaje związki frazeologiczne – rozpoznaje baśń wśród innych gatunków literackich	– wypowiada się na temat sytuacji rodzinnej bohaterki – omawia cechy bohaterów – omawia kontrast – wypowiada się na temat wartości, o których mowa w tekście – omawia związki frazeologiczne w tekście – wymienia cechy baśni	– ocenia sytuacje rodzinną bohaterki – charakteryzuje bohaterów – wyjaśnia, na czym polega kontrast – omawia wartości, o których mowa w tekście – wyjaśnia znaczenia związków frazeologicznych – omawia cechy baśni jako gatunku literackiego	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        85.	71. Czym są synonimy i antonimy?	– wie, co to jest synonim i antonim	– rozpoznaje synonimy i antonimy	– omawia synonimy i antonimy	– stosuje w praktyce synonimy i antonimy	– świadomie stosuje w swoich wypowiedziach synonimy i antonimy
        86.	72. Jak korzystać ze słownika synonimów?	– wie, co to jest synonim – zna słownik synonimów	– rozpoznaje synonimy – wie, jak korzystać ze słownika synonimów	– podaje przykłady synonimów – omawia zasady korzystania ze słownika synonimów	– wyjaśnia, czym są synonimy – korzysta w praktyce ze słownika synonimów	– świadomie korzysta w swoich wypowiedziach z synonimów
        87.	73. Napiszę list do…	– zna list jako formę wypowiedzi – wie, kim są nadawca i adresat – zna zwroty do adresata – pod nadzorem pisze list prywatny	– zna elementy listu – odróżnia nadawcę i adresata – zna zasady pisowni w zwrotach do adresata – pisze list prywatny	– wypowiada się na temat cech listu jako formy wypowiedzi – podaje przykłady nadawcy i adresata – omawia zasady pisowni w zwrotach do adresata – pisze rozwinięty list prywatny	– omawia elementy listu – wskazuje nadawcę i adresata – poprawnie pisze zwroty do adresata – pisze ciekawy list prywatny	– pisze oryginalny, rozwinięty list prywatny
        88.	74. O sprytnym lisku, który przechytrzył fokę Maria Niklewiczowa, Sprytny lisek	– rozpoznaje bohaterów – zna uosobienie jako środek językowy – zna pojęcie znieczulicy	– wymienia bohaterów – wie, na czym polega uosobienie – wypowiada się na temat znieczulicy	– omawia bohaterów – omawia uosobienie jako środek językowy – wyjaśnia, na czym polega znieczulica	– wypowiada się na temat bohaterów – wskazuje uosobienie – wyjaśnia, jak należy się zachować wobec znieczulicy	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        89.	75. Ja i świat wyobraźni. Podsumowanie rozdziału VI Jacob i Wilhelm Grimmowie, Królowa pszczół materiał z rozdziału VI	– wie, na czym polega fantastyka – wie, co to jest savoir-vivre – wie, co to jest uosobienie – wie, co to jest zdanie pojedyncze i złożone – wie, że spójnik jest nieodmienną częścią mowy – zna pojęcie morału – wie, co to jest związek frazeologiczny – rozpoznaje list wśród innych form wypowiedzi	– rozpoznaje wydarzenia fantastyczne – zna zasady savoir-vivre’u w wypowiedzi – rozpoznaje uosobienie – odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego – rozpoznaje spójnik – wyjaśnia, co to jest morał rozpoznaje związki frazeologiczne – zna cechy listu	– wypowiada się na temat wydarzeń fantastycznych – omawia zasady savoir-vivre’u – podaje przykład uosobienia – omawia zdanie pojedyncze i złożone – podaje przykłady spójników – omawia funkcje morału – podaje przykłady związków frazeologicznych – omawia cechy listu jako formy wypowiedzi	– omawia rolę wydarzeń fantastycznych – wypowiada się zgodnie z zasadami savoir-vivre’u – wyjaśnia, czym cechuje się uosobienie – wyjaśnia, czym różni się wypowiedzenie pojedyncze od wypowiedzenia złożonego – wyjaśnia, czym cechuje się spójnik jako część mowy – wskazuje i omawia w wybranych tekstach morał – wyjaśnia znaczenia związków frazeologicznych – pisze list	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        90.	101. Magiczne moce czerwonego krzesła LEKTUROWNIK Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo. Czerwone krzesło	– dostrzega elementy świata przedstawionego – wie, czym różni się realizm od fantastyki – wydobywa informacje na temat krzesła – rozpoznaje magiczne przedmioty – wie, na czym polega plan odtwórczy tekstu	– rozpoznaje elementy świata przedstawionego – rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne – wymienia cechy krzesła – wymienia magiczne przedmioty – zna zasady tworzenia planu odtwórczego tekstu	­– porządkuje elementy świata przestawionego – omawia elementy realistyczne i fantastyczne – porządkuje informacje na temat krzesła – omawia magiczne przedmioty – omawia zasady tworzenia planu odtwórczego tekstu	– omawia elementy świata przedstawionego – dzieli elementy na realistyczne i fantastyczne – omawia cechy krzesła – ustala, na czym polega magia przedmiotów – tworzy plan odtwórczy tekstu	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        91.	102. Kiedy nagle znikają rodzice… LEKTUROWNIK Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo. Czerwone krzesło	– wyodrębnia elementy świata przedstawionego – wydobywa informacje na temat bohaterów – dostrzega problematykę utworu – wydobywa słownictwo do opisu miejsca – wie, jak stworzyć ramowy plan tekstu	– rozpoznaje czas i miejsce wydarzeń – nazywa cechy bohaterów – rozpoznaje problematykę utworu – gromadzi słownictwo do opisu miejsca – tworzy ramowy plan tekstu	– wypowiada się na temat czasu i miejsca wydarzeń – omawia cechy bohaterów – omawia problematykę utworu – porządkuje słownictwo do opisu miejsca – tworzy funkcjonalny plan tekstu	– omawia czas i miejsce wydarzeń – charakteryzuje bohaterów – określa problematykę utworu – opisuje miejsce – tworzy rozwinięty plan tekstu	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        92.	103. Jak wyprawa do Kopenhagi zmieniła bohaterów książki? LEKTUROWNIK Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo. Czerwone krzesło	– wymienia bohaterów – dostrzega przemianę bohatera – wymyśla dalsze losy bohatera – wie, co to jest problem utworu	– rozpoznaje bohatera głównego i epizodycznego – omawia przemianę bohatera – wyjaśnia, jak mogły się potoczyć dalsze losy bohaterów – rozpoznaje problematykę utworu	– wskazuje bohatera głównego i epizodycznego – wypowiada się na temat przemiany bohatera – opowiada o dalszych losach bohatera – formułuje problematykę utworu	– omawia bohatera głównego i epizodycznego – wyjaśnia, na czym polegała przemiana bohatera – wymyśla dalsze losy bohaterów – omawia problematykę utworu	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        Rozdział VII. Ja i świat wokół mnie
        93.	76. Być człowiekiem – jakie to uczucie? Barbara Stenka, Ten cały nudny świat (fragment)	– wie, kim jest narrator – zna narratora pierwszoosobowego – rozpoznaje elementy świata przedstawionego – rozpoznaje cechy bohatera – wie, co to jest problem utworu – zna pojęcie ekologii	– rozpoznaje narratora – wie, czym cechuje się narrator pierwszoosobowy – porządkuje elementy świata przedstawionego – nazywa cechy bohatera – rozpoznaje problematykę utworu – wyjaśnia, co to jest ekologia	– wypowiada się na temat narratora – wyjaśnia, czym cechuje się narrator pierwszoosobowy – wypowiada się na temat elementów świata przedstawionego – omawia cechy bohatera – formułuje problematykę utworu – wypowiada się na temat ekologii	– wyjaśnia, kim jest narrator – omawia narratora pierwszoosobowego – omawia elementy świata przedstawionego – charakteryzuje bohatera – omawia problematykę utworu – wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        94.	77. Dbamy o dobro lasu Rafał Klimczak, Grzybobranie (fragmenty)	– rozpoznaje cechy bohatera – wie, co to jest problematyka utworu – wie, jak zachować się w lesie – wie, co to jest ekologia	– nazywa cechy bohatera – rozpoznaje problematykę utworu – zna zasady zachowania się w lesie – wie, na czym polega zachowanie ekologiczne	– wypowiada się na temat cech bohatera – formułuje problematykę utworu – omawia zasady zachowania się w lesie – wypowiada się na temat zachowania ekologicznego	– omawia cechy bohatera – omawia problematykę utworu – stosuje zasady zachowania się w lesie – wyjaśnia, na czym polega zachowanie ekologiczne	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        95.	78. W świecie znaków	– wie, co to jest znak – wie, że znaki mają różne rodzaje – wie, co to jest piktogram, emotikon, gest, mimika – wie, kto to jest nadawca, a kto odbiorca wypowiedzi	­– zna różne znaki – rozpoznaje różne rodzaje znaków – rozpoznaje piktogram, emotikon, gest, mimikę – rozróżnia nadawcę i odbiorcę wypowiedzi	– omawia znaki – omawia rodzaje znaków – omawia piktogram, emotikon, gest, mimikę – omawia nadawcę i odbiorcę wypowiedzi	– wyjaśnia, co to jest znak – wymienia różne rodzaje znaków – wyjaśnia, co to jest piktogram, emotikon, gest, mimika – wypowiada się na temat nadawcy i odbiorcy wypowiedzi	– stosuje w praktyce różne rodzaje znaków
        96.	79. Kupię, sprzedam, zamienię – więc niezbędne ogłoszenie!	– wie, co to jest ogłoszenie – wie, z jakich części składa się ogłoszenie – pod kierunkiem pisze ogłoszenie	– rozpoznaje ogłoszenie wśród innych form wypowiedzi – zna części składowe ogłoszenia – pisze proste ogłoszenie	– omawia cechy ogłoszenia – wypowiada się na temat części składowych ogłoszenia jako formy wypowiedzi – pisze ogłoszenie	– wyjaśnia, czym cechuje się ogłoszenie jako forma wypowiedzi – omawia części składowe ogłoszenia – pisze ogłoszenie zgodnie z wszelkimi wymogami tej formy wypowiedzi	– pisze oryginalne ogłoszenie
        97.	80. Bo przez lasy i przez knieje pędzą onomatopeje Małgorzata Strzałkowska, Gwałtu! Rety! Co się dzieje?! (fragmenty)	– wie, co to jest wyraz dźwiękonaśladowczy – wie, że można przekształcić dźwięk na rzeczowniki i czasowniki	– rozpoznaje wyrazy dźwiękonaśladowcze – wie, jak przekształcić dźwięk na rzeczowniki i czasowniki	– podaje przykłady wyrazów dźwiękonaśladowczych – wyjaśnia, jak przekształcić dźwięk na rzeczowniki i czasowniki	– wyjaśnia, czym cechują się wyrazy dźwiękonaśladowcze – przekształca dźwięki na rzeczowniki i czasowniki	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        98.	81. Świat pod lupą Jan Twardowski, Mrówko ważko biedronko	– wie, kto to jest osoba mówiąca w wierszu – zna pojęcie obrazu poetyckiego – zna pojęcie apostrofy  – zna pojęcie epitetu – zna pojęcie porównania – zna pojęcie wyrazu dźwiękonaśladowczego – zna pojęcie zdrobnienia – zna pojęcie związku frazeologicznego – zna pojęcie powtórzenia – rozróżnia odmienne i nieodmienne części mowy – pod kierunkiem pisze ogłoszenie	– rozpoznaje osobę mówiącą w wierszu – wie, czym jest obraz poetycki – wie, czym jest apostrofa – wie, czym jest epitet – wie, czym jest porównanie – wie, czym są wyrazy dźwiękonaśladowcze – wie, czym są zdrobnienia – wyjaśnia, na czym polega związek frazeologiczny – wie, czym jest powtórzenie – wymienia odmienne i nieodmienne części mowy – pisze ogłoszenie	– wypowiada się na temat osoby mówiącej – wypowiada się na temat obrazów poetyckich w wierszu – rozpoznaje apostrofę – rozpoznaje epitet – rozpoznaje porównanie – rozpoznaje wyrazy dźwiękonaśladowcze – rozpoznaje zdrobnienia – wskazuje w tekście związki frazeologiczne – rozpoznaje powtórzenie – omawia odmienne i nieodmienne części mowy – pisze oryginalne ogłoszenie	– charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu – wyodrębnia obrazy poetyckie – omawia funkcję apostrofy – omawia funkcje epitetu – omawia funkcje porównania – omawia funkcje wyrazów dźwiękonaśladowczych – omawia funkcje zdrobnień – wyjaśnia znaczenia związków frazeologicznych – omawia funkcję powtórzenia – stosuje funkcjonalnie w swoich wypowiedziach odmienne i nieodmienne części mowy – pisze ogłoszenie z wszelkimi zasadami tej formy wypowiedzi	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        99.	82. Z druhami się nie waham	– zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z h	– zna zasady pisowni wyrazów z h	– omawia zasady pisowni wyrazów z h	– stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z h	– bezbłędnie zapisuje wyrazy z h
        100.	83. Uśmiech od ucha do ucha	– zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z ch	– zna zasady pisowni wyrazów z ch	– omawia zasady pisowni wyrazów z ch	– stosuje w praktyce zasady pisowni wyrazów z ch	– bezbłędnie zapisuje wyrazy z ch
        101.	84. Chrońmy dziką przyrodę! Nela Mała Reporterka, Nela i wyprawa do serca dżungli (fragmenty)	– rozpoznaje elementy świata przedstawionego – wie, kto to jest reporter – wie, kto to jest narrator – rozpoznaje cechy bohatera – gromadzi słownictwo do opisu miejsca – wie, że należy dbać o środowisko	– porządkuje elementy świata przedstawionego – wyjaśnia, czym zajmuje się reporter – rozpoznaje narratora – nazywa cechy bohatera – przedstawia miejsce – wie, na czym polega dbanie o środowisko	– wypowiada się na temat elementów świata przedstawionego – omawia zajęcia reportera – wypowiada się na temat narratora – omawia cechy bohatera – wypowiada się na temat miejsca – wypowiada się na temat dbania  o środowisko	– omawia elementy świata przedstawionego – tworzy rozbudowaną wypowiedź na temat statusu reportera i jego zajęć – charakteryzuje narratora – charakteryzuje bohatera – opisuje miejsce – dba o środowisko	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        102.	85. Jaki cudowny widok… Opisujemy krajobraz	– wie, co to jest opis krajobrazu – wie, na czym polega opis krajobrazu – pod kierunkiem tworzy opis krajobrazu	– wyjaśnia, na czym polega opis krajobrazu – gromadzi słownictwo do opisu krajobrazu – tworzy opis krajobrazu	– rozpoznaje opis krajobrazu – gromadzi różnorodne słownictwo do opisu krajobrazu – tworzy ciekawy opis krajobrazu	– zestawia opis krajobrazu z innymi rodzajami opisu – porządkuje słownictwo do opisu krajobrazu – tworzy rozwinięty opis krajobrazu	– tworzy rozwinięty, oryginalny opis krajobrazu
        103.	86. Wybierzmy się gdzieś w świat. Pisownia nazw geograficznych	– zna zasady pisowni nazw geograficznych – zna podstawowe zasady pisowni wielką i małą literą	– wymienia zasady pisowni nazw geograficznych – zna zasady pisowni wielką i małą literą	– omawia zasady pisowni nazw geograficznych – omawia zasady pisowni wielką i małą literą	– stosuje w praktyce zasady pisowni nazw geograficznych – stosuje w praktyce zasady pisowni wielką i małą literą	– poprawnie zapisuje wyrazy małą i wielką literą
        104.	Kim był Mikołaj Kopernik i co go fascynowało? Błażej Kusztelski, Nazywam się… Mikołaj Kopernik*	– zna pojęcie człowieka renesansu – zna pojęcie heliocentryzmu – rozpoznaje cechy bohatera – przy pomocy układa notatkę na podstawie wiadomości z internetu	– wie, kto to jest człowiek renesansu – wie, na czym polega heliocentryzm – nazywa cechy bohatera – układa notatkę na podstawie wiadomości z internetu	– omawia człowieka renesansu – omawia pojęcie heliocentryzmu – omawia cechy bohatera – układa rozbudowaną notatkę na podstawie wiadomości z internetu	– wyjaśnia, czym cechuje się człowiek renesansu – wyjaśnia, na czym polega heliocentryzm – charakteryzuje bohatera – tworzy funkcjonalną notatkę na podstawie wiadomości z internetu	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        105.	Czego możemy się nauczyć od Mikołaja Kopernika? Błażej Kusztelski, Nazywam się… Mikołaj Kopernik*	– wie, czym zasłużył się uczony – zbiera informacje o bohaterze	– wymienia osiągnięcia uczonego – porządkuje informacje na temat bohatera	– wypowiada się na temat osiągnięć uczonego – charakteryzuje bohatera	– omawia osiągnięcia uczonego – ocenia bohatera	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst
        106.	87. Ja i świat wokół mnie. Podsumowanie rozdziału VII Daniel Defoe, Przypadki Robinsona Kruzoe (fragmenty)	– wie, kto to jest narrator – zna pojęcie wyrazu dźwiękonaśladowczego – gromadzi słownictwo do opisu krajobrazu – pod kierunkiem pisze zaproszenie – pod kierunkiem pisze ogłoszenie	– omawia narratora – wie, co to jest wyraz dźwiękonaśladowczy – pisze zaproszenie – porządkuje słownictwo do opisu krajobrazu – pisze zaproszenie – pisze ogłoszenie	– wypowiada się na temat narratora – wyjaśnia, co to jest wyraz dźwiękonaśladowczy – pisze prosty opis krajobrazu – pisze ciekawe zaproszenie – pisze ciekawe ogłoszenie	– rozpoznaje narratora w tekstach – rozpoznaje wyrazy dźwiękonaśladowcze – pisze opis krajobrazu – pisze ciekawe zaproszenie – pisze ogłoszenie zgodnie z wymogami tej formy wypowiedzi	– samodzielnie analizuje i interpretuje tekst

        
         

         

         

        SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V

        Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. KLASA 5

        Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań edukacyjnych na ocenę dopuszczającą.

         

        I. Kształcenie literackie i kulturowe

        I.1. Czytanie utworów literackich – liryka

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        Utwory liryczne
        – rozpoznaje czytany utwór jako wiersz, – wygłasza z pamięci wskazany wiersz, – nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim przeczytany utwór, – krótko opowiada, o czym jest przeczytany utwór, – wie, kto to osoba mówiąca w wierszu, – wyjaśnia pojęcie podmiotu lirycznego, – wie, kto to jest bohater wiersza, – wyjaśnia pojęcie adresata utworu, – odróżnia podmiot liryczny od adresata, – wymienia wartości w utworze, – wskazuje wers i strofę (zwrotkę), – odróżnia wers od strofy (zwrotki), – wyjaśnia, czym jest rym, wers, refren, – wymienia nazwy środków stylistycznych, takich jak: epitet, porównanie, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, apostrofa, – wymienia elementy rytmizujące wypowiedź: wers, strofa, – zna pojęcia hymnu, bajki, – odróżnia utwór wierszowany od utworu epickiego, – nazywa elementy budowy utworu: tytuł.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – wymienia cechy poezji, – czyta wiersz głośno i wyraźnie, – wygłasza z pamięci wskazany wiersz, zwracając uwagę na znaki przestankowe, – wypowiada się na temat przeczytanego utworu, – podejmuje próbę uzasadnienia wrażeń, jakie wzbudza w nim przeczytany utwór, – wskazuje wartości ważne dla podmiotu lirycznego w omawianych utworach, – określa nastrój wiersza, – tworzy projekt pracy (przekład intersemiotyczny, np. rysunek, drama), który stanowi interpretację omawianego utworu, – nazywa wyrazy wskazujące na podmiot liryczny i adresata, – opowiada o osobie mówiącej w wierszu, – przedstawia myśli i uczucia osoby mówiącej w wierszu, – wskazuje adresata utworu, – wskazuje bohatera utworu, – odnajduje wers, w którym jest zwrot do adresata, – rozpoznaje epitety, porównania, wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofy w omawianych tekstach, – wymienia nazwy środków: ożywienie, apostrofa, powtórzenie, – wskazuje rymy w wierszu, – rozpoznaje rym jako element rytmizujący wypowiedź, – rozpoznaje utwór jako hymn, bajkę, – dzieli wers na sylaby.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – uzasadnia, dlaczego utwór jest wierszem, – czyta wiersz, podkreślając głosem ważne słowa, – wygłasza z pamięci wiersz w odpowiednim tempie, z poprawną dykcją, – określa temat wiersza, – opowiada o sytuacji przedstawionej w wierszu, – wyodrębnia obrazy poetyckie, – nazywa uczucia, jakie wzbudza w nim czytany utwór, – przedstawia, jak rozumie omawiany utwór, w tym w formie przekładu intersemiotycznego, np. rysunku, dramy, – wskazuje cechy podmiotu lirycznego, – określa cechy bohatera wiersza, – porównuje rymy w dwóch dowolnie wybranych strofach, – rozpoznaje w wierszu przenośnię, uosobienie, ożywienie, apostrofę, powtórzenie, – wie, że utwór może mieć sens dosłowny i przenośny, – rozpoznaje refren jako element rytmizujący wypowiedź, – dzieli wersy na sylaby i podaje ich liczbę w każdym z nich, – wymienia cechy hymnu, bajki.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – wyjaśnia, na czym polega język poezji, – czyta wiersz, stosując odpowiednie tempo i intonację, – wygłoszą wiersz z pamięci, odpowiednio modulując głosem i dokonując interpretacji głosowej, – opowiada w ciekawy sposób o sytuacji przedstawionej w wierszu, a także o bohaterze wiersza, podmiocie lirycznym i ich uczuciach, – opisuje zachowanie bohatera utworu i wyraża swoją opinię na jego temat, – porównuje doświadczenia bohatera z własnymi, – opisuje adresata utworu, – wskazuje cytaty, dzięki którym nazywa uczucia, które wzbudza w nim czytany utwór, – wyjaśnia, jak rozumie przesłanie utworu, – wyjaśnia znaczenie przenośne w tekście, – uzasadnia własne rozumienie utworu, – rozpoznaje funkcję epitetu, porównania, uosobienia, metafory, apostrofy, ożywienia, powtórzenia, – odróżnia sens dosłowny od przenośnego, – wyjaśnia, na czym polega rytm utworu, – odróżnia informacje ważne od mniej istotnych, – rozpoznaje elementy rytmizujące wypowiedź – liczbę sylab w wersie, – wskazuje cechy hymnu i bajki w danym utworze.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – prezentuje informacje na temat wiersza w formie, którą sam wybiera, w tym interaktywnej, – samodzielnie dokonuje analizy i interpretacji utworu, – tworzy własne przykłady epitetów, porównań, uosobień, metafor, wyrazów dźwiękonaśladowczych, ożywień, – wyjaśnia funkcje epitetów, porównań, metafor, wyrazów dźwiękonaśladowczych, uosobień, ożywień, apostrof, powtórzeń, – odczytuje sens przenośny w utworze, – wymyśla własne propozycje wyrazów rymujących się, – omawia wyczerpująco sytuację przedstawioną w wierszu i odwołuje się do własnych doświadczeń, – określając nastrój wiersza, uzasadnia swoją wypowiedź, odwołując się do elementów utworu, – charakteryzuje podmiot liryczny, odwołując się do treści wiersza, – charakteryzuje bohatera utworu, odwołując się do treści wiersza, – porównuje podmiot liryczny z adresatem i bohaterem wiersza, – rozpoznaje hymn i bajkę wśród innych gatunków literackich.

        I.1. Czytanie utworów literackich – epika

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        Utwory epickie
        – odpowiada na proste pytania dotyczące fragmentu tekstu, – rozpoznaje utwór epicki, – odróżnia utwór epicki od wiersza, – wymienia elementy świata przedstawionego: czas, miejsce akcji, bohaterów, wydarzenia, – rozpoznaje fikcję literacką, – wskazuje elementy realistyczne (rzeczywiste) w omawianych utworach, – wymienia wybrane gatunki literackie: mit, opowiadanie, powieść, – nazywa elementy budowy utworu: tytuł, – wymienia wybrane wydarzenia omawianego utworu, – rozpoznaje, kim jest osoba mówiąca w utworze epickim, – rozpoznaje bohatera, – wymienia bohaterów utworu, – zna pojęcie narratora, – zna pojęcie narracji, – zna pojęcia fabuły, akcji, – rozpoznaje wątek główny w utworze, – nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst, – rozpoznaje znaczenie dosłowne w tekście, – opowiada ustnie o treści utworu, zachowując kolejność wydarzeń, – wie, co to dialog i monolog.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – odpowiada na pytania dotyczące fragmentu tekstu, – wymienia cechy utworu epickiego, – określa czas i miejsce akcji oraz bohaterów, – odróżnia elementy realistyczne od fantastycznych,  – wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne w przeczytanych utworach, – wymienia cechy gatunkowe mitu, opowiadania i powieści, – wyszukuje w tekście określone informacje, – rozpoznaje elementy budowy utworu – tytuł, – ustala kolejność wydarzeń w utworze, – nazywa wyrazy wskazujące narratora, – rozpoznaje rodzaje bohaterów w utworze, – przedstawia bohatera utworu, – wymienia niektóre cechy bohaterów, – rozpoznaje wyrazy wskazujące na narrację, – odróżnia fabułę od akcji, – rozpoznaje wątki poboczne, – wyjaśnia znaczenie dosłowne w utworze, – wypowiada się na temat przeczytanego utworu, – wskazuje wartości ważne dla bohaterów w omawianych utworach, – rozpoznaje ważne informacje w utworze, – tworzy projekt pracy (przekład intersemiotyczny, np. rysunek, drama, spektakl teatralny), który będzie interpretacją utworu, – rozpoznaje dialog i monolog.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – odpowiada na proste pytania dotyczące znajomości całego tekstu, – czyta głośno, wyraźnie, z odpowiednią artykulacją i uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych, – rozpoznaje czytany utwór jako epikę oraz mit, opowiadanie, powieść, – opowiada o elementach świata przedstawionego, – odróżnia elementy realistyczne od fantastycznych w omawianych utworach, – rozpoznaje elementy budowy utworu – puenta, – opowiada o wybranych wydarzeniach fabuły, – wskazuje dialog w utworze, – nazywa rodzaj narratora w omawianym utworze, – nazywa rodzaj bohatera: główny i drugoplanowy, – wymienia większość cech bohaterów, – nazywa rodzaj narracji: pierwszoosobowa, trzecioosobowa, – omawia wątek główny, – wymienia zdarzenia składające się na akcję w utworze, – określa doświadczenia bohaterów literackich, – prezentuje własne rozumienie utworu, – ocenia bohaterów literackich i zdarzenia, – rozpoznaje informacje mniej ważne w utworze, – rozpoznaje fakty i opinie, – wymienia cechy identyfikujące teksty kultury należące do literatury, – odczytuje omawiane teksty na podstawie stworzonego przekładu intersemiotycznego, np. rysunek, drama, spektakl teatralny, – odróżnia dialog od monologu.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – analizuje elementy świata przedstawionego i wyciąga wnioski z analizy, – wyjaśnia różnice między elementami realistycznymi a fantastycznymi w przeczytanych utworach, – uzasadnia przynależność rodzajową utworu do epiki oraz gatunkową do mitu, opowiadania, powieści, – rozpoznaje elementy budowy utworu – punkt kulminacyjny, – rozpoznaje związki przyczynowo-skutkowe, – wskazuje cechy narratora w zależności od jego rodzaju, – rozpoznaje rodzaj bohatera w omawianym utworze, – określa relacje łączące bohaterów utworu, – uzasadnia wskazane cechy bohaterów, odwołując się do omawianego utworu, – odróżnia bohatera głównego od drugoplanowego, – dokonuje analizy fragmentu utworu, aby określić rodzaj narracji, – określa tematykę utworu, – omawia wątek poboczny, – odróżnia zdarzenia fabuły utworu od akcji, – porównuje doświadczenia bohaterów literackich z własnymi, – odróżnia informacje ważne od mniej istotnych, – porównuje cechy identyfikujące teksty kultury należące do: literatury, filmu, muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych, – porównuje treść czytanych utworów z własnymi doświadczeniami.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – porównuje elementy świata przedstawionego różnych utworów, – dowodzi, że czytany utwór należy do określonego rodzaju i gatunku literackiego, podając odpowiednie przykłady z tekstu, – rozpoznaje funkcje elementów budowy utworu: tytuł, puenta, punkt kulminacyjny, – prezentuje według własnego pomysłu, w tym z wykorzystaniem narzędzi interaktywnych, jak rozumie wzajemne zależności między wydarzeniami, – porównuje narratora w różnych utworach literackich, – charakteryzuje bohatera w omawianym utworze, w tym z wykorzystaniem narzędzi interaktywnych, – porównuje narrację pierwszoosobową z trzecioosobową i przedstawia swoje wnioski, – określi problematykę utworu i prezentuje ją w twórczy sposób.

        I.2. Odbiór tekstów kultury – obraz

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        OBRAZ
        – określa tematykę obrazu, – nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim dzieło sztuki, – wymienia elementy obecne na obrazie.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – prezentuje elementy przedstawione na obrazie, – wymienia elementy realistyczne i fantastyczne obecne na obrazie, – odróżnia pejzaż od portretu i martwej natury.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – opisuje sytuację przedstawioną na obrazie, – nazywa emocje, które mogą odczuwać postacie z obrazu, – określa uczucia, jakie wywołuje obraz, – przedstawia własne rozumienie dzieła sztuki, – wskazuje cechy tekstów kultury należących do sztuk plastycznych.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – opisuje pierwszy i drugi plan obrazu, – opowiada w kilku zdaniach o sytuacji przedstawionej na obrazie, – opisuje umieszczone na obrazie elementy, – przedstawia własne rozumienie dzieła sztuki poprzez podanie tematów rozmów postaci przedstawionych na obrazie, – rozumie właściwości tekstów kultury należących do sztuk plastycznych.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – określa nastrój obrazu oraz uzasadnia swoją wypowiedź, – przedstawia własne zdanie na temat sytuacji z obrazu, – omawia elementy sztuki plastycznej, takie jak: plan, barwy, kompozycja, światło, ruch, – dokonuje przekładu intersemiotycznego, np. tworzy i opowiada historię, która mogłaby się wydarzyć w miejscu ukazanym na obrazie.

         

        I.2. Odbiór tekstów kultury – spektakl teatralny, koncert, kino, program telewizyjny i radiowy

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        SPEKTAKL TEATRALNY, KONCERT, KINO, PROGRAM TELEWIZYJNY I RADIOWY
        – rozpoznaje słownictwo związane z teatrem, – odróżnia spektakl teatralny od programu radiowego, telewizyjnego, koncertu i kina, – wie, kto to jest widz i aktor, – wyodrębnia elementy składające się na spektakl teatralny, takie jak: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, muzyka, – wymienia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego, takie jak: gra aktorska, muzyka, – odróżnia tekst literacki od jego adaptacji, – wie, co to jest adaptacja utworu literackiego, – zna zasady zachowania się w kinie, na koncercie czy w teatrze.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – przedstawia własne rozumienie spektaklu, filmu, muzyki, – wskazuje cechy tekstów kultury przynależnych do: literatury, teatru, filmu, muzyki, – wyodrębnia elementy składające się na spektakl teatralny, takie jak: reżyseria, rekwizyty, – wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego: reżyseria, – wskazuje charakterystyczne cechy przekazów audiowizualnych – filmu, – rozumie, czym jest adaptacja utworu literackiego, np. filmowa, sceniczna, radiowa, – wskazuje elementy plakatu teatralnego, – potrafi zachować się w kinie, na koncercie czy w teatrze.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – rozumie właściwości tekstów kultury przynależnych do: teatru, filmu, muzyki, – wyodrębnia elementy składające się na spektakl teatralny – charakteryzacja, – wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego – ujęcie, – wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych – programu informacyjnego, – wskazuje różnice między tekstem literackim a jego adaptacją, – zestawia treści tekstów kultury z własnym doświadczeniem, – wypowiada się na temat filmu, koncertu, spektaklu, – świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty, spektakle, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – w ciekawy sposób opowiada o wydarzeniach, – określa cechy bohaterów, – opisuje bohaterów, – wyraża swoją opinię o bohaterach i ich zachowaniu, – przedstawia morał płynący z przedstawienia, – opowiada w ciekawy sposób o swojej wizycie w teatrze, swobodnie używając słownictwa związanego z teatrem, – przedstawia zasady kulturalnego zachowania się w teatrze, – planuje grę aktorską i projektuje dekoracje, kostiumy i rekwizyty do przedstawienia.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – pracując w grupie, planuje scenografię, rekwizyty, kostiumy, ruch sceniczny, – pracując w grupie, przygotowuje inscenizację przedstawienia, – wypowiada się o swoich wrażeniach z ostatnio obejrzanego przedstawienia teatralnego, – wymyśla sposoby wykorzystania różnych przedmiotów codziennego użytku w teatrze, – przygotowuje plakat teatralny do szkolnego przedstawienia dowolnego mitu.

        
        

        II. Kształcenie JĘZYKOWE

        II.1. Gramatyka języka polskiego

        II.2. Zróżnicowanie języka

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        FONETYKA, SŁOWOTWÓRSTWO
        – rozpoznaje sylabę, – wie, że i w wyrazie może pełnić różne funkcje, – zna pojęcie głoski nosowej, – zna pojęcie frazeologizmu, – zna frazeologizmy omawiane na lekcji, – wie, co to jest synonim i antonim, – zna słownik synonimów, – wie, że jest oficjalna i nieoficjalna odmiana polszczyzny.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – dzieli wyraz na sylaby, – wie, co to jest samogłoska, – rozróżnia funkcję samogłoski i, – wie, co to związek frazeologiczny, – rozpoznaje związki frazeologiczne w wypowiedziach, – rozpoznaje synonimy i antonimy, – wie, jak korzystać ze słownika synonimów, – odróżnia oficjalną i nieoficjalną odmianę polszczyzny.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – dzieli wyrazy na sylaby, – określa rolę samogłoski i, – wyjaśnia, co to jest związek frazeologiczny, – wie, że związki frazeologiczne są obecne w życiu codziennym, – podaje przykłady związków frazeologicznych, – podaje przykłady synonimów i antonimów, – omawia zasady korzystania ze słownika synonimów, – tworzy teksty z wykorzystaniem oficjalnej i nieoficjalnej odmiany polszczyzny, – rozpoznaje różne odmiany polszczyzny.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – rozpoznaje funkcję i w wyrazie, – wyjaśnia znaczenie omawianych związków frazeologicznych, – redaguje zdania ze związkami frazeologicznymi, – wyjaśnia, czym są synonimy i antonimy, – tworzy synonimy i antonimy, – korzysta w praktyce ze słownika synonimów, – używa stylu dostosowanego do sytuacji komunikacyjnej.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – wykorzystuje w praktyce znajomość alfabetu do sprawnego wyszukiwania tytułów utworów w podręczniku i korzystania ze słowników, – wskazuje różne funkcje głoski i, – stosuje w wypowiedziach związki frazeologiczne, – używa synonimów i antonimów w celowy sposób, – dostosowuje sposób wypowiadania się do zamierzonego celu wypowiedzi.

        II.1. Gramatyka języka polskiego – części mowy

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        CZĘŚCI MOWY
        – wymienia części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek, przyimek, zaimek, – zna pojęcia: odmienne i nieodmienne części mowy, – podaje pytania odmiennych części mowy, – rozpoznaje osobowe formy czasownika, – wymienia formy, przez które odmienia się czasownik: osoba, liczba, czas, rodzaj, tryb, – odróżnia bezokolicznik od odmiennych form czasownika, – rozpoznaje osobę i liczbę czasownika, – rozpoznaje liczbę i rodzaj rzeczownika, – wie, że rzeczownik odmienia się przez przypadki, – wie, że przymiotniki i przysłówki się stopniują, – rozpoznaje liczebniki wśród innych części mowy.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – rozpoznaje w zdaniu części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek, przyimek, zaimek, – wymienia odmienne i nieodmienne części mowy, – rozpoznaje nieosobowe formy czasownika: formy zakończone na -no , -to, bezokoliczniki oraz konstrukcje z się, – nazywa przypadki i ich pytania, – odmienia rzeczownik przez przypadki i liczby, – rozpoznaje czas i tryb czasownika, – wskazuje wyrażenie przyimkowe, – wie, że przyimek jest nieodmienną częścią mowy, – wie, że przyimek łączy się z rzeczownikiem, – rozróżnia stopnie przymiotnika i przysłówka, – wie, że liczebnik ma rodzaje.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych, – rozpoznaje formy przypadków wyrazów, – rozpoznaje rodzaj czasownika, – stosuje poprawne formy rzeczownika, czasownika, przymiotnika, – odmienia czasownik przez osoby, liczby, rodzaje, czasy, tryby, – nazywa tryby czasownika, – podaje przykłady wyrażeń przyimkowych, – przekształca formy nieosobowe czasownika w formy osobowe, – stosuje stopniowanie regularne przymiotników i przysłówków, – określa rodzaje liczebników.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – określa przypadek rzeczownika w zdaniu, – stosuje poprawne formy liczebnika, – rozpoznaje poszczególne części mowy, – stosuje w praktyce zasady pisowni przyimków prostych i złożonych oraz wyrażeń przyimkowych, – rozpoznaje spójniki, – przekształca czasowniki w formach osobowych na czasowniki w formach nieosobowych, – przekształca zdania z jednego trybu w inny, – stosuje stopniowanie nieregularne przymiotników i przysłówków, – odróżnia rodzaje liczebników.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – określa funkcję części mowy w tekście, – zapisuje bezbłędnie przyimki proste i złożone oraz wyrażenia przyimkowe, – używa poprawnie różnych form odmiennych części mowy, a w razie wątpliwości korzysta ze słownika, – odróżnia w formach osobowych czasowników formę złożoną czasu przyszłego z bezokolicznikiem od formy złożonej z dwóch czasowników, – stopniuje bezbłędnie przysłówki i przymiotniki w sposób regularny i nieregularny, – tworzy różne rodzaje liczebników.

        II.1. Gramatyka języka polskiego – składnia

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        SKŁADNIA
        – odróżnia zdanie od równoważnika zdania, – wie, że w zdaniu jest podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie i okolicznik, – podaje pytania podmiotu i orzeczenia, – rozpoznaje zdanie pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, – zna pojęcie zdania złożonego.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – wie, czym się różni zdanie od równoważnik zdania, – wie, że jest grupa podmiotu i grupa orzeczenia, – dostrzega związki między wyrazami w zdaniu, – wskazuje w zdaniu podmiot, orzeczenie, przydawkę, – wymienia pytania przydawki, dopełnienia i okolicznika, – rozpoznaje związki główne i poboczne, – odróżnia zdanie pojedyncze nierozwinięte od rozwiniętego, – odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – rozpoznaje zdanie i równoważnik zdania, – rozpoznaje w zdaniu dopełnienie i okolicznik, – rozpoznaje związki zgody, – rozpoznaje zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, – zna pojęcie szyku wyrazów, – wyodrębni zdania składowe w zdaniu złożonym.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – tworzy zdanie i równoważnik zdania, – przekształca zdanie w równoważnik zdania i odwrotnie, – rozpoznaje, jaką częścią mowy jest wyrażony podmiot, a jaką orzeczenie, – rozpoznaje grupę podmiotu i grupę orzeczenia, – odróżnia części zdania i poprawnie je nazywa, – odróżnia przydawkę od dopełnienia i okolicznika, – rozpoznaje związki rządu i przynależności, – sporządza wykres zdania pojedynczego, – stosuje zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte w różnych formach wypowiedzi, – stosuje zasadę kolejności wyrazów w zdaniu pojedynczym, – wyjaśnia, czym się różni zdanie pojedyncze od zdania złożonego.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – poprawnie stosuje zdanie i równoważnik zdania w swoich wypowiedziach, – określa funkcje składniowe części zdania, – tworzy poprawnie związki wyrazowe w zdaniach, – dokonuje poprawnie rozbioru logicznego zdania, – stosuje poprawny szyk zdania, – tworzy poprawnie różne rodzaje zdań, – stosuje poprawnie w swoich wypowiedziach zdania pojedyncze i złożone, – przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie.

         

        II.4. Ortografia i interpunkcja

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        ORTOGRAFIA I INTERPUNKCJA
        – zapisuje poprawnie wyrazy często używane, – rozpoczyna wypowiedzenie wielką literą, – rozróżnia znaki interpunkcyjne: kropkę, przecinek, znak zapytania, wykrzyknik, – stosuje kropkę na końcu zdania.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – zna zasady pisowni wyrazów z ó, u, rz, ż, h, ch i pisowni partykuły nie z czasownikami, – zapisuje poprawnie wyrazy, których pisownię wcześniej wyćwiczył, – wie, że należy postawić przecinek, aby oddzielić te same części mowy, – stosuje cudzysłów w tytułach, – używa wykrzyknika, – wymienia zasady użycia przecinka przed spójnikami i w zdaniu.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – zna zasady pisowni wielkiej i małej litery oraz partykuły nie z rzeczownikami, przymiotnikami i przysłówkami oraz partykuły -by z osobowymi formami czasowników, – stosuje zasady pisowni wyrazów z ó, u, rz, ż, h, ch oraz partykuły nie z czasownikami, – oddziela przecinkiem zdania składowe w zdaniu złożonym, – stosuje znaki interpunkcyjne w redagowanych przez siebie tekstach.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – zna zasady pisowni w zakresie pozostałych zasad ortograficznych, w tym partykuły nie z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu najwyższym oraz -ji, -ii, -i w zakończeniach rzeczowników, – zapisuje poprawnie wyrazy w zakresie wprowadzonych zasad ortograficznych, – zapisuje poprawnie wyrazy z ó niewymiennym, – zapisuje poprawnie wyjątki w pisowni rz po spółgłoskach, – zapisuje poprawnie wyrazy z rz i ż niewymiennym, – zapisuje poprawnie wyrazy z h niewymiennym, – stosuje cudzysłów w celu oznaczenia czyichś słów, – używa dwukropka przed wyliczeniem, – określa różnice w treści zdania w zależności od zastosowanego znaku interpunkcyjnego.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – zapisuje poprawnie wyrazy z trudnością ortograficzną, – stosuje dwukropek i myślnik w dialogu, – korzysta samodzielnie i sprawnie ze słownika ortograficznego, – redaguje własne teksty złożone z różnych rodzajów zdań i poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne.

         

        III. TWORZENIE WYPOWIEDZI

         

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        NOTATKA, DIALOG, OPIS, WYPOWIEDŹ ARGUMENTACYJNA, PLAN WYDARZEŃ, ŻYCZENIA, ZAPROSZENIE, OGŁOSZENIE, LIST, OPOWIADANIE
        – rozpoznaje notatkę wśród innych form wypowiedzi, – rozpoznaje dialog, – dostrzega interpunkcję w zapisie dialogu, – wie, co zawiera opis postaci, miejsca, krajobrazu i obrazu, – podejmuje próbę tworzenia opisu postaci, miejsca, – zna pojęcie akapitu, – zna pojęcie argumentu, – wie, co to jest plan wydarzeń, – wie, czym się różni plan ramowy od planu szczegółowego, – wie, jaką formą wypowiedzi są życzenia, – podejmuje próbę napisania życzeń, – wie, jak wygląda zaproszenie i ogłoszenie, – rozpoznaje elementy kompozycyjne zaproszenia i ogłoszenia, – zna list, opowiadanie odtwórcze i twórcze, w tym z dialogiem, i charakterystykę jako formy wypowiedzi, – wie, kim są nadawca i adresat, – zna zwroty do adresata, – zna współczesne formy komunikatów, takie jak np. e-mail, SMS.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto: – zna cechy notatki, – rozpoznaje dialog, – zna zasady zapisywania dialogu, – gromadzi słownictwo do   opisu postaci, miejsca, obrazu, – tworzy plan opisu postaci, miejsca, krajobrazu, obrazu, – wie, co to jest akapit, – wie, co to jest argument, – wie, jak jest zbudowany argument, – wie, jak tworzyć plan wydarzeń, – odróżnia plan ramowy od planu szczegółowego, – wie, czym cechują się życzenia, – rozpoznaje zaproszenie i ogłoszenie wśród innych form wypowiedzi, – zna elementy kompozycyjne zaproszenia i ogłoszenia, – zna elementy listu, – odróżnia nadawcę i adresata, – zna zasady pisowni w zwrotach do adresata, – pisze list prywatny, – tworzy plan opowiadania odtwórczego i twórczego, w tym z dialogiem, – tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: zaproszenie, ogłoszenie, życzenia, dialog,   – rozróżnia współczesne formy komunikatów, takie jak np. e-mail, SMS.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: – zapisuje dialog, – tworzy opis postaci, miejsca, krajobrazu, obrazu na podstawie planu, – wyjaśnia, co to jest akapit, – podaje przykłady argumentu, – tworzy plan ramowy, – wskazuje wymagane informacje w zaproszeniu i ogłoszeniu, – omawia elementy kompozycyjne zaproszenia i ogłoszenia, – wypowiada się na temat cech listu jako formy wypowiedzi, – podaje przykłady nadawcy i adresata, – omawia zasady pisowni w zwrotach do adresata, – pisze rozwinięty list prywatny, – selekcjonuje informacje, – tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opis, list, opowiadanie odtwórcze i twórcze, – posługuje się współczesnymi formami komunikatów, takich jak np. e-mail, SMS.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto: – tworzy różne rodzaje notatek, – tworzy dialog, – porządkuje słownictwo do opisu postaci, miejsca, krajobrazu, obrazu, – tworzy opis postaci, miejsca, krajobrazu, obrazu, – stosuje w wypowiedzi pisemnej akapity, – stosuje argumenty w swoich wypowiedziach, – omawia budowę argumentu, – tworzy plan szczegółowy, – układa życzenia, – tworzy zaproszenie i ogłoszenie z dwoma argumentami, – pisze wypowiedź w formie listu i opowiadania z dialogiem o właściwej kompozycji i układzie graficznym, – stosuje akapity, – tworzy współczesne formy komunikatów, zachowując zasady etykiety językowej, – stosuje wiedzę o języku w tworzonych przez siebie formach wypowiedzi.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: – tworzy według własnego pomysłu funkcjonalną notatkę, w tym interaktywną, – stosuje poprawną interpunkcję w zapisie dialogu, – samodzielnie tworzy bogaty treściowo opis postaci, miejsca, krajobrazu, obrazu o właściwej kompozycji i układzie graficznym, – podejmuje próbę uzasadniania argumentu, – tworzy plan w jednolitej formie: zdania lub równoważniki zdań, – tworzy życzenia i zaproszenie w formie oficjalnej i nieoficjalnej, – tworzy urozmaicone pod względem stylu opowiadanie odtwórcze i twórcze, w tym z dialogiem, – rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi.

         

         

        SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI

        Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. KLASA 6

        Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań edukacyjnych na ocenę dopuszczającą.

         

        I. Kształcenie literackie i kulturowe – obowiązują wymagania z klas 4–5 oraz:

        I.1. Czytanie i odbiór utworów literackich – liryka

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        Utwory liryczne
        – nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim przeczytany utwór, – krótko opowiada, o czym jest przeczytany utwór, – mówi, kim jest osoba mówiąca w wierszu, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi wskazuje bohatera wiersza, – odróżnia podmiot liryczny od adresata, – wymienia wartości wskazane w utworze, – odróżnia wers od strofy (zwrotki), – wie, czym są rym, wers, refren, – z pomocą nauczyciela / kolegi/ koleżanki wymienia nazwy środków artystycznych: epitet, porównanie, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, apostrofa, zdrobnienie, zgrubienie, pytanie retoryczne, powtórzenie, – odróżnia utwór wierszowany od utworu epickiego, – nazywa elementy budowy utworu: tytuł, – rozpoznaje obraz poetycki, – zna pojęcie wiersza białego, – zna pojęcia: pieśń, piosenka patriotyczna.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:   – wypowiada się na temat przeczytanego utworu, – podejmuje próbę uzasadnienia wrażeń, jakie wzbudza w nim przeczytany utwór, – wskazuje wartości ważne dla podmiotu lirycznego, poety, bohatera lirycznego w omawianych utworach, – określa nastrój wiersza, – tworzy projekt pracy (przekład intersemiotyczny, np. rysunek, drama), który stanowi interpretację omawianego utworu, – opowiada o osobie mówiącej (podmiocie lirycznym) w wierszu, – przedstawia myśli i uczucia osoby mówiącej w wierszu, – wskazuje adresata utworu, – wskazuje bohatera utworu, – wskazuje wers, w którym znajduje się zwrot do adresata, – rozpoznaje epitety, porównania, wyrazy dźwiękonaśladowcze, apostrofy, zdrobnienia, zgrubienia, powtórzenia w omawianych tekstach, – odróżnia środki językowe: ożywienie, pytanie retoryczne, powtórzenie, zdrobnienie, zgrubienie, – wypowiada się na temat tytułu wiersza, – wskazuje obrazy poetyckie, – wyjaśnia, co to jest wiersz biały, – rozpoznaje utwór liryczny jako pieśń, piosenkę patriotyczną.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – określa temat wiersza, – opowiada o sytuacji przedstawionej w wierszu, – wyodrębnia obrazy poetyckie, – nazywa uczucia, jakie wzbudza w nim czytany utwór, – prezentuje swoje rozumienie omawianego utworu, w tym w formie przekładu intersemiotycznego, np. rysunku, dramy, – wskazuje cechy podmiotu lirycznego, – określa cechy bohatera wiersza, – rozpoznaje w wierszu przenośnię, uosobienie, ożywienie, apostrofę, pytanie retoryczne, powtórzenie, zdrobnienie, zgrubienie, – wie, że utwór może mieć sens dosłowny i przenośny, – wybiera z wiersza informacje potrzebne do interpretacji i analizy utworu, – wyjaśnia sens zawarty w tytule wiersza, – wskazuje cechy wiersza białego, – wymienia cechy pieśni, piosenki patriotycznej.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto:   – opowiada w ciekawy sposób o sytuacji przedstawionej w wierszu, a także o bohaterze wiersza, podmiocie lirycznym i ich uczuciach, – opisuje zachowanie bohatera utworu i wyraża swoją opinię na jego temat, – porównuje doświadczenia bohatera z własnymi, – opisuje adresata utworu, – wskazuje cytaty, dzięki którym nazywa uczucia, wzbudzane w nim przez czytany utwór, – wyjaśnia, jak rozumie przesłanie utworu, – wyjaśnia znaczenie przenośne w tekście, – uzasadnia własne rozumienie utworu, – rozpoznaje funkcje środków stylistycznych: epitetu, porównania, uosobienia, metafory, apostrofy, ożywienia, pytania retorycznego, powtórzenia, zdrobnienia, zgrubienia, – odróżnia sens dosłowny od przenośnego, – odróżnia informacje ważne od mniej istotnych, – wyjaśnia znaczenie tytułu wiersza, – interpretuje obrazy poetyckie,  – udowadnia, że utwór ma cechy wiersza białego – wskazuje cechy pieśni, piosenki patriotycznej w danym utworze.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:   – prezentuje informacje na temat wiersza w formie, którą sam wybierze, w tym interaktywnej, – samodzielnie dokonuje analizy i interpretacji utworu, odwołując się do jego treści, – wyjaśnia funkcje epitetów, porównań, metafor, wyrazów dźwiękonaśladowczych, uosobień, ożywień, apostrof, pytań retorycznych, powtórzeń, zdrobnień, zgrubień, pytań retorycznych, odwołując się do treści omawianego utworu, – odczytuje sens przenośny w utworze, – wyczerpująco omawia sytuację przedstawioną w wierszu i odwołuje się do własnych doświadczeń, – określa nastrój utworu i uzasadnia swoją wypowiedź, odwołując się do treści dzieła, – charakteryzuje bohatera utworu, odwołując się do treści wiersza, – porównuje podmiot liryczny z adresatem i bohaterem wiersza i prezentuje wnioski wynikające z tego zestawienia, – rozpoznaje pieśń, piosenkę patriotyczną wśród innych gatunków literackich.

         

        I.1. Czytanie i odbiór tekstów kultury – epika i teksty popularnonaukowe

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        Utwory epickie i popularnonaukowe
        – rozpoznaje utwór epicki, – odróżnia utwór epicki od wiersza, – wymienia elementy świata przedstawionego, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi rozpoznaje fikcję literacką, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi wskazuje elementy realistyczne (prawdopodobne) w omawianych utworach, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi wymienia wybrane gatunki literackie: mit, przypowieść, opowiadanie, powieść, nowela, – nazywa elementy budowy utworu: tytuł, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi wymienia wybrane wydarzenia omawianego utworu, – rozpoznaje narratora, – wymienia bohaterów utworu, – rozpoznaje wątek główny w utworze, – nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi rozpoznaje znaczenie dosłowne w tekście, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi opowiada o treści utworu, zachowując kolejność wydarzeń, – rozpoznaje dialog i monolog, – wie, czym jest tekst popularnonaukowy, – rozpoznaje słownictwo związane z prasą.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:   – wymienia cechy utworu epickiego, – określa elementy świata przedstawionego w utworze, – odróżnia elementy realistyczne od fantastycznych, – wymienia cechy gatunkowe mitu, przypowieści, opowiadania, noweli, powieści, – wymienia odmiany opowiadania i powieści, np. obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy – wyszukuje w tekście określone informacje, – rozpoznaje elementy budowy utworu – tytuł, – ustala kolejność wydarzeń w utworze, – rozpoznaje rodzaje bohaterów w utworze, – wymienia niektóre cechy bohaterów, – odróżnia fabułę od akcji, – rozpoznaje wątki poboczne, – wyjaśnia znaczenie dosłowne w utworze, – wypowiada się na temat przeczytanego utworu, – wskazuje wartości ważne dla bohaterów w omawianych utworach, – rozpoznaje informacje ważne w utworze, – tworzy projekt pracy (przekład intersemiotyczny, np. rysunek, drama, spektakl teatralny), który stanowi interpretację utworu, – odróżnia dialog od monologu, – wskazuje dialog w utworze, – wymienia cechy tekstu popularnonaukowego, – odróżnia tekst popularnonaukowy od literackiego, – wymienia przykłady słów związanych z prasą.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – rozpoznaje czytany utwór jako epikę – rozpoznaje przynależność utworu do gatunków: mitu, przypowieści, opowiadania, noweli, powieści, – rozpoznaje odmiany opowiadania i powieści, np. obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy, – opowiada o elementach świata przedstawionego, – odróżnia elementy realistyczne od fantastycznych w omawianych utworach, – rozpoznaje elementy budowy utworu – puentę, – opowiada o wybranych wydarzeniach fabuły, – wskazuje dialog w utworze, – nazywa rodzaj bohatera: główny i drugoplanowy, – wymienia większość cech bohaterów, – nazywa rodzaj narracji: pierwszoosobowa,  trzecioosobowa, – omawia wątek główny, – wymienia zdarzenia składające się na akcję w utworze, – określa doświadczenia bohaterów literackich, – prezentuje własne rozumienie utworu, – ocenia bohaterów literackich i zdarzenia, – rozpoznaje mniej ważne informacje w utworze, – rozpoznaje fakty i opinie, – wymienia cechy identyfikujące teksty kultury należące do literatury, – odczytuje omawiane teksty na podstawie stworzonego przekładu intersemiotycznego, np. rysunku, dramy, spektaklu teatralnego, – wyjaśnia, na czym polegają różnice między dialogiem a monologiem, – rozpoznaje tekst popularnonaukowy, – stosuje słownictwo związane z prasą.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto:   – analizuje elementy świata przedstawionego i wyciąga wnioski z analizy , – wyjaśnia różnice miedzy elementami realistycznymi a fantastycznymi w przeczytanych utworach, – uzasadnia przynależność rodzajową utworu do epiki oraz gatunkową do mitu, przypowieści, opowiadania, powieści, – uzasadnia przynależność utworu do odmiany opowiadania i powieści, np. obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy, – rozpoznaje elementy budowy utworu – punkt kulminacyjny, – rozpoznaje związki przyczynowo-skutkowe, – rozpoznaje rodzaj bohatera w omawianym utworze, – określa relacje łączące bohaterów utworu, – uzasadnia wskazane cechy bohaterów, odwołując się do omawianego utworu, – odróżnia bohatera głównego od drugoplanowego, – określa tematykę utworu, – omawia wątek poboczny, – odróżnia zdarzenia fabuły utworu od akcji, – porównuje doświadczenia bohaterów literackich z własnymi, – odróżnia informacje ważne od mniej istotnych, – porównuje cechy identyfikujące teksty kultury należące do: literatury, filmu, muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych, – porównuje doświadczenia bohaterów czytanych utworów z własnymi doświadczeniami, – dowodzi, że omawiany tekst należy do literatury popularnonaukowej.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:   – porównuje elementy świata przedstawionego z różnych utworów, – dowodzi, że czytany utwór należy do określonego rodzaju, gatunku literackiego i odmiany opowiadania / powieści, podając odpowiednie przykłady z tekstu, – rozpoznaje elementy budowy utworu: tytuł, puentę, punkt kulminacyjny, i wyjaśnia ich funkcje, – prezentuje wg własnego pomysłu, w tym z wykorzystaniem narzędzi interaktywnych, jak rozumie wzajemne zależności między wydarzeniami, – charakteryzuje bohatera w omawianym utworze, w tym z wykorzystaniem narzędzi interaktywnych, – określa problematykę utworu i prezentuje ją w twórczy sposób.

         

        II. Kształcenie JĘZYKOWE – obowiązują wymagania z klas 4–5 oraz:

        II.1. Gramatyka języka polskiego – części mowy

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        CZĘŚCI MOWY
        – rozpoznaje w tekście rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i przysłówki, – zna pojęcie rzeczowników osobliwych, – wie, że istnieją rzeczowniki nieodmienne, – zna pojęcia czasownika dokonanego i niedokonanego, – stosuje odpowiednie formy czasownika, – z pomocą nauczyciela analizuje budowę czasowników dokonanych i niedokonanych, – wie, że czasowniki mogą występować w stronie czynnej i biernej, – wie, że da się przekształcać czasownik ze strony czynnej na bierną i na odwrót, – odróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie, – wymienia z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi przymiotniki i przysłówki, które się nie stopniują, – wymienia partykułę i wykrzyknik jako nieodmienne części mowy, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi rozpoznaje zaimki.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych, – wyjaśnia, czym się charakteryzuje odmiana rzeczowników osobliwych, – wyjaśnia, czym są rzeczowniki osobliwe, – zna zasady odmiany rzeczowników osobliwych, – rozpoznaje rzeczowniki nieodmienne, – rozpoznaje czasowniki dokonane i niedokonane, – uzupełnia zdania odpowiednimi formami czasownika, – zestawia czasowniki dokonane z niedokonanymi, – rozpoznaje stronę czynną i bierną czasownika, – odróżnia stronę czynną od biernej w prostych zdaniach, – wie, jakie czasowniki są przechodnie, a jakie nieprzechodnie, – podaje przykłady przymiotników i przysłówków, które się nie stopniują, i wie dlaczego, – wskazuje partykuły i wykrzykniki oraz wyjaśnia ich podstawową rolę w zdaniu, – wie, jak zapisać partykuły i wykrzykniki, – rozpoznaje zaimki w zdaniu, – zna różne rodzaje zaimków, – dostrzega funkcje zaimków w zdaniu.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – poprawnie odmienia w różnych przypadkach rzeczowniki o nietypowej fleksji, – wskazuje przykłady rzeczowników osobliwych, – odmienia rzeczowniki osobliwe, – podaje przykłady rzeczowników nieodmiennych, – wyjaśnia, czym się cechują czasowniki dokonane i niedokonane, – porównuje czasowniki dokonane i niedokonane, – przekształca zdania ze strony czynnej na bierną i odwrotnie, – omawia stronę czynną i bierną czasownika, – wyjaśnia mechanizm przekształcania stron czasownika, – wyjaśnia, jakie są czasowniki przechodnie i nieprzechodnie, – używa przymiotników i przysłówków, które się nie stopniują, we właściwym kontekście, – stosuje partykuły i wykrzykniki w swoich wypowiedziach, wzmacniając ich ekspresję, – tworzy zdania z różnymi typami zaimków , – poprawnie określa funkcję zaimków.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – analizuje teksty i dostrzega w nich rzeczowniki o nietypowej odmianie, – poprawnie odmienia rzeczowniki osobliwe, – odnajduje w tekście przykłady rzeczowników nieodmiennych, – odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych, – układa zdania z czasownikami dokonanymi i niedokonanymi, – łączy w pary czasowniki dokonane i niedokonane, – stosuje stronę czynną i bierną czasownika, – przekształca w zdaniach stronę czynną na bierną i odwrotnie, – tworzy z czasowników przechodnich formy strony biernej, – podaje przykłady czasowników nieprzechodnich, – ocenia, kiedy zastosowanie w tekście strony biernej jest uzasadnione, – wie, kiedy przymiotniki i przysłówki się nie stopniują, – rozróżnia różne typy partykuł (np. wzmacniające, przeczące, pytające) i omawia ich funkcję, – podaje przykłady zaimków i nazywa ich rodzaje, – dostrzega, jakie znaczenie mają zaimki w wypowiedzi i jak wpływają na styl tekstu.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – tworzy własne teksty, w których świadomie używa rzeczowników o nietypowej odmianie, uwzględniając ich fleksję, – bezbłędnie stosuje formy rzeczowników osobliwych, – rozpoznaje i prawidłowo stosuje aspekt czasownika, – poprawnie stosuje stronę bierną i czynną, zgodnie z intencją wypowiedzi (np. w formalnych i nieformalnych tekstach), – świadomie i poprawnie stosuje przymiotniki i przysłówki, które się nie stopniują, – świadomie używa partykuły i wykrzyknika, – wie, że partykuła i wykrzyknik to wyrazy poza związkami zdania; – pisze teksty, w których odpowiednio dobiera i modyfikuje zaimki, aby uzyskać określony efekt komunikacyjny.

         

        II.1. Gramatyka języka polskiego – składnia

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        SKŁADNIA
        – nazywa podstawowe części zdania: podmiot i orzeczenie, – zna orzeczenie i podmiot jako części zdania, – wie, na jakie pytanie odpowiadają orzeczenie i podmiot, – wie, że orzeczenie jest zwykle wyrażone czasownikiem, – wie, że podmiot jest zwykle wyrażony rzeczownikiem w mianowniku, – wie, że istnieją zdania bezpodmiotowe, – wie, że można przekształcić zdanie z podmiotem w wypowiedzenie bezpodmiotowe, – zna konstrukcje z czasownikiem się, – wskazuje przykłady wyrazów, które mogą pełnić funkcję dopełnienia, przydawki i okolicznika, – wie, na jakie pytania odpowiadają części zdania, – rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone, – zna pojęcia zdania złożonego współrzędnie i podrzędnie, – z pomocą nauczyciela potrafi przekształcić zdanie złożone w pojedyncze.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:   – wymienia wszystkie części zdania (podmiot, orzeczenie, dopełnienie, przydawka, okolicznik) i określa ich funkcje, – odróżnia orzeczenie i podmiot od innych części zdania, – wskazuje w zdaniu orzeczenie i podmiot, – wie, czym różni się orzeczenie czasownikowe od orzeczenia imiennego, – wskazuje łącznik i orzecznik w orzeczeniu imiennym, – dostrzega związek podmiotu z orzeczeniem, – wie, że podmiot może być wyrażony inaczej niż rzeczownikiem w mianowniku, – rozpoznaje zdania bezpodmiotowe, – przekształca zdania z podmiotem w wypowiedzenia bezpodmiotowe, – rozpoznaje konstrukcje z czasownikiem się, – wskazuje przydawkę, dopełnienie i okolicznik w zdaniu, – rozpoznaje zdania pojedyncze i zdania złożone oraz ich podstawowe rodzaje (współrzędnie i podrzędnie złożone), – przekształca proste zdania złożone na pojedyncze i odwrotnie.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – poprawnie wskazuje i nazywa wszystkie części zdania oraz określa ich funkcję w wypowiedzeniu, – wyjaśnia, czym się różni orzeczenie czasownikowe od orzeczenia imiennego, – wyjaśnia, czym może być wyrażony łącznik, a czym – orzecznik, – rozpoznaje różne rodzaje podmiotu, – omawia zdania bezpodmiotowe, – omawia konstrukcje z czasownikiem się, – odróżnia części zdania, – odróżnia zdania pojedyncze od różnych typów zdań złożonych i stosuje je w wypowiedziach pisemnych i ustnych, – sprawnie przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, – odróżnia zdania współrzędnie złożone od podrzędnie złożonych.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto:   – analizuje zdania pod kątem ich budowy i funkcji części zdania, – rozpoznaje orzeczenie czasownikowe i imienne, – rozpoznaje łącznik i orzecznik w orzeczeniu imiennym, – stosuje zdania bezpodmiotowe, – podaje przykłady zdań bezpodmiotowych, – stosuje konstrukcje z czasownikiem się, – odróżnia i stosuje typy zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie w zależności od celu wypowiedzi, – modyfikuje konstrukcje składniowe w sposób świadomy i poprawny, – analizuje zdania złożone podrzędnie i współrzędnie.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:   – tworzy własne teksty, świadomie używając różnych części zdania i budując logiczne struktury, – poprawnie posługuje się różnymi typami orzeczeń i podmiotów, – poprawnie stosuje zdania bezpodmiotowe w swoich wypowiedziach, – poprawnie stosuje różne części zdania, – tworzy wypowiedzi, w których celowo wykorzystuje różne typy zdań złożonych, dostosowując je do stylu wypowiedzi i odbiorcy, – świadomie i bezbłędnie stosuje zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, – przekształca zdania złożone w celu osiągnięcia określonego efektu językowego i stylistycznego.

         

        II.2. Zróżnicowanie języka

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        zróżnicowanie języka
        – zna termin: frazeologizm, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi wymienia frazeologizmy omawiane na lekcji, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi korzysta ze słownika frazeologicznego, języka polskiego i wyrazów obcych, terminów literackich, – zna termin: wyrazy wieloznaczne, – wyjaśnia znaczenia prostych wyrazów wieloznacznych, – wskazuje w zdaniach wyrazy wieloznaczne, – odróżnia wyrazy neutralne od wartościujących, – zna wyrazy nacechowane emocjonalnie, – odróżnia zdrobnienia od zgrubień, – wie, że istnieją różne odmiany języka, – wyjaśnia, czym jest język mówiony, a czym – pisany, – dostrzega związki między odmianą języka a sytuacją komunikacyjną.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:   – wyjaśnia, czym jest związek frazeologiczny, – rozpoznaje związki frazeologiczne w wypowiedziach, – korzysta ze słowników: frazeologicznego, języka polskiego, wyrazów obcych i terminów literackich, – rozpoznaje znaczenia wyrazów wieloznacznych, – rozpoznaje zdania z wyrazami wieloznacznymi, – rozpoznaje wyrazy neutralne i wartościujące, – rozpoznaje wyrazy nacechowane emocjonalnie, – rozpoznaj zdrobnienia i zgrubienia, – wymienia cechy języka mówionego i pisanego, – zna różne odmiany języka, – dostosowuje język do sytuacji komunikacyjnej.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – wyjaśnia, czym jest związek frazeologiczny, – dostrzega obecność związków frazeologicznych w języku używanym na co dzień, – podaje przykłady związków frazeologicznych, – korzysta w praktyczny sposób ze słowników: frazeologicznego, języka polskiego, wyrazów obcych, terminów literackich, – wyjaśnia, czym są wyrazy wieloznaczne, – wyjaśnia znaczenia wyrazów wieloznacznych, – podaje przykłady zdań z wyrazami wieloznacznymi, – podaje przykłady wyrazów neutralnych i wartościujących, – zastępuje wyrazy nacechowane ujemnie słowami neutralnymi lub nacechowanymi dodatnio, – omawia cechy języka mówionego i pisanego, – wyjaśnia związek między użyciem odpowiedniej odmiany języka a sytuacją komunikacyjną	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto:   – wyjaśnia znaczenie omawianych związków frazeologicznych, – redaguje zdania ze związkami frazeologicznymi, – sprawnie posługuje się słownikami: frazeologicznym, języka polskiego, wyrazów obcych, terminów literackich, – podaje przykłady wyrazów wieloznacznych, – podaje znaczenia wyrazów wieloznacznych, – stosuje zdania z wyrazami wieloznacznymi, – wyjaśnia, czym różnią się wyrazy neutralne od wartościujących, – zastępuje wyrazy obraźliwe ich neutralnymi odpowiednikami, – odróżnia język mówiony od pisanego, – stosuje różne odmiany języka, – wie, jaką odmianę języka stosować w zależności od sytuacji komunikacyjnej.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:   – redaguje różne formy wypowiedzi z wykorzystaniem związków frazeologicznych, – świadomie i funkcjonalnie wykorzystuje różne słowniki, – stosuje w wypowiedzi wyrazy wieloznaczne, – świadomie stosuje wyrazy oceniające, – poprawnie posługuje się językiem mówionym i pisanym.

         

        II.4. Ortografia i interpunkcja

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        ORTOGRAFIA I INTERPUNKCJA
        – zna podstawowe zasady ortografii, – stosuje kropkę, znak zapytania i wykrzyknik na końcu zdania, – stosuje przecinek w oczywistych miejscach, – zna nazwy: cudzysłów, dwukropek, średnik, nawias.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:   – stosuje podstawowe zasady ortograficzne, – poprawnie używa przecinków podczas wyliczania, – stosuje cudzysłów i dwukropek.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – poprawnie stosuje większość zasad ortograficznych, popełniając sporadycznie błędy, – używa znaków interpunkcyjnych w zdaniach zgodnie z podstawowymi zasadami, – poprawnie stosuje przecinki w zdaniach złożonych, – rozumie funkcję cudzysłowu, dwukropka, średnika i nawiasu oraz stosuje je w swoich tekstach.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto:   – stosuje poprawnie zasady ortograficzne i dostrzega własne błędy, – analizuje użycie interpunkcji w tekstach i potrafi poprawić błędy interpunkcyjne, – świadomie używa przecinków w zdaniach złożonych i rozumie ich wpływ na czytelność tekstu, – stosuje średnik i nawias zgodnie z zasadami składni.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:   – pisze bezbłędnie pod względem ortograficznym, stosując wyjątki i trudne wyrazy, – świadomie stosuje interpunkcję w swoich wypowiedziach, – tworzy poprawne i przemyślane konstrukcje składniowe, w których interpunkcja wspiera jasność i logiczność tekstu, – poprawia błędy ortograficzne i interpunkcyjne w cudzych tekstach, uzasadniając swoje poprawki.

         

        III. TWORZENIE WYPOWIEDZI – obowiązują wymagania z klas 4–5 oraz:

         

        ocena dopuszczająca	ocena dostateczna	ocena dobra	ocena bardzo dobra	ocena celująca
        Uczeń
        OPOWIADANIE, OPIS, W TYM POSTACI, PRZEŻYĆ WEWNĘTRZNYCH I SYTUACJI, SPRAWOZDANIE, LIST OFICJALNY, TEKST O CHARAKTERZE ARGUMENTACYJNYM
        – zna podstawowe formy wypowiedzi (opowiadanie, w tym twórcze, opis, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdanie, list oficjalny, tekst o charakterze argumentacyjnym), – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi tworzy: opowiadanie, w tym twórcze, opis, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdanie, list oficjalny, tekst o charakterze argumentacyjnym, – z pomocą nauczyciela / koleżanki / kolegi rozpoznaje elementy kompozycyjne danej formy wypowiedzi.	spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:   – wymienia zasady zapisywania dialogu, – gromadzi słownictwo potrzebne do napisania różnych form wypowiedzi: opowiadania, w tym twórczego, opisu, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdania, listu oficjalnego, tekstu o charakterze argumentacyjnym, – tworzy plan opowiadania, w tym twórczego, opisu, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdania, listu oficjalnego, tekstu o charakterze argumentacyjnym, – tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, w tym twórcze, opis, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdanie, list oficjalny, tekst o charakterze argumentacyjnym, – tworzy tezę i argumenty, – pisze na podstawie planu opowiadanie, w tym twórcze, opis, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdanie, list oficjalny, tekst o charakterze argumentacyjnym, – podejmuje próbę włączenia opisu i dialogu do opowiadania.	spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:   – wskazuje tezę i argumenty w tekście o charakterze argumentacyjnym, – tworzy logiczną, pełną semantycznie i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny, – tworzy wypowiedź argumentacyjną, w której podejmuje próbę uzasadnienia tezy, – rozróżnia argumenty odnoszące się do faktów i logiki oraz odwołujące się do emocji, – selekcjonuje informacje, – tworzy spójne, uporządkowane wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, w tym twórcze, opis, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdanie, list oficjalny, tekst o charakterze argumentacyjnym, – stosuje odpowiedni do danej formy wypowiedzi układ graficzny i kompozycję.	spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto:   – porządkuje słownictwo potrzebne do napisania opisu, opowiadania, sprawozdania, – stworzy spójne, rozwinięte, o właściwej kompozycji i układzie graficznym formy wypowiedzi: opowiadanie, w tym twórcze, opis, w tym postaci, przeżyć wewnętrznych i sytuacji, sprawozdanie, list oficjalny, – stosuje w wypowiedzi pisemnej akapity, – stosuje argumenty w swoich wypowiedziach, – tworzy bezbłędnie wypowiedź argumentacyjną, – tworzy różne rodzaje argumentów, – ilustruje swoje argumenty przykładami.	spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:   – samodzielnie i bezbłędnie tworzy spójne, bogate treściowo i językowo różne formy wypowiedzi, dbając o ich właściwą kompozycję i układ graficzny, – dostrzega błędy w swoich pracach oraz wypowiedziach innych osób, – dokonuje korekty własnych błędów w krótkich i dłuższych formach wypowiedzi, – tworzy urozmaicone pod względem stylu opowiadanie odtwórcze i twórcze, – stosuje akapity dopełniające myślowej całości wypowiedzi.

         

         

         

         

         

        OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY 7

        niedostateczny

        • poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy 7 uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych
        • uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności

        dopuszczający

        • poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy 7 umożliwia osiąganie celów polonistycznych
        • uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności

        dostateczny

        • poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy 7 pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających
          z podstawy programowej
        • uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

        dobry

        • uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania
          i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

        bardzo dobry

        • uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające
          z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach

        celujący

        • uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwią­zywa­niu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia

         

         

         

        SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY 7

         

        Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

        Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • uważnie słucha wypowiedzi kolegów i nauczyciela
        • wyraża prośbę o powtórzenie wypowiedzi
        • mówi na temat najważniejszych treści wysłuchanego utworu
        • rozumie polecenia
        • rozpoznaje fragmenty informacyjne w wysłuchanym tekście
        • rozpoznaje emocje towarzyszące osobie wypowiadającej się

         

        CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY

        • czyta teksty współczesne i dawne
        • odczytuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźba, grafika) na poziomie dosłownym, na poziomie krytycznym z pomocą nauczyciela i rówieśników określa temat utworu i poruszony problem, odnosi się do wybranych kontekstów, np. biograficznego, historycznego, kulturowego
        • rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym, argumentacyjnym, wskazuje
          w tekście argumentacyjnym tezę, argument i przykłady
        • rozpoznaje w tekście najważniejsze informacje, opinię i fakty, rozróżnia fikcję
          i kłamstwo
        • wie, czym jest sugestia, ironia, z pomocą nauczyciela i klasy rozpoznaje aluzję
        • rozróżnia elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim
        • wskazuje nadawcę i adresata wypowiedzi
        • dostrzega różne motywy postępowania bohaterów
        • odczytując sens utworu, dostrzega podstawowe wartości, takie jak przyjaźń, wierność, patriotyzm; formułuje wnioski
        • czyta utwory liryczne i zna cechy liryki jako rodzaju literackiego, zna gatunki należące do liryki: pieśń, tren
        • odróżnia osobę mówiącą w wierszu od autora tekstu, bohatera utworu od podmiotu lirycznego
        • zna podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi, w tym: neologizm, prozaizm, inwokację
        • rozpoznaje obrazy poetyckie w utworze
        • czyta utwory epickie i zna cechy epiki jako rodzaju literackiego, zna gatunki należące do epiki
        • wymienia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze
        • wie, czym się różni fikcja literacka od rzeczywistości
        • rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową
        • rozpoznaje w tekście epickim fragmenty opowiadania i opisu
        • odróżnia dramat od innych rodzajów literackich, wskazuje elementy dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog i dialog
        • rozpoznaje balladę jako gatunek z pogranicza rodzajów literackich
        • posługuje się spisem treści, cytatem z poszanowaniem praw autorskich
        • rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł
        • wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym
        • dostrzega symbole i alegorie w tekstach kultury
        • wymienia osoby uczestniczące w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator)
        • zauważa związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury
        • dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji zjawisk społecznych oraz prezentuje je w ramach różnych projektów grupowych

         

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • sporządza w różnych formach notatkę dotyczącą wysłuchanej wypowiedzi
        • tworzy plan dłuższej wypowiedzi
        • tworzy wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, w rozprawce z pomocą nauczyciela formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, samodzielnie podaje przykłady do argumen­tów, wnioskuje
        • wypowiada się na temat
        • stara się zachować poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną tekstu,
          a w tekstach mówionych zachowuje poprawność akcentowania wyrazów i zdań, dba
          o poprawną wymowę
        • stara się o estetyczny zapis wypowiedzi
        • wygłasza krótki monolog, podejmuje próbę wygłaszania przemówienia oraz próby uczestniczenia w dyskusji
        • przygotowuje wywiad
        • streszcza i parafrazuje tekst, w tym tekst popularnonaukowy
        • wyraża swoje zdanie i umie je uzasadnić, odnosi się do cudzych poglądów
        • pisze opowiadanie odtwórcze i twórcze; wie, jak umieścić dialog w tekście
        • opisuje i charakteryzuje postaci rzeczywiste i fikcyjne
        • stosuje narrację pierwszo- i trzecioosobową
        • opisuje elementy dzieła malarskiego, wykorzystuje z pomocą nauczyciela odpowiednie konteksty
        • układa tekst o trójdzielnej kompozycji z uwzględnieniem akapitów, stosuje cytat
        • wygłasza z pamięci tekst poetycki

         

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • wie, czym jest błąd językowy

        • ma podstawową wiedzę z zakresu gramatyki języka polskiego:

        – fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe), dostrzega rozbieżności pomiędzy mową a pismem

        – słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę pomiędzy wyrazem pokrewnym a bliskoznacz­nym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji), stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie wzbogaca zasób własnego słownictwa o przysło­wia, powiedzenia, frazeologizmy itp., odróżnia synonimy od homonimów

        – fleksji (stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie partykuły nie
        z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia
        i odmiany)

        – składni (wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego
        w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń
        z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie

        Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych jej uczestników
        • żywo reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o jej powtórzenie, uzupełnienie, wyjaśnienie
        • określa tematykę wysłuchanego utworu; ocenia wartość wysłuchanego tekstu
        • rozróżnia teksty o charakterze informacyjnym
        • wybiera potrzebne informacje z wysłuchanego tekstu
        • rozpoznaje komizm, kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi

        CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY

        • podejmuje próby samodzielnego odczytania różnych tekstów współczesnych
          i dawnych na poziomie przenośnym, a w ich odczytaniu odnosi się do różnych kontekstów
        • nazywa różne motywy postępowania bohaterów
        • określa problem poruszony w utworze i ustosunkowuje się do niego
        • identyfikuje w tekście poetyckim cechy liryki
        • charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu
        • wskazuje podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi, w tym: neologizm, prozaizm, inwokację
        • wyodrębnia w tekście obrazy poetyckie
        • rozróżnia takie gatunki poezji, jak pieśń, hymn
        • identyfikuje elementy świata przedstawionego w utworze
        • odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości
        • rozumie znaczenie terminów realizm i fantastyka
        • odróżnia cechy gatunkowe noweli, powieści, opowiadania
        • podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej
        • zna cechy literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki i ballady
        • rozpoznaje cechy dramatu jako rodzaju literackiego w tekście
        • samodzielnie wyszukuje potrzebne informacje w odpowiednich źródłach, sporządza prosty przypis
        • wyszukuje informacje w indeksie i przypisach
        • analizuje symbole i alegorie występujące w tekstach kultury
        • dostrzega funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie
        • wskazuje w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich
        • analizuje związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury
        • wskazuje elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • pisze na temat, starając się zachować przejrzystą kompozycję logicznej i spójnej wypowiedzi, wyraża własne zdanie i podaje argumenty na poparcie własnego stanowiska
        • zachowuje trójdzielną kompozycję dłuższej wypowiedzi, w tym w przemówieniu
        •  stosuje się do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań, zna wyjątki w akcentowaniu wyrazów,
        • rozróżnia środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych
          i nieoficjalnych sytuacjach mówienia
        • stosuje zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy
        • uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury
        • dostrzega zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację
        • redaguje rozprawkę z tezą bądź hipotezą, formułuje odpowiednie argumenty i popiera je odpowiednimi przykładami
        • pisze wywiad
        • stosuje akapity, dba o spójne nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi
        • zachowuje poprawność językową i stylistyczną tworzonego tekstu
        • wykazuje dbałość o estetykę zapisu oraz poprawność ortograficzną i interpunkcyjną
        • opisuje dzieło malarskie z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje sensy przenośne w tekstach kultury, takich jak obraz, plakat, grafika
        • w tekstach własnych wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • dostrzega błędy językowe i potrafi je skorygować

        • stosuje w tworzonych tekstach podstawową wiedzę językową w zakresie:

        – fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe), dostrzega rozbieżności między mową a pismem

        – słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacz­nym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji), stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie wzbogaca zasób własnego słownictwa o przysło­wia, powiedzenia, frazeologizmy itp., odróżnia synonimy od homonimów

        – fleksji (stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie partykuły nie
        z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia
        i odmiany)

        – składni (wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego
        w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń
        z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie

         

        Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega środki wyrazu artystycznego tekstu
        • analizuje i rozpoznaje intencję nadawcy wysłuchanego utworu, w tym aluzję, sugestię, manipulację

        CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

        • płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji
        • odczytuje tekst na poziomie przenośnym
        • określa funkcję przeczytanego tekstu
        • interpretuje tytuł utworu
        • wyjaśnia motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowania i postawy
          w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad moralnych
        • dostrzega manipulację, wartościowanie w czytanym tekście, w tym w saty­rze
        • określa funkcję środków artystycznego wyrazu
        • analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, omawia ich funkcję w kon­strukcji utworu
        • uzasadnia przynależność gatunkową różnych utworów literackich
        • uzasadnia przynależność tekstu prasowego do publicystyki
        • wyszukuje i porównuje informacje w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych 
          i naukowych
        • odczytuje sensy przenośne i symboliczne w odbieranym tekście

        MÓWIENIE

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • płynnie mówi na podany temat, starając się zachować zasady poprawności językowej i stylistycznej
        • uzasadnia własne zdanie za pomocą rzeczowych argumentów
        • dobiera środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych
          i nieoficjalnych sytuacjach mówienia
        • aktywnie uczestniczy w dyskusji
        • wystrzega się brutalności słownej, kłamstwa i manipulacji w wypowiedzi ustnej
        • pisze na temat, stosując funkcjonalną kompozycję logicznej wypowiedzi, polemizuje ze stanowiskiem innych, formułuje rzeczowe argumenty poparte celnie dobranymi przykładami
        • dobiera i stosuje środki językowe odpowiednio do sytuacji i odbiorcy oraz rodzaju komunikatu
        • prezentuje w dyskusji swoje stanowisko, rozwija je odpowiednio dobranymi argumen­tami, świadome stosuje retoryczne środki wyrazu
        • reaguje z zachowaniem zasad kultury na zjawisko brutalności słownej, kłamstwo
          i manipulację
        • w rozprawce dobiera odpowiednie argumenty, w których odwołuje się do kontekstu literackiego, popiera je odpowiednimi przykładami
        • pisze wywiad, wykorzystując zdobytą z różnych źródeł wiedzę na temat podjęty
          w rozmowie
        • opisuje dzieło malarskie z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; podejmuje próbę interpretacji tekstu kultury, np. obrazu, plakatu, grafiki
        • w tekstach własnych wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym mowę zależną
          i niezależną w celu dynamizowania akcji i charakteryzowania bohatera

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:
        • dokonuje korekty tworzonego tekstu
        • analizuje elementy językowe w tekstach kultury (np. w reklamach, plakacie, w piosence), wykorzystując wiedzę o języku w zakresie:

        – fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe), dostrzega rozbieżności między mową a pi­smem

        – słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacz­nym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji), stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie wzbogaca zasób własnego słownictwa o przy­sło­wia, powiedzenia, frazeologizmy itp., odróżnia synonimy od homonimów

        – fleksji (stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie partykuły nie z róż­nymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia i odmiany)

        – składni (wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie

         

        Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

         

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega i ocenia zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych tekstu

        CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

        • płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania, intonacji oraz uwzględnia budowę wersyfikacyjną, a także organizację rytmiczną utworu poetyckiego
        • odczytuje tekst na poziomie przenośnym i symbolicznym
        • wartościuje zachowania i postawy bohaterów, uwzględniając motywy ich postępowania i odwołując się do ogólnie przyjętych zasad moralnych
        • ustosunkowuje się do różnych sposobów oddziaływania tekstu na odbiorcę, takich jak manipulacja itp.
        • określa funkcję środków artystycznego wyrazu, a zwłaszcza symbolu i alegorii
        • interpretuje symbole występujące w różnych tekstach kultury

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • udowadnia swoje racje za pomocą rzeczowych argumentów ułożonych w logiczny wywód
        • aktywnie uczestniczy w dyskusji, używając środków językowych wyrażających stosunek mówiącego do przedstawianych treści i nawiązując do wypowiedzi przedmówców, podejmuje próby prowadzenia dyskusji
        • charakteryzując postać fikcyjną, ocenia i wartościuje jej zachowania i postawy
          w odniesieniu do ogólnie przyjętych norm moralnych
        • analizuje uczucia własne i bohaterów literackich,
        • próbuje interpretować głosowo wygłaszany tekst, m.in. przez poprawne stosowanie pauz w tekście zawierającym przerzutnie,
        • pisze wypowiedzi logiczne, spójne i przejrzyste pod względem kompozycyjnym
          i poprawne pod względem językowym, stylistycznym, ortograficznym oraz inter­punkcyjnym
        • dobierając odpowiednie słownictwo, tworzy tekst wyrażający intencje nadawcy
        • posługuje się odpowiednimi argumentami i przykładami w celu uzasadnienia własnego zdania
        • posługując się bogatym słownictwem, redaguje różne formy wypowiedzi, m.in. opowiadanie z elementami dialogu i monologu, opisu, charakterystyki, zróżnicowane stylistycznie i funkcjonalnie opisy, recenzję i notatkę (różnorodne postaci) oraz pisma użytkowe
        • odwołując się do kontekstów, tworzy rozprawkę z tezą lub hipotezą

         

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • wykorzystując wiedzę o języku, analizuje elementy językowe w tekstach kultury jako świadome kształtowanie warstwy stylistycznej tekstu
        • świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania w zakresie fonetyki, fleksji, składni, słownictwa

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako aktywny uczestnik różnych sytuacji mówienia w czasie zajęć lekcyjnych
        • analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach dydaktycznych informacje wybrane
          z wysłuchanego tekstu

        CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

        • czyta różne teksty (zarówno współczesne, jak i dawne, przewidziane w programie nauczania) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym
        • samodzielnie interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do interpretacji
        • praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonauko­wego, naukowego
        • krytycznie ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utwo­rach w odniesieniu do systemu moralnego i etycznego

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat,
          w których przedstawia własne stanowisko, lub za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe dowodzi przyjętych racji
        • aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko i wnioski
        • interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst, uwzględniając funkcję zastosowanych środków stylistycznych
        • oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą
          z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji polonistycznej 

        • pisze wypowiedzi oryginalne pod względem sposobu ujęcia tematu, w tym rozprawkę z hipotezą; wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną kompozycję

        • tworzy oryginalne notatki, posługując się bogatym słownictwem
        • redaguje dłuższe formy wypowiedzi
        • podejmuje próby własnej twórczości literackiej

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • wykorzystując wiedzę o języku, odczytuje sensy symboliczne i przenośne w tekstach kultury jako efekt świadomego kształtowania warstwy stylistycznej wypowiedzi

        • samodzielnie poszerza wiedzę językową i wykorzystuje ją we własnych wypowiedziach

        SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA
        klasy VIII

        OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY 8

         

        niedostateczny

        • poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy 8 uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych
        • uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności

        dopuszczający

        • poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy 8 umożliwia osiąganie celów polonistycznych
        • uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności

        dostateczny

        • poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy 8 pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych wprogramie i wynikających
          z podstawy programowej
        • uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

        dobry

        • uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania
          i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

        bardzo dobry

        • uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające
          z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach
        • celujący

        uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania niety­powe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnieni

        • Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.
        • Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • rozumie większość poleceń
        • uważnie słucha wypowiedzi kolegów i nauczyciela, wyraża prośbę o powtórzenie wypowiedzi
        • słucha nagrania wzorcowej recytacji
        • mówi na temat najważniejszych treści wysłuchanego utworu
        • rozpoznaje typowe fragmenty informacyjne i perswazyjne w wysłuchanym tekście
        • rozpoznaje emocje towarzyszące osobie wypowiadającej się, rozumie ogólny sens jej wypowiedzi

        CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY

        • czyta teksty współczesne i dawne
        • wskazuje w tekstach archaizmy, odszukuje ich znaczenie w przypisach[1]
        • odczytuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę, fotografię) na poziomie dosłownym, na poziomie krytycznym z pomocą nauczyciela i rówieśników określa temat utworu i poruszony problem, odnosi się do wybranych kontekstów, np. biograficznego, historycznego, kulturowego
        • rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym, argumentacyjnym, wskazuje
          w tekście argumentacyjnym tezę, argument i przykłady
        • rozpoznaje w tekście najważniejsze informacje, opinie i fakty
        • rozróżnia fikcję i kłamstwo
        • wie, czym są perswazja, sugestia, ironia, rozpoznaje je w typowych tekstach i sytuacjach
        • zauważa wybrane elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim
        • wskazuje nadawcę i adresata wypowiedzi
        • dostrzega i krótko omawia główne motywy postępowania bohaterów
        • odczytując sens utworu, dostrzega wartości, takie jak przyjaźń, wierność, patriotyzm;
        • czyta utwory liryczne i dostrzega cechy liryki jako rodzaju literackiego
        • zna gatunki należące do liryki: pieśń, tren, hymn, fraszka
        • odróżnia osobę mówiącą w wierszu od autora tekstu, bohatera utworu od podmiotu lirycznego
        • wymienia środki wyrazu artystycznego wypowiedzi: epitet, uosobienie, ożywienie, neologizm, prozaizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, porównanie, archaizację, kolokwializm – potrafi je wskazać z pomocą nauczyciela
        • dostrzega obrazy poetyckie w utworze, potrafi krótko je opisać 
        • czyta utwory epickie i zna cechy epiki jako rodzaju literackiego, wymienia gatunki należące do epiki – opowiadanie, powieść (i jej odmiany), legendę, baśń, przypowieść (parabolę), mit, nowelę, bajkę, utwór fantasy, epopeję
        • zna elementy rytmizujące wypowiedź – wers, rym, strofa, refren
        • wymienia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze
        • wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych, wątek główny i poboczny, omawia zdarzenia wchodzące w skład akcji utworu
        • odróżnia narratora od autora tekstu i bohatera utworu
        • rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową
        • rozpoznaje w tekście epickim fragmenty opowiadania i opisu
        • wskazuje tytuł, podtytuł, motto, puentę, punkt kulminacyjny
        • zna cechy komiksu, piosenki
        • odróżnia dramat od innych rodzajów literackich, wskazuje elementy dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog; zna podział dramatu na tragedię, komedię i dramat właściwy
        • potrafi zakwalifikować znane mu teksty jako baśń, bajkę, legendę, mit, nowelę, balladę
        • posługuje się spisem treści, cytatem z poszanowaniem praw autorskich
        • odróżnia tekst literacki od naukowego i popularnonaukowego, z pomocą nauczyciela wyszukuje najważniejsze informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym
        • wymienia gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł, reportaż
        • z pomocą nauczyciela wskazuje  symbole i alegorie w omawianych tekstach kultury
        • zna termin adaptacja utworu literackiego
        • wymienia osoby uczestniczące w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator, scenarzysta, kostiumolog)
        • zauważa najważniejsze związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury
        • wspólnie z innymi dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji zjawisk społecznych w ramach różnych projektów grupowych
        • wie, czym jest aforyzm i anegdota
        • z pomocą nauczyciela wskazuje w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy, wyliczenia, wykrzyknienia
        • identyfikuje styl oficjalny, nieoficjalny (potoczny), urzędowy (mówiony i pisany)
          i artystyczny

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • pisze na temat, stara się zachować poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną tekstu
        • zna najważniejsze zasady interpunkcji zdania pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego, stara się je stosować w praktyce, popełnione błędy nie uniemożliwiają zrozumienia całości tekstu,
        • układa tekst o trójdzielnej kompozycji z uwzględnieniem akapitów, stosuje cytat
        • stara się o estetyczny zapis wypowiedzi
        • sporządza w różnych formach notatkę dotyczącą wysłuchanej wypowiedzi
        • redaguje zrozumiałe ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, uwzględniając w nich najważniejsze, niezbędne elementy oraz właściwy zapis graficzny
        • tworzy plan dłuższej wypowiedzi
        • formułuje treść SMS-a, e-maila, starając się o ich poprawny zapis ortograficzny, dodaje komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej 
        • streszcza tekst (w tym tekst popularnonaukowy), poprawnie przytaczając większość zagadnień
        • pisze schematyczny opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny
        • tworzy krótką wypowiedź o charakterze argumentacyjnym
        • w rozprawce z pomocą nauczyciela formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, odróżnia przykład od argumentu, wnioskuje, stara się stosować właściwe rozprawce słownictwo
        • pisze proste opowiadanie odtwórcze i twórcze; wie, jak umieścić dialog w tekście
        • stosuje narrację pierwszo- i trzecioosobową
        • opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje wybrane cechy bohaterów literackich i rzeczywistych
        • pisze CV, a z pomocą nauczyciela podanie i list motywacyjny we własnej sprawie
        • przygotowuje prosty wywiad, zachowując jego układ (pytania – odpowiedzi)
        • opisuje elementy dzieła malarskiego, grafiki, plakatu, rzeźby, fotografii, wykorzystuje
          w nich z pomocą nauczyciela podane konteksty
        • pisze prostą, schematyczną recenzję książki/filmu/przedstawienia
        • mówi na temat
        • wyraża swoje zdanie i umie je krótko, ale logicznie uzasadnić
        • w tekstach mówionych zachowuje poprawność akcentowania wyrazów i zdań, dba
          o poprawną wymowę, nie popełnia wielu rażących błędów językowych, jego wypowiedź jest komunikatywna
        • wygłasza krótki monolog, podejmuje próbę wygłaszania przemówienia oraz próby uczestniczenia w dyskusji
        • wygłasza z pamięci tekst poetycki

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • zna podstawowe zasady ortograficzne (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i mała litera, zasady dotyczące pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości spółgłosek) i najważniejsze wyjątki od nich, stara się stosować je
          w praktyce, w razie problemów korzysta ze słownika ortograficznego 

        • wie, czym jest błąd językowy, stara się stosować podstawowe zasady poprawności językowej, a w razie wątpliwości korzysta ze słowników, przede wszystkim słownika języka polskiego, słownika poprawnej polszczyzny oraz słownika frazeologicznego
        • ma podstawową wiedzę (stosuje ją w praktyce samodzielnie lub z niewielką pomocą)
          z zakresu gramatyki języka polskiego:

        – fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne (np. w parach p-b, t-d itd.), ustne, nosowe, twarde i miękkie; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności, dostrzega rozbieżności między mową a pismem,

        – słowotwórstwa i słownictwa – wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, rodzina wyrazów i rozpoznaje je na przykładach omawianych na lekcji, rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, zna i rozumie znaczenie wybranych przysłów, powiedzeń, frazeologizmów itp., z pomocą nauczyciela odróżnia synonimy, antonimy, homonimy, rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone, zna pojęcia treść i zakres wyrazu

        – fleksji – rozpoznaje na typowych przykładach części mowy: odmienne – rzeczownik
        (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje), potrafi je odmieniać; rozpoznaje na typowych przykładach nieodmienne części mowy – przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek), stara się stosować wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, zna imiesłowy, z pomocą nauczyciela wyjaśnia zasady ich tworzenia i odmiany,

        – składni – rozpoznaje na typowych  przykładach części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik, rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu pojedynczym, a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, przy pomocy nauczyciela wskazuje człon nadrzędny i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, rozpoznaje zdania bezpodmiotowe, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy typowych zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w typowych zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi wymienić i określić na łatwych przykładach rodzaje zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), odróżnia zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące, stosuje je w swoich wypowiedziach

        • zna i próbuje stosować normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych
        • wie, czym są manipulacja i prowokacja językowa
        • zna językowe sposoby osiągania porozumienia, intuicyjnie je stosuje

        Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych jej uczestników, rozumie większość wypowiedzi, reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o ich powtórzenie, wyjaśnienie
        • określa tematykę wysłuchanego utworu, ocenia wartość wysłuchanego tekstu, wybiera
          z wysłuchanego tekstu potrzebne informacje
        • rozróżnia teksty o charakterze informacyjnym
        • podejmuje próby rozpoznania intencji nadawcy wysłuchanego utworu, w tym aluzję, sugestię, manipulację
        • rozpoznaje w typowych tekstach i sytuacjach komizm, kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi

        CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY

        • podejmuje próby samodzielnego odczytania różnych tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym, podejmuje próby odczytania ich w różnych kontekstach
        • rozumie znaczenie archaizmów obecnych w tekstach literackich lub odszukuje ich znaczenie w przypisach
        • odczytuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę, fotografię) na poziomie dosłownym i przenośnym, przy niewielkiej pomocy określa temat utworu i poruszony problem, odnosi się do najważniejszych kontekstów, np. biograficznego, historycznego, kulturowego
        • zauważa i rozumie podstawowe emocje oraz argumenty zawarte w wypowiedziach,
          a także tezę, argumenty i przykłady w wypowiedzi
        • samodzielnie wskazuje najważniejsze informacje zawarte w tekście, przytacza opinie
        • odróżnia opinię od faktu, fikcję od kłamstwa oraz fikcję od rzeczywistości, rozumie znaczenie terminów realizm i fantastyka
        • dostrzega w analizowanym tekście perswazję, sugestię, ironię i nieskomplikowane aluzje
        • wskazuje elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim, rozumie sytuację, w jakiej znajdują się bohaterowie
        • identyfikuje nadawcę i adresata wypowiedzi i określa ich główne cechy
        • dostrzega i omawia główne motywy postępowania bohaterów
        • identyfikuje w tekście poetyckim cechy liryki
        • rozróżnia takie gatunki liryczne, jak pieśń, hymn, tren, fraszka
        • charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu i bohatera wiersza, nie utożsamia ich z autorem
        • wskazuje środki wyrazu artystycznego wypowiedzi: neologizm, prozaizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, porównanie, archaizację, kolokwializm
        • wyodrębnia w tekście obrazy poetyckie i omawia sposób obrazowania
        • odróżnia cechy gatunkowe noweli, powieści (i jej gatunków), opowiadania, legendy, baśni, przypowieści (paraboli), mitu, bajki, utworu fantasy, epopei
        • identyfikuje elementy świata przedstawionego w utworze
        • omawia fabułę, odróżnia fabułę utworu od akcji
        • analizuje funkcję podtytułu, motta, puenty, punktu kulminacyjnego w utworach
        • omawia i analizuje elementy  komiksu, piosenki
        • określa rodzaj narracji w tekście (pierwszoosobowa, trzecioosobowa)
        • wyodrębnia w tekście epickim fragmenty opowiadania i opisu
        • rozpoznaje cechy dramatu jako rodzaju literackiego w tekście, stosuje w praktyce słownictwo dotyczące dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog, zna najważniejsze cechy tragedii komedii i dramatu właściwego, potrafi zakwalifikować typowe utwory dramatyczne do poszczególnych rodzajów dramatu
        • czyta z podziałem na role i ze zrozumieniem dialogi ze scenariuszy, rozumie budowę
          i treść dramatu
        • podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki
        • wskazuje w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich
        • wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym, indeksie i przypisach, wykorzystuje do pracy spis treści
        • wyszukuje i zapisuje cytaty z poszanowaniem praw autorskich, sporządza prosty przypis
        • wymienia i rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł, reportaż
        • analizuje proste symbole i alegorie występujące w poznanych tekstach kultury
        • rozpoznaje adaptację utworu literackiego, wie, czym się różni od oryginalnego tekstu
        • określa rolę osób uczestniczących w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator, scenarzysta, producent, operator, dźwiękowiec, rekwizytor, inspicjent, sufler, statysta, oświetleniowiec, kostiumolog)
        • dostrzega związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury (np. obrazem, plakatem, dziełem muzycznym, rzeźbą)
        • wspólnie z innymi lub samodzielnie dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji wybranych zjawisk społecznych oraz prezentuje je w ramach różnych projektów grupowych
        • rozpoznaje aforyzm i anegdotę
        • w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) zauważa elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy wyliczenia, wykrzyknienia
        • dostrzega funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie
        • rozpoznaje na typowych przykładach styl oficjalny, nieoficjalny (potoczny), urzędowy (mówiony i pisany) i artystyczny
        • potrafi nazwać, pejzaż, portret, scenę rodzajową, martwą naturę

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • pisze na temat, starając się zachować przejrzystą kompozycję logicznej i spójnej wypowiedzi, pisze teksty zrozumiałe i klarowne, wyraża opinię i podaje argumenty na poparcie własnego stanowiska
        • wykazuje dbałość o poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną tekstu, zna najważniejsze zasady interpunkcji zdania pojedynczego, złożonego
          i wielokrotnie złożonego, stara się je stosować w praktyce
        • układa tekst o trójdzielnej kompozycji, stosuje akapity, dba o spójne nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi 
        • wykazuje dbałość o estetykę zapisu
        • sporządza w różnych formach notatkę dotyczącą treści przeczytanego tekstu
        • redaguje ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, uwzględniając w nich z reguły wszystkie elementy i właściwy zapis graficzny
        • tworzy plan ramowy i szczegółowy dłuższej wypowiedzi
        • formułuje treść SMS-a, e-maila, stosując poprawny zapis ortograficzny, dodaje poprawny komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej 
        • streszcza, parafrazuje tekst (w tym tekst naukowy i popularnonaukowy), poprawnie i samodzielnie przytaczając większość zagadnień
        • pisze opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny, zgodnie z cechami gatunkowymi tekstów
        • tworzy krótką wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, w rozprawce formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, dobiera przykłady do argumentów, podejmuje próbę wnioskowania, stosuje właściwe rozprawce słownictwo, rozróżnia rozprawkę z tezą od rozprawki z hipotezą
        • pisze opowiadanie odtwórcze i twórcze; umieszcza dialog w tekście
        • stosuje, w zależności od potrzeb tworzonego przez niego tekstu, narrację pierwszo- lub trzecioosobową
        • w tekstach własnych wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji, opis przeżyć, charakterystykę
        • opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje najważniejsze cechy bohaterów literackich i rzeczywistych
        • samodzielnie pisze swoje CV, podanie i list motywacyjny we własnej sprawie
        • przeprowadza i zapisuje wywiad, stosuje właściwy zapis graficzny
        • opisuje dzieło malarskie, grafikę, plakat, rzeźbę, fotografię z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje wybrane sensy przenośne w różnych tekstach kultury
        • pisze schematyczną recenzję książki/filmu/przedstawienia, uwzględniając w niej swoją opinię
        • płynnie mówi na podany temat, starając się zachować zasady poprawności językowej
          i stylistycznej
        • wyraża swoje zdanie i umie je logicznie uzasadnić, odnosi się do cudzych poglądów
          i poznanych idei
        • zna zasady poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań, zna wyjątki w akcentowaniu wyrazów
        • wygłasza poprawny monolog, krótkie przemówienie, stara się uczestniczyć w dyskusji
        • uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury
        • rozróżnia środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych
          i nieoficjalnych sytuacjach mówienia
        • zna i stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia, stosuje zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy
        • dostrzega zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • zna zasady ortograficzne (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i małą litera, zasady dotyczące pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości głosek) i wyjątki od nich, stosuje je w praktyce, w razie problemów korzysta ze słownika ortograficznego
        • dostrzega większość błędów językowych, korzysta z różnych źródeł, by je skorygować  
        • stosuje w tworzonych tekstach podstawową wiedzę językową z zakresu fonetyki, słowotwórstwa, fleksji i składni
        • ma podstawową wiedzę i stosuje ją w praktyce na typowych przykładach z zakresu:

        – fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde i miękkie; wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności w poznanych przykładach, dostrzega rozbieżności między mową a pismem i zgodnie z tym zapisuje wyrazy, w których rozbieżności te występują,

        – słowotwórstwa i słownictwa – wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, rodzina wyrazów i rozpoznaje je na typowych przykładach; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, stosuje w swoich wypowiedziach przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy itp., potrafi podać przykłady synonimów, homonimów, antonimów, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; rozumie różnice między treścią a zakresem wyrazu, w parze wyrazów potrafi wskazać wyraz o bogatszej treści i mniejszym zakresie, a także o uboższej treści i większym zakresie

        – fleksji – rozpoznaje części mowy: odmienne – rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje), potrafi je odmieniać; rozpoznaje nieodmienne części mowy – przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek), stara się stosować wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia i odmiany,

        – składni – rozpoznaje części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik, rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu pojedynczym, a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny
        i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w typowych zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi wymienić i określić na typowych przykładach typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i pod­rzęd­nie), w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące

        • zna i stosuje znane mu normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych
        • rozpoznaje i analizuje wybrane przykłady manipulacji i prowokacji językowej
        • zna i świadomie stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia

        Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • uważnie słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela, żywo reaguje na wypowie­dzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o ich powtórzenie, uzupełnienie, wyjaśnienie
        • słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega środki wyrazu artystycznego tekstu
        • wskazuje w tekstach treści informacyjne i perswazyjne
        • analizuje i rozpoznaje intencję nadawcy wysłuchanego utworu, w tym aluzję, sugestię, manipulację
        • rozpoznaje komizm, kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi

        CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH  TEKSTÓW KULTURY

        • samodzielnie odczytuje większość tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym, a w ich odczytaniu odnosi się do różnych kontekstów czyta płynnie, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji
        • rozumie znaczenie archaizmów obecnych w tekstach literackich, odszukuje ich znaczenie w przypisach
        • interpretuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę, fotografię) na poziomie dosłownym i przenośnym, określa temat utworu i różnorakie poruszone w nim problemy, interpretuje tytuł utworu, odnosi się do najważniejszych kontekstów, np. biograficznego, historycznego, kulturowego
        • rozumie i omawia podstawowe emocje oraz argumenty zawarte w wypowiedziach, a także tezę, argumenty i przykłady w wypowiedzi
        • odczytuje informacje zawarte w tekście, przytacza i sensownie komentuje opinie
        • odróżnia opinię od faktu, fikcję od kłamstwa, fikcję od rzeczywistości w tekstach literackich i dziennikarskich, stosuje te rozróżnienia w praktyce, płynnie stosuje terminy: realizm i fantastyka
        • analizuje w tekście manipulację, sugestię, ironię, aluzję, nazywa je
        • omawia elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim, rozumie sytuację, w jakiej się znajdują bohaterowie
        • charakteryzuje nadawcę i adresata wypowiedzi
        • dostrzega i wyjaśnia motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad moralnych
        • omawia w tekście poetyckim cechy liryki
        • identyfikuje utwory należące do takich gatunków lirycznych,jak pieśń, hymn, tren, fraszka; wskazuje ich cechy
        • charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu i bohatera wiersza (jej sytuację, uczucia i stany), nie utożsamiając ich z autorem
        • przytacza środki wyrazu artystycznego wypowiedzi: neologizm, prozaizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, porównanie, archaizację, kolokwializm, określa ich funkcje w tekście
        • podejmuje próby interpretacji obrazów poetyckich
        • odróżnia i omawia cechy gatunkowe noweli, powieści (i jej gatunków), opowiadania, legendy, baśni, przypowieści (paraboli), mitu, bajki, epopei 
        • przedstawia i analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, omawia ich funkcję w konstrukcji utworu
        • omawia wpływ rodzaju narracji na kształt utworu
        • w komiksach, piosenkach i innych tekstach kultury popularnej znajduje nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych
        • wyodrębnia w tekście epickim fragmenty np. charakterystyki pośredniej i bezpośredniej, opisu przeżyć, tekstów użytkowych
        • wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego, stosuje w praktyce słownictwo dotyczące dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog, zna cechy tragedii komedii i dramatu właściwego, potrafi zakwalifikować utwory dramatyczne do poszczególnych rodzajów dramatu
        • interpretuje głosowo dialogi ze scenariuszy, rozumie budowę i treść dramatu
        • omawia cechy literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki
        • omawia w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich
        • wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym, indeksie i przypisach 
        • wykorzystuje do pracy spis treści, wyszukuje i zapisuje cytaty z poszanowaniem praw autorskich, sporządza przypis, wyszukuje i porównuje informacje w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych i naukowych
        • dostrzega różnice stylu i intencji między tekstem literackim, naukowym
          i popularnonaukowym, wyszukuje w nich potrzebne informacje
        • wymienia i rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł, reportaż, podaje cechy tych gatunków, uzasadnia przynależność tekstu prasowego do publicystyki
        • analizuje i podejmuje próby odczytania symboli i alegorii występujących w poznanych tekstach kultury
        • ocenia adaptację utworu literackiego; krytycznie wypowiada się na jej temat, odwołując się do jej struktury i treści
        • analizuje związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury (np. obrazem, plakatem, dziełem muzycznym, rzeźbą)
        • samodzielnie dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji wybranych zjawisk społecznych oraz prezentuje je w ramach różnych projektów grupowych
        • interpretuje aforyzm i anegdotę
        • w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) zauważa elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy wyliczenia, wykrzyknienia; analizuje wybrane z nich 

        • analizuje funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie
        • wyróżnia w tekście cechy stylu oficjalnego, nieoficjalnego (potocznego), urzędowego (mówionego i pisanego) i artystycznego
        • interpretuje pejzaż, portret, scenę rodzajową, martwą naturę; wie, czym się różnią, dostrzega ważne elementy i wybrane konteksty dzieła malarskiego

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • pisze na temat, stosując przejrzystą kompozycję logicznej wypowiedzi, polemizuje ze stanowiskiem innych, formułuje rzeczowe argumenty poparte przykładami
        • zachowuje poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną tworzonego tekstu, stosuje najważniejsze zasady interpunkcji zdania pojedynczego, złożonego
          i wielokrotnie złożonego, pisze przeważnie teksty wyczerpujące temat, zrozumiałe, klarowne
        • układa tekst o trójdzielnej kompozycji z uwzględnieniem akapitów, stosuje cytat i potrafi go wprowadzić do tekstu, pamiętając o cudzysłowie oraz nawiązaniu, dba o spójne nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi, w tym w przemówieniu
        • zachowuje estetykę zapisu
        • dobiera formę notatki dotyczącej wysłuchanej wypowiedzi do własnych potrzeb
        • redaguje poprawne ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, apel, uwzględniając w nich wszystkie elementy i właściwy zapis graficzny
        • tworzy plan ramowy i szczegółowy dłuższej wypowiedzi, uwzględniając w nim najważniejsze zagadnienia, zgodnie z funkcją tworzonego tekstu
        • formułuje treść sms-a, e-maila, stosując poprawny zapis ortograficzny; dodaje poprawny komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej 
        • streszcza, parafrazuje tekst (w tym tekst naukowy i popularnonaukowy), poprawnie i samo­dzielnie przytaczając większość zagadnień, zgodnie z funkcją skracanego czy przekształcanego tekstu
        • pisze poprawne opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny, zgodnie z cechami gatunkowymi tekstów i funkcją tekstu
        • tworzy wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, w rozprawce formułuje tezę, hipotezę oraz argumenty, samodzielnie podaje przykłady do argumentów, wnioskuje, stosuje właściwe rozprawce słownictwo
        • w opowiadaniu odtwórczym i twórczym stosuje elementy charakterystyki pośredniej, wprowadza realia epoki w tekście odwołującym się do minionych epok
        • stosuje, w zależności od potrzeb tworzonego przez niego tekstu, narrację pierwszo- lub trzecioosobową
        • w tekstach własnych swobodnie wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych, mowę zależną i niezależną w celu dynamizowania akcji i charakteryzowania bohatera
        • opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje cechy bohaterów literackich i rzeczywistych
        • posługuje się stylem urzędowym, samodzielnie pisze swoje CV, podanie i list motywacyjny
        • przeprowadza i zapisuje wywiad, stosuje w nim właściwy zapis graficzny, stara się formułować ciekawe pytania, wykorzystuje zdobytą z różnych źródeł wiedzę na temat podjęty w rozmowie 
        • opisuje dzieło malarskie, grafikę, plakat, rzeźbę, fotografię z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje sensy przenośne w wybranych tekstach kultury, podejmuje próbę interpretacji tekstu kultury, np. obrazu, plakatu, grafiki
        • pisze  recenzję książki/filmu/przedstawienia, uwzględniając w niej swoją opinię oraz podstawowe słownictwo związane z dziedziną recenzowanego zjawiska
        • wyraża swoje zdanie i umie je logicznie uzasadnić, odnosi się do cudzych poglądów
          i poznanych idei
        • stosuje się do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów
          i zdań, zna i stosuje wyjątki w akcentowaniu wyrazów
        • wygłasza poprawny monolog, przemówienie, aktywnie uczestniczy w dyskusji
        • prezentuje wdyskusji swoje stanowisko, rozwija je odpowiednio dobranymi argumentami, świadome stosuje retoryczne środki wyrazu
        • uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury, logicznie formułuje argumenty
        • potrafi zastosować środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych
          i nieoficjalnych sytuacjach mówienia
        • zna i stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia, zasady etykiety językowej
          i przestrzega zasad etyki mowy
        • reaguje z zachowaniem zasad kultury na zjawisko brutalności słownej, kłamstwo
          i manipulację

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • sprawnie stosuje w praktyce zasady ortograficzne (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i mała litera, zasady dotyczące pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości głosek), w razie wątpliwości korzysta ze słownika ortograficznego
        • koryguje błędy językowe w tworzonym przez siebie tekście, analizuje i porównuje przy tym wiedzę z różnych źródeł informacji
        • analizuje elementy językowe w tekstach kultury (np. w reklamach, plakacie, piosence), wykorzystując wiedzę o języku w zakresie fonetyki, słowotwórstwa, fleksji i składni
        • ma wiedzę, którą stosuje w praktyce, z zakresu:

        – fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie; wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności, dostrzega rozbieżności między mową a pismem i zgodnie
        z tym zapisuje wyrazy, w których te rozbieżności występują,

        – słowotwórstwa i słownictwa – rozpoznaje wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, tworzy rodzinę wyrazów; odróżnia wyraz pokrewny od bliskoznacznego, stosuje poprawnie formanty do tworzenia wyrazów pochodnych, umie je nazwać, rozpoznaje wyrazy złożone słowotwórczo; świadomie stosuje w swoich wypowiedziach popularne przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy we właściwym kontekście itp., rozróżnia synonimy, homonimy, antonimy, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; wyjaśnia różnice między treścią a zakresem wyrazu, różnicuje wyrazy ze względu na ich treść i zakres

        – fleksji – nazywa i odmienia odmienne części mowy: rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje); nazywa nieodmienne części mowy: przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek, wykrzyknik); stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i by z różnymi częściami mowy; tworzy i odmienia imiesłowy,

        – składni – rozpoznaje i nazywa części zdania: podmiot (i jego rodzaje: gramatyczny, logiczny, szeregowy i domyślny), orzeczenie (odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego), przydawkę, dopełnienie, okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu); nazywa związki wyrazów w zdaniu pojedynczym (w tym rozpoznaje wyraz nadrzędny i podrzędny), a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny i podrzędny; wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie; dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną
        i odwrotnie, sporządza wykresy zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi określić typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie
        i podrzędnie), a także rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie (łącznie, rozłącznie, przeciwstawnie i wynikowo) i podrzędnie (przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe i orzecznikowe); w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące

        • świadomie stosuje znane mu normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych
        • analizuje przykłady manipulacji i prowokacji językowej, nie poddaje się im
        • zna językowe sposoby osiągania porozumienia, świadomie je stosuje

        Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • aktywnie słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako uczestnik różnych sytuacji mówienia w czasie zajęć lekcyjnych, analizuje treść i kompozycję wypowiedzi innych, poprawność językową i stylistyczną
        • słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz ocenia zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych tekstu

        • interpretuje wysłuchany tekst, uwzględniając intencję jego nadawcy, w tym aluzję, sugestię, manipulację
        • analizuje i omawia w wysłuchanych utworach elementy komizmu, kpiny i ironii jako wyraz intencji wypowiedzi

        CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

        • samodzielnie odczytuje teksty współczesne i dawne na poziomie przenośnym
          i symbolicznym, interpretuje je w różnych kontekstach, czyta płynnie, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji oraz uwzględnia budowę wersyfikacyjną, atakże organizację rytmiczną utworu poetyckiego
        • rozumie znaczenie archaizmów obecnych w tekstach literackich, odszukuje ich znaczenie w przypisach lub innych źródłach, odróżnia archaizm od archaizacji
        • analizuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np. obraz, rzeźbę, grafikę) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym, określa temat utworu i poruszone problemy, ustosunkowuje się do nich, dąży do zrozumienia ich złożoności i niejednoznaczności, samodzielnie interpretuje tytuł utworu, odnosi się do kontekstów, np. biograficznego, historycznego, kulturowego
        • zauważa, rozumie i omawia emocje oraz argumenty zawarte w wypowiedziach, a także tezę, argumenty i przykłady w wypowiedzi, polemizuje z nimi
        • interpretuje informacje zawarte w tekście, przytacza i komentuje opinie, odnosząc się do nich
        • odróżnia prawdę od prawdopodobieństwa, wskazuje elementy biograficzne
          i autobiograficzne w dziełach literackich; płynnie stosuje terminy realizm i fantastyka
        • ustosunkowuje się do różnych sposobów oddziaływania tekstu na odbiorcę, takich jak sugestia, ironia, aluzja, wartościowanie, manipulacja itp., płynnie stosuje ww. terminy
        • całościowo omawia elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim, rozumie złożone sytuacje, w jakich znajdują się bohaterowie
        • szczegółowo charakteryzuje nadawcę i adresata wypowiedzi, podaje odpowiednie fragmenty tekstu na potwierdzenie swych ustaleń
        • dostrzega i wyjaśnia złożone motywy postępowania bohaterów, wartościuje ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad moralnych, stara się unikać prostych, jednoznacznych ocen
        • wskazuje w tekstach cechy typowe dla liryki, epiki czy dramatu, cechy gatunkowe takich tekstów, jak pieśń, hymn, tren, fraszka
        • charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu i bohatera wiersza (jej sytuację, uczucia i stany), podaje odpowiednie fragmenty tekstu na potwierdzenie swych ustaleń
        • analizuje środki stylistyczne, takie jak neologizm, prozaizm, inwokację, pytanie retoryczne, apostrofę, porównanie, archaizację, kolokwializm, określa ich funkcje w tekście i wpływ na kształt i wymowę utworu
        • wnikliwie omawia obrazy poetyckie obecne w tekście
        • odróżnia i omawia cechy gatunkowe noweli, powieści (i jej gatunków), opowiadania, legendy, baśni, przypowieści (paraboli), mitu, bajki, utworu fantasy, epopei, podaje odpowiednie fragmenty tekstu na potwierdzenie swych ustaleń
        • przedstawia i szczegółowo analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, omawia ich funkcję w konstrukcji utworu
        • stosuje w praktyce słownictwo dotyczące dramatu: akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog (w tym monolog wewnętrzny) i dialog, zna cechy tragedii, komedii i dramatu właściwego, potrafi zakwalifikować utwory dramatyczne do poszczególnych rodzajów dramatu, odróżnia dramat od inscenizacji i adaptacji
        • proponuje własną interpretację głosową dialogów ze scenariuszy, rozumie budowę i treść dramatu
        • omawia cechy literatury dydaktycznej, podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej,  wymienia cechy bajki
        • wskazuje, jaką funkcję pełnią w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich
        •  wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, naukowym, publicystycznym, indeksie i przypisach; wykorzystuje do pracy spis treści, wyszukuje i zapisuje cytaty
          z poszanowaniem praw autorskich, sporządza przypis, wyszukuje i porównuje informacje w róż­nych tekstach, m.in. popularnonaukowych i naukowych – używa ich do własnych celów
        • ma świadomość różnic stylu i intencji między tekstem literackim, naukowym, popularnonaukowym i publicystycznym
        • wymienia i rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł, reportaż; podaje cechy tych gatunków, uzasadnia przynależność tekstu prasowego do publicystyki; w wypowie­dziach świadomie i konsekwentnie stosuje nazwy gatunków publicystycznych; wie, czym publicystyka różni się od literatury
        • analizuje i interpretuje symbole i alegorie występujące w tekstach kultury, określa ich funkcje
        • wie, czym się różni adaptacja od oryginalnego tekstu; analizuje zamysł pisarza i twórców adaptacji
        • określa i ocenia rolę osób uczestniczących w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator, scenarzysta, producent, operator, dźwiękowiec, rekwizytor, inspicjent, sufler, statysta, oświetleniowiec, kostiumolog)
        • wnikliwie, korzystając z różnych źródeł informacji, analizuje związki między dziełem literackim a innym tekstem kultury (np. obrazem, plakatem, dziełem muzycznym, rzeźbą)
        • samodzielnie dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów kultury i interpretacji wybranych zjawisk społecznych oraz prezentuje je w ramach różnych projektów, samodzielnych lub grupowych, podejmuje w nich tematy związane z historią, filozofią, sztuką
        • interpretuje aforyzm i anegdotę
        • w cudzej wypowiedzi (w tym literackiej) analizuje i omawia elementy retoryki: powtórzenia, pytania retoryczne, apostrofy, wyliczenia, wykrzyknienia
        • dostrzega i omawia funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie
        • wskazuje elementy stylu oficjalnego, nieoficjalnego (potocznego), urzędowego (mówionego i pisanego) i artystycznego w tekstach, np. literackich, i określa ich funkcję
        • interpretuje pejzaż, portret, scenę rodzajową, martwą naturę; wybiera i omawia konteksty związane z analizowanym dziełem  

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • pisze wyczerpująco i na temat, stosując funkcjonalną, urozmaiconą kompozycję, logikę wypowiedzi
        • zachowuje poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną tworzonego tekstu, stosuje zasady interpunkcji zdania pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego, pisze teksty wyczerpujące temat, zrozumiałe, klarowne
        • zachowuje przemyślaną, trójdzielną kompozycję dłuższej wypowiedzi, w tym
          w przemówieniu; konsekwentnie i logicznie stosuje akapity, dba o spójne, ciekawe nawiązania między poszczególnymi częściami wypowiedzi
        • zachowuje estetykę zapisu, jego teksty są poprawne, przejrzyste i czytelne
        • posługując się bogatym słownictwem, poprawnie redaguje różne formy wypowiedzi, m.in. opowiadanie z elementami dialogu i monologu, opis, charakterystykę, zróżnicowane stylistycznie i funkcjonalnie opisy, recenzję i notatkę (różnorodne postaci)
        • redaguje poprawne ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, pozdrowienia, życzenia, gratulacje, dedykację, apel, uwzględniając w nich wszystkie elementy i właściwy zapis graficzny i funkcję tekstu
        • tworzy plan ramowy i rozbudowany szczegółowy dłuższej wypowiedzi
        • formułuje treść SMS-a, e-maila, stosując poprawny zapis ortograficzny, dodaje trafny, przemyślany komentarz do przeczytanej informacji elektronicznej 
        • streszcza, parafrazuje tekst (w tym tekst naukowy i popularnonaukowy), poprawnie i samo­dzielnie przytaczając zagadnienia
        • pisze opis, charakterystykę, sprawozdanie, list nieoficjalny i oficjalny, zgodnie z cechami gatunkowymi tekstów, stylizuje język, np. listu na język dawnych epok
        • tworzy wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, odwołując się do kontekstów, np. historycznego, biograficznego, kulturowego; w rozprawce swobodnie formułuje tezę, hipotezę oraz wnikliwe argumenty; samodzielnie podaje przykłady do argumentów; wnioskuje, dobierając słownictwo właściwe rozprawce
        • w opowiadaniu odtwórczym i twórczym indywidualizuje język bohatera, wprowadza nieszablonowe rozwiązania kompozycyjne
        • w tekstach własnych swobodnie i celowo wykorzystuje różne formy wypowiedzi, w tym opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych, mowę zależną i niezależną w celu dynamizowania akcji i charakteryzowania bohatera
        • wnikliwie opisuje i charakteryzuje siebie, postaci rzeczywiste i fikcyjne, porównuje cechy bohaterów literackich i rzeczywistych, ocenia ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych norm moralnych
        • samodzielnie pisze CV, podanie i list motywacyjny
        • przeprowadza i zapisuje wywiad, stosuje w nim właściwy zapis graficzny, dba o ciekawe pytania, wykorzystuje zdobytą z różnych źródeł wiedzę na temat podjęty w rozmowie
        • opisuje dzieło malarskie, grafikę, plakat, rzeźbę, fotografię z odniesieniem do odpowiednich kontekstów; odczytuje sensy przenośne w wybranych tekstach kultury, interpretuje tekst kultury, np. obrazu, plakatu, grafiki
        • pisze wyczerpującą recenzję książki/filmu/przedstawienia, uwzględniając
          w niej swoją opinię i operując właściwym dla recenzji słownictwem, omawia krytycznie elementy tekstu kultury, stosując odpowiednio dobrane słownictwo
        • wyraża własne zdanie, trafnie polemizuje ze stanowiskiem innych, formułuje rzeczowe i samodzielne argumenty poparte celnie dobranymi przykładami, np. wprowadza cytaty z tekstów filozoficznych, sentencje, przysłowia na poparcie swojego stanowiska
        • stosuje się do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów
          i zdań, zna i stosuje wyjątki w akcentowaniu wyrazów
        • wygłasza poprawny, ciekawy monolog, przemówienie, uczestniczy w dyskusji, posługując się wieloma środkami wyrazu
        • wyraża swoje zdanie i umie je logicznie uzasadnić, czynnie się odnosi do cudzych poglądów i poznanych idei
        • aktywnie uczestniczy w dyskusji, używając środków językowych wyrażających stosunek mówiącego do przedstawianych treści; nawiązując do wypowiedzi przedmówców, podejmuje próby prowadzenia dyskusji
        • dobiera i stosuje różnorodne środki językowe odpowiednio do sytuacji i odbiorcy oraz rodzaju komunikatu
        • prezentuje w dyskusji swoje stanowisko, rozwija je odpowiednio dobranymi, przemyślanymi argumentami, świadome stosuje retoryczne środki wyrazu
        • stosuje środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia odpowiednio do sytuacji i odbiorcy oraz rodzaju komunikatu
        • zna i swobodnie stosuje językowe sposoby osiągania porozumienia, zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy
        • reaguje swobodnie i z zachowaniem zasad kultury na zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację
        • płynnie mówi na podany temat, zachowując zasady poprawności językowej
          i stylistycznej; udowadnia swoje racje za pomocą rzeczowych argumentów ułożonych
          w logiczny  wywód

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

        •  stosowania w praktyce zasad ortograficznych (u, ó, ż, rz, ch, h, om, on, em, en, ą, ę, pisownia przedrostków, wielka i mała litera, zasady dotyczące pisowni zakończeń wyrazów, oznaczenia miękkości głosek), korzysta ze słownika ortograficznego, by wyjaśnić wątpliwości dotyczące wyrazów rzadkich, o nietypowej pisowni  
        • dostrzegania i korekty błędów językowych w tworzonym przez siebie tekście
        • analizy elementów językowych w tekstach kultury (np. w reklamach, plakacie, piosence), zwykorzystaniem wiedzy o języku w zakresie fonetyki, słowotwórstwa, fleksji i składni
        • ma wiedzę, którą płynnie stosuje w praktyce, z zakresu:

        – fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności; ma świadomość rozbieżności między mową a pismem i pismem i zgodnie z tym zapisuje wyrazy, w których te rozbieżności występują,

        – słowotwórstwa i słownictwa – rozpoznaje wyraz podstawowy i pochodny, formant, rdzeń, tworzy rodzinę wyrazów; odróżnia wyraz pokrewny od bliskoznacznego, poprawnie stosuje formanty do tworzenia wyrazów pochodnych, umie je nazwać, rozpoznaje wyrazy złożone słowotwórczo, świadomie stosuje w swoich wypowiedziach popularne przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy we właściwym kontekście itp., rozróżnia synonimy, homonimy, antonimy, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; wyjaśnia różnice między treścią a zakresem wyrazu, różnicuje wyrazy ze względu na ich treść i zakres

        – fleksji – swobodnie nazywa i odmienia odmienne części mowy (także w przypadku wyrazów podchwytliwych): rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany,
        w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje); nazywa nieodmienne części mowy (także w przypadku podchwytliwych wyrazów): przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek, wykrzyknik), stosuje wiedzę o częściach mowy
        w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, tworzy
        i odmienia imiesłowy,

        – składni – rozpoznaje i nazywa części zdania: podmiot (i jego rodzaje: gramatyczny, logiczny, szeregowy i domyślny), orzeczenie (odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego), przydawkę, dopełnienie, okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu), nazywa związki wyrazów w zdaniu pojedynczym (w tym rozpoznaje wyraz nadrzędny i podrzędny w związkach wyrazów, rozpoznaje związek zgody, rządu i przynależności), a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożo­nego w prze­kształ­caniu zdań pojedynczych na złożone i odwrot­nie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrot­nie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy rozbudowanych zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi określić typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nie­rozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), a także rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie (łącznie, rozłącznie, przeciwstawnie i wynikowo) i podrzędnie (przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe i orzeczni­kowe) na prostych przykładach; w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące

        • swobodnie wykorzystuje znane normy językowe i zasady grzecznościowe odpowiednie dla wypowiedzi publicznych
        • rozpoznaje i rozumie przykłady manipulacji i prowokacji językowej, aktywnie je komentuje i reaguje na nie
        • zna językowe sposoby osiągania porozumienia, aktywnie i asertywnie je stosuje

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą, a ponadto przejawia wiele umiejętności w zakresie przykładowo podanych zagadnień:

        Kształcenie literackie i kulturowe

        SŁUCHANIE

        • ocenia wysłuchany tekst pod względem merytorycznym oraz poprawnościowym, stosuje kryteria oceny odpowiednio dobrane do celu wypowiedzi i intencji nadawcy
        • analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach dydaktycznych informacje wybrane
          z wysłuchanego tekstu

        CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCHI ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

        • czyta różne teksty (zarówno współczesne, jak i dawne, przewidziane w programie nauczania oraz spoza niego) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym
        • samodzielnie i z pasją interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do interpretacji, proponuje własną interpretację głosową tekstu
        • praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonaukowego, naukowego; systematycznie i skutecznie szuka nowych informacji w celu realizacji zainteresowań humanistycznych
        • krytycznie, wielostronnie i z zaangażowaniem poznawczym ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworach w odniesieniu do systemu moralnego
          i etycznego
        • analizuje niejednorodność dzieł literackich

        Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)

        • samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne, ciekawe stanowisko lub płynnie dowodzi przyjętych racji za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe
        • tworzy oryginalne notatki, posługując się bogatym słownictwem
        • podejmuje próby własnej twórczości literackiej, świadomie stosując różnorodne środki stylistyczne, parafrazuje utwory znanych twórców
        • pisze wypowiedzi oryginalne pod względem sposobu ujęcia tematu; wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną i pomysłową kompozycję; jego język charakteryzuje się własnym stylem lub jego zaczątkami 
        • aktywnie uczestniczy w realizacji projektów, będąc przewodniczącym grup projektowych lub pełniąc inną ważną dla danego projektu funkcję 
        • proponuje tematy rozmów odnoszące się do omawianych utworów
        • aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko i wnioski, formułuje oryginalne, przemyślane sądy
          i spostrzeże­nia
        • interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst, uwzględniając funkcję zastosowanych środków stylistycznych, charakter tekstu, konteksty
        • przejawia szczególną dbałość o kulturę słowa
        • oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą
          z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji polonistycznej, pozostaje przy tym bezstronny i życzliwy

        Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)

        • wykorzystując wiedzę o języku, odczytuje sensy symboliczne i przenośne w tekstach kultury jako efekt świadomego kształtowania warstwy stylistycznej wypowiedzi
        • samodzielnie poszerza wiedzę językową i wykorzystuje ją we własnych wypowiedziac 

        ---

        [1] Tłustą czcionką wyszczególniono treści, które pojawiają się po raz pierwszy w klasie 8.

         

        •  

         

        MATEMATYKA - Przedmiotowy system oceniania z matematyki dla klas IV. - VII

        Wyposażenie ucznia na zajęciach: podręcznik,  zeszyt ćwiczeń, zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania, ołówek, kredki lub pisaki, linijka; dodatkowo na lekcjach geometrii – ekierka, sprawny cyrkiel, kątomierz.

        3.  

        Obszary oceniania:

        • wiadomości
        • umiejętności
        • aktywność i zaangażowanie

         Sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności:

        1. Dokumentowanie oceniania odbywa się poprzez: zapisy w e-dzienniku, odnotowywanie oceny w zeszycie przedmiotowym ucznia.
        2. Uczeń ma prawo do bieżącej informacji dotyczącej jego postępów oraz wskazania kierunków poprawy.
        3. Ocenie podlegają następujące formy aktywności ucznia:

        • prace pisemne: sprawdziany, kartkówki, zadania domowe,
        • wykonywanie ćwiczeń praktycznych,
        • aktywność,
        • dodatkowe zadania „kaktusy” superzagadki, prace długoterminowe,
        • wkład pracy ucznia,
        • szczególne osiągnięcia.

        4. Ocenianie ma charakter cyfrowy w skali 1 – 6, dopuszcza się używanie „+.” i „-”
        5. Praca klasowa jest obowiązkowa dla wszystkich uczniów w klasie. Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może pisać z całą klasą, powinien to uczynić w ciągu dwóch tygodni po ustalonym dla klasy terminie. W uzasadnionych przypadkach termin sprawdzianu ustala się indywidualnie.
        6. O terminie sprawdzianu i zakresie sprawdzanych wiadomości uczeń powinien być poinformowany z tygodniowym wyprzedzeniem (wpis do zeszytu przedmiotowego).
        7. Poprawa oceny ze sprawdzianu. Uczeń, który dostał ze sprawdzianu 3 lub 2 może poprawić tę ocenę w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac, po uprzednim uzgodnieniu terminu
           z nauczycielem. Uczeń który otrzymał ze sprawdzianu ocenę niedostateczną ma obowiązek poprawić tą ocenę w tym terminie. Uczniowi pozostawia się ocenę wyższą.
        8. Kartkówka nie musi być zapowiadana. Ocen z kartkówek nie poprawiamy.
        9. Po dłuższej nieobecności w szkole (powyżej jednego tygodnia) uczeń ma obowiązek ustalić
           z nauczycielem termin nadrobienia zaległości.
        10. Uczeń może raz w miesiącu być nieprzygotowany do lekcji bez żadnych konsekwencji, po powiadomieniu nauczyciela przed rozpoczęciem lekcji. W przypadku nie poinformowania nauczyciela uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.
        11. Po wykorzystaniu limitu określonego powyżej, uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie ocenę niedostateczną. Nieprzygotowanie to: brak zadania domowego, zeszytu albo zeszytu ćwiczeń.
        12. Aktywność na lekcji nagradzana jest plusami (za 5 plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą).
        13.  Za nie przyniesienie na lekcję zapowiadanych przyrządów i pomocy, niewykonywanie poleceń w czasie lekcji uczeń otrzymuje minus (za trzy minusy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną)
        14. Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych.
        15. Uczniowie mają możliwość rozwiązywać dodatkowe zadania i super zagadki (5 plusów daje ocenę bardzo dobrą).
        16. Zachęcam do brania udziału w konkursach przedmiotowych i życzę powodzenia.

        Ranga poszczególnych ocen:

        1. Oceny z kartkówki, zadania domowego, zadania długoterminowego i aktywności mają równą wagę.
        2. Ocena ze sprawdzianu ma wagę podwójną, czyli liczy się dwa razy bardziej;
        3. Rozwiązywanie zadań dodatkowych systematycznie w ciągu semestru daje szansę na ocenę celującą oraz jest plusem do oceny na semestr i koniec roku.
        4. Ocena na semestr i koniec roku nie jest średnią arytmetyczną wszystkich zdobytych ocen.

        Wymagania edukacyjne:

        Ocena celująca – otrzymuje ją uczeń, którego wiadomości znacznie wykraczają poza program nauczania matematyki w danej klasie, biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami, proponuje różnorodne (nietypowe) rozwiązania zaistniałego problemu, jest aktywny na lekcji, systematycznie odrabia prace domowe, samodzielnie jak również przy pomocy nauczyciela rozwija własne zdolności, osiąga sukcesy w konkursach matematycznych na szczeblu co najmniej szkolnym.

        Ocena bardzo dobra – otrzymuje ją uczeń, który opanował materiał programowy z matematyki w danej klasie na poziomie dopełniającym, sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą, rozwiązuje zadania
        z treścią podając różne rozwiązania, potrafi samodzielnie przeanalizować nowe wiadomości (na podstawie podręcznika) i efekty rozumowania przedstawić na forum klasy, jest aktywny na lekcji, systematycznie odrabia prace domowe.

        Ocena dobra – otrzymuje ją uczeń, który opanował materiał programowy z matematyki w danej klasie na poziomie rozszerzającym, poprawnie stosuje wiadomości zdobyte na lekcji, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania tekstowe, systematycznie odrabia zadania domowe, jest aktywny na lekcji.

        Ocena dostateczna – otrzymuje ją uczeń, który opanował wiadomości z matematyki w danej klasie na poziomie podstawowym, rozwiązuje typowe zadania z poziomu podstawowego, nie systematycznie odrabia prace domowe, posiada luki w wiadomościach w materiale bieżącym, nie zawsze bierze aktywny udział w pracy na lekcji, przynosi na lekcje potrzebne materiały.

        Ocena dopuszczająca – otrzymuje ją uczeń, który ma wyraźne braki w opanowaniu materiału programowego, ale opanował konieczne wiadomości, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela rozwiązuje proste zadania rachunkowe z poziomu koniecznego, nie zawsze odrabia prace domowe.

        Ocena niedostateczna - otrzymuje ją uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości, nie wykazuje zainteresowania na lekcji, nie odrabia prac domowych, nie wykazuje chęci osiągnięcia podstawowej wiedzy na zajęciach wyrównawczych, nie jest w stanie nawet z pomocą nauczyciela rozwiązać zadań wymagających elementarnych wiadomości z matematyki na poziomie danej klasy.

        Sposoby informowania rodziców o postępach:

        Nauczyciel - uczeń.

        • Nauczyciel przekazuje uczniowi komentarz do każdej wystawionej oceny.
        • Uczeń ma możliwość otrzymywania dodatkowych wyjaśnień i uzasadnień do wystawionej oceny.
        • Pomaga w samodzielnym planowaniu rozwoju.
        • Motywuje do dalszej pracy.

        Nauczyciel - rodzice. Podczas zebrań, indywidualnych konsultacji, rozmów interwencyjnych, zawsze gdy zajdzie taka potrzeba nauczyciel przekazuje rodzicom (opiekunom):

        • Informacje o aktualnym stanie rozwoju i postępów w nauce.
        • Dostarcza rodzicom informacji o trudnościach i uzdolnieniach ucznia.
        • Przekazuje wskazówki do pracy z uczniem.

         Nauczyciel - wychowawca klasy - pedagog szkolny.

        • Nauczyciel wpisuje oceny do dziennika klasy.
        • Nauczyciel informuje wychowawcę klasy o aktualnych osiągnięciach i zachowaniu ucznia.
        • Nauczyciel informuje pedagoga o sytuacjach wymagających jego interwencji.

        Wymagania na poszczególne oceny z matematyki w klasie VI.

         

        Wymagania  na ocenę dopuszczającą (2)

        obejmują wiadomości i umiejętności  umożliwiające uczniowi dalszą naukę, bez których uczeń nie jest w stanie zrozumieć kolejnych zagadnień omawianych podczas lekcji                           i wykonywać prostych zadań nawiązujących do sytuacji z życia codziennego.

         

        Dział programowy	CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM                                                                                                       WRAZ  Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ
        	KATEGORIA A UCZEŃ ZNA:	KATEGORIA B UCZEŃ ROZUMIE:	KATEGORIA C UCZEŃ UMIE:	KATEGORIA D UCZEŃ UMIE:
        I.  Liczby naturalne                     i ułamki	• nazwy działań, • algorytm mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000, . . , • kolejność wykonywania działań, • pojęcie potęgi, • algorytmy czterech działań pisemnych, • pojęcie potęgi, • zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych, • pojęcie ułamka nieskracalnego, • pojęcie ułamka jako: – ilorazu dwóch liczb naturalnych, – części całości, • algorytm zamiany liczby mieszanej na ułamek niewłaściwy i odwrotnie, • algorytmy 4 działań na ułamkach zwykłych, • zasadę zamiany ułamka zwykłego na ułamek dziesiętny metodą rozszerzania lub skracania ułamka, • zasadę zamiany ułamka dziesiętnego na ułamek zwykły.	• potrzebę stosowania działań pamięciowych, • związek potęgi z iloczynem, • potrzebę stosowania działań pisemnych, • związek potęgi z iloczynem, • zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych, • pojęcie ułamka jako: – ilorazu dwóch liczb naturalnych, – części całości, • zasadę zamiany ułamka zwykłego na ułamek dziesiętny metodą rozszerzania lub skracania ułamka.	• zaznaczyć i odczytać na osi liczbowej: – liczbę naturalną, – ułamek dziesiętny, • pamięciowo dodawać i odejmować: – ułamki dziesiętne o jednakowej liczbie cyfr po przecinku, – dwucyfrowe liczby naturalne, – w ramach tabliczki mnożenia, • obliczyć kwadrat i sześcian: – liczby naturalnej, – ułamka dziesiętnego, • pisemnie wykonać każde z czterech działań na ułamkach dziesiętnych, • obliczyć kwadrat i sześcian ułamka dziesiętnego, • zapisać iloczyny w postaci potęgi, • zaznaczyć i odczytać ułamek na osi liczbowej, • wyciągać całości z ułamków niewłaściwych oraz zamieniać liczby mieszane na ułamki niewłaściwe,                     • uzupełnić brakujący licznik lub mianownik w równościach ułamków zwykłych, • dodawać, odejmować, mnożyć i dzielić ułamki zwykłe, • podnosić do kwadratu i sześcianu: –  ułamki właściwe,                                                 • zamienić ułamek zwykły na ułamek dziesiętny i odwrotnie, • zaznaczyć i odczytać ułamki zwykłe i dziesiętne na osi liczbowej.
        II. Figury na płaszczyźnie	• pojęcia: prosta, półprosta, odcinek, koło i okrąg, • wzajemne położenie:  – prostych                        i odcinków, • elementy koła                 i okręgu, • zależność między długością promienia i średnicy, • rodzaje trójkątów, • nazwy boków               w trójkącie równoramiennym, • nazwy boków                w trójkącie prostokątnym, • zależność między bokami w trójkącie równoramiennym, • nazwy czworokątów, • własności czworokątów, • definicję przekątnej, obwodu wielokąta, • zależność między liczbą boków, wierzchołków i kątów                            w wielokącie, • pojęcie kąta,                • pojęcie wierzchołka i ramion kąta, • podział kątów ze względu na miarę: – prosty, ostry, rozwarty, • podział kątów ze względu na położenie: – przyległe, wierzchołkowe, • zapis symboliczny kąta i jego miary, • sumę miar kątów wewnętrznych trójkąta, • sumę miar kątów wewnętrznych czworokąta,.	• różnicę między kołem i okręgiem, prostą i odcinkiem, prostą i półprostą, • konieczność stosowania odpowiednich przyrządów do rysowania figur geometrycznych, • pochodzenie nazw poszczególnych rodzajów trójkątów, • związki miarowe poszczególnych rodzajów kątów.	• narysować za pomocą ekierki i linijki proste i odcinki prostopadłe oraz proste                i odcinki równoległe, • wskazać poszczególne elementy w okręgu i w kole, • lub średnicy, kr• narysować poszczególne rodzaje trójkątów, • narysować trójkąt w skali, • obliczyć obwód trójkąta, czworokąta, • wskazać na rysunku wielokąt                              o określonych cechach, • narysować czworokąt, mając informacje o: – bokach, • zmierzyć kąt, • narysować kąt o określonej mierze, • rozróżniać  i nazywać poszczególne rodzaje kątów, • obliczyć brakujące miary kątów trójkąta, • przenieść konstrukcyjnie odcinek, • skonstruować odcinek jako: – sumę odcinków.
        III. Liczby na co dzień	• jednostki czasu, • jednostki długości, • jednostki masy, • pojęcie skali                   i planu • funkcje podstawowych klawiszy kalkulatora.	• potrzebę stosowania różnorodnych jednostek długości i masy, • potrzebę stosowania odpowiedniej skali na mapach                     i planach, • korzyści płynące z umiejętności stosowania kalkulatora do obliczeń, • znaczenie podstawowych symboli występujących                  w instrukcjach                    i opisach: – diagramów, – map, – planów, – schematów, – innych rysunków.	• obliczyć upływ czasu między wydarzeniami, • porządkować wydarzenia w kolejności chronologicznej, • zamienić jednostki czasu, • wykonać obliczenia dotyczące długości, • wykonać obliczenia dotyczące masy, • zamienić jednostki długości i masy, • obliczyć skalę, • obliczyć długości odcinków w skali lub w rzeczywistości, • odczytać dane z mapy lub planu, • wykonać obliczenia za pomocą kalkulatora, • odczytać dane z: – tabeli, – planu, – mapy, – diagramu, • odpowiedzieć na pytanie dotyczące znalezionych danych, • przedstawić dane w postaci diagramu słupkowego, prostego schematu, • odczytać dane z wykresu, • odpowiedzieć na pytanie dotyczące znalezionych danych.
        IV. Prędkość, droga, czas	• jednostki prędkości.	• znaczenie pojęć prędkość, droga, czas w ruchu jednostajnym.	• na podstawie podanej prędkości wyznaczać długość drogi przebytej                        w jednostce czasu, • obliczyć drogę, znając stałą prędkość                      i czas, • porównać prędkości dwóch ciał, które przebyły jednakowe drogi w różnych czasach, • obliczyć prędkość  w ruchu jednostajnym, znając drogę i czas.
        V. Pola wielokątów	• jednostki miary pola, • wzory na obliczanie pola prostokąta                  i kwadratu, • wzory na obliczanie pola równoległoboku                 i rombu, • wzór na obliczanie pola trójkąta, • wzór na obliczanie pola trapezu.	• pojęcie miary pola jako liczby kwadratów jednostkowych, • zależność doboru wzoru na obliczanie pola rombu od  danych.	• obliczyć pole prostokąta i kwadratu, • obliczyć bok prostokąta, znając jego pole i długość drugiego boku, • obliczyć pole równoległoboku o danej wysokości i podstawie, • obliczyć pole rombu o danych przekątnych, • obliczyć pole  narysowanego równoległoboku, • obliczyć pole trójkąta o danej wysokości           i podstawie, • obliczyć pole narysowanego trójkąta, • obliczyć pole trapezu, mając dane długości podstaw i wysokość.
        VI. Procenty	• pojęcie procentu, • algorytm zamiany ułamków na procenty, • pojęcie diagramu,	• potrzebę stosowania procentów w życiu codziennym, • korzyści płynące z umiejętności stosowania kalkulatora do obliczeń, • znaczenie podstawowych symboli występujących w opisach diagramów, • pojęcie procentu liczby jako jej części.	• określić w procentach, jaką część figury zacieniowano, • zapisać ułamek o mianowniku 100                     w postaci procentu, • zamienić ułamek na procent, • zamienić procent na ułamek, • opisywać w procentach części skończonych zbiorów, • zamienić ułamek na procent, • opisywać w procentach części skończonych zbiorów, • zamienić ułamek na procent, • odczytać dane z diagramu, • odpowiedzieć na pytanie dotyczące znalezionych danych, • przedstawić dane w postaci diagramu słupkowego, • zaznaczać określoną procentem część figury lub zbioru skończonego, • obliczyć procent liczby naturalnej.
        VII. Liczby dodatnie   i liczby ujemne	• pojęcie liczby ujemnej, • pojęcie liczb przeciwnych, • zasadę dodawania liczb                                      o jednakowych znakach, • zasadę dodawania liczb o różnych znakach, • zasadę ustalania znaku iloczynu                      i ilorazu.	• rozszerzenie osi liczbowej na liczby ujemne i potrafi podać przykłady liczb ujemnych, • zasadę dodawania liczb                                       o jednakowych znakach, • zasadę dodawania liczb o różnych znakach.	• zaznaczyć i odczytać liczbę ujemną na osi liczbowej, • wymienić kilka liczb większych lub mniejszych od danej, • porównać liczby wymierne, • zaznaczyć liczby przeciwne na osi liczbowej, • obliczyć sumę i różnicę liczb całkowitych, • powiększyć lub pomniejszyć liczbę całkowitą o daną liczbę, • obliczyć iloczyn i iloraz liczb całkowitych.
        VIII. Wyrażenia algebraiczne                      i równania	• zasady tworzenia wyrażeń algebraicznych, • pojęcia: suma, różnica, iloczyn, iloraz, kwadrat nieznanych wielkości liczbowych, • pojęcie wartości liczbowej wyrażenia algebraicznego, • pojęcie równania, • pojęcie rozwiązania równania, • pojęcie liczby spełniającej  równanie.		• zapisać w postaci wyrażenia algebraicznego informacje osadzone                        w kontekście praktycznym z zadaną niewiadomą, • obliczyć wartość liczbową wyrażenia bez jego przekształcenia, • zapisać w postaci równania informacje osadzone w kontekście praktycznym                       z zadaną niewiadomą, • zapisać zadanie w postaci równania, • odgadnąć rozwiązanie równania, • podać rozwiązanie prostego równania, • sprawdzić, czy liczba spełnia równanie, • rozwiązać proste równanie przez dopełnienie lub wykonanie działania odwrotnego, • sprawdzić poprawność  rozwiązania równania, • sprawdzić poprawność rozwiązania zadania.
        IX. Figury przestrzenne	• pojęcia: graniastosłup, ostrosłup, walec, stożek, kula, • pojęcia charakteryzujące graniastosłup, ostrosłup, walec, stożek, kulę, • podstawowe wiadomości na temat  prostopadłościanu, – sześcianu, • pojęcie siatki bryły, • wzór na obliczanie pola powierzchni prostopadłościanu i sześcianu, • cechy charakteryzujące graniastosłup prosty, • nazwy graniastosłupów prostych w zależności od podstawy, • pojęcie siatki graniastosłupa prostego, • pojęcie objętości figury, • jednostki objętości, • wzór na obliczanie objętości prostopadłościanu i sześcianu, • pojęcie ostrosłupa, • nazwy ostrosłupów w zależności od podstawy, • cechy dotyczące budowy ostrosłupa, • pojęcie siatki ostrosłupa.	• sposób obliczania pola powierzchni graniastosłupa prostego jako pole jego siatki, • pojęcie miary objętości jako liczby sześcianów jednostkowych.	• wskazać graniastosłup, ostrosłup, walec, stożek, kulę wśród innych brył, • wskazać na modelach pojęcia charakteryzujące bryłę, • wskazać w otoczeniu przedmioty przypominające kształtem walec, stożek, kulę, • wskazać w prostopadłościanie ściany i krawędzie prostopadłe lub równoległe do danej, • wskazać w prostopadłościanie krawędzie o jednakowej długości, • obliczyć sumę krawędzi prostopadłościanu i sześcianu, • wskazać siatkę sześcianu i prostopadłościanu na rysunku, • kreślić siatkę prostopadłościanu                            i sześcianu, • obliczyć pole powierzchni sześcianu, • obliczyć pole powierzchni prostopadłościanu, • wskazać graniastosłup prosty wśród innych brył, • wskazać w graniastosłupie krawędzie o jednakowej długości, • wskazać rysunki siatek graniastosłupów prostych, • kreślić siatkę graniastosłupa prostego, • obliczyć pole powierzchni graniastosłupa prostego, • podać objętość bryły na podstawie liczby sześcianów jednostkowych, • obliczyć objętość sześcianu o danej krawędzi, • obliczyć objętość prostopadłościanu o danych krawędziach, • obliczyć objętość graniastosłupa prostego, którego dane są: - pole podstawy i wysokość, • wskazać ostrosłup wśród innych brył, • wskazać siatkę ostrosłupa.

        Wymagania  na ocenę dostateczną (3)

        obejmują wiadomości stosunkowo łatwe do opanowania, przydatne w życiu codziennym, bez których nie jest możliwe kontynuowanie dalszej nauki

         Uczeń (oprócz spełnienia wymagań na ocenę dopuszczającą):

        Dział programowy	CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM WRAZ  Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ
        		KATEGORIA B UCZEŃ ROZUMIE:	KATEGORIA C UCZEŃ UMIE:	KATEGORIA D UCZEŃ UMIE:
        I.  Liczby naturalne                     i ułamki	• zasadę zamiany ułamka zwykłego na ułamek dziesiętny metodą dzielenia licznika przez mianownik, • pojęcie rozwinięcia dziesiętnego skończonego                        i  rozwinięcia dziesiętnego nieskończonego okresowego.	• zasadę zamiany ułamka zwykłego na ułamek dziesiętny metodą dzielenia licznika przez mianownik.	• zaznaczyć i odczytać na osi liczbowej: – ułamek dziesiętny, – ułamki dziesiętne różniące się liczbą cyfr po przecinku, – wielocyfrowe liczby naturalne, – wykraczające poza tabliczkę mnożenia, • mnożyć i dzielić w pamięci dwucyfrowe                i wielocyfrowe (proste przykłady) liczby naturalne, • tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać wartości tych wyrażeń, • obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego potęgi, • rozwiązać zadanie tekstowe związane                       z potęgami, • obliczyć ułamek z – liczby naturalnej, • rozwiązać zadanie tekstowe z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych, • porównać ułamek zwykły z ułamkiem dziesiętnym, • porządkować ułamki, • obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego 4 działania na liczbach wymiernych dodatnich, • podać rozwinięcie dziesiętne ułamka zwykłego, • zapisać w skróconej postaci rozwinięcie dziesiętne ułamka zwykłego, • określić kolejną cyfrę rozwinięcia dziesiętnego na podstawie jego skróconego zapisu.
        II. Figury na płaszczyźnie	• definicje odcinków prostopadłych                        i odcinków równoległych, • zależność między bokami w trójkącie równoramiennym, • podział kątów ze względu na miarę:  – pełny, półpełny, • miary kątów                   w trójkącie równobocznym, • zależność między kątami w trójkącie równoramiennym, • zależność między kątami w równoległoboku, trapezie, • zasady konstrukcji, • warunek  zbudowania trójkąta – nierówność trójkąta.		• narysować za pomocą ekierki i linijki proste równoległe o danej odległości od siebie, • rozwiązać zadania tekstowe związane z kołem, okręgiem i innymi figurami, • obliczyć długość boku trójkąta równobocznego, znając jego obwód, • obliczyć długość boku trójkąta, znając długość obwodu i długości dwóch pozostałych boków, • sklasyfikować czworokąty, • narysować czworokąt, mając informacje o: – przekątnych, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z obwodem czworokąta, • rozwiązać zadania tekstowe związane z kołem, okręgiem i innymi figurami, • obliczyć długość boku trójkąta równobocznego, znając jego obwód, • obliczyć długość boku trójkąta, znając długość obwodu i długości dwóch pozostałych boków, • sklasyfikować czworokąty, • narysować czworokąt, mając informacje o: – przekątnych, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z obwodem czworokąta, • obliczyć brakujące miary kątów przyległych, wierzchołkowych, • obliczyć brakujące miary kątów czworokątów. • posługując się cyrklem porównać długości odcinków, • skonstruować odcinek jako: – różnicę odcinków, • wykorzystać przenoszenie odcinków w zadaniach  konstrukcyjnych, • skonstruować trójkąt o danych trzech bokach.
        III. Liczby na co dzień	• zasady dotyczące lat przestępnych, • zasady zaokrąglania liczb, • symbol przybliżenia,	• konieczność wprowadzenia lat przestępnych, • potrzebę zaokrąglania liczb, • zasadę sporządzania wykresów,	• wyrażać w różnych jednostkach te same masy, • wyrażać w różnych jednostkach te same długości, • porządkować wielkości podane w różnych jednostkach, • szacować długości i masy, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z jednostkami długości i masy, • rozwiązać zadanie tekstowe związane ze skalą, • zaokrąglić liczbę do danego rzędu, • sprawdzić, czy kalkulator zachowuje kolejność działań, • wykorzystać kalkulator do rozwiązania zadanie tekstowego, • rozwiązać zadanie, odczytując dane                     z tabeli i korzystając z kalkulatora, • zinterpretować odczytane dane, • zinterpretować odczytane dane, • przedstawić dane w postaci wykresu, • porównać informacje oczytane z dwóch wykresów.
        IV. Prędkość, droga, czas	• algorytm zamiany jednostek prędkości,	• potrzebę stosowania różnych jednostek prędkości,	•  zamieniać jednostki prędkości, • porównać prędkości wyrażane w różnych jednostkach, • rozwiązać zadanie tekstowe związane               z obliczaniem prędkości, • obliczyć czas  w ruchu jednostajnym, znając drogę i prędkość, • odczytać z wykresu zależności drogi od czasu lub prędkości od czasu potrzebne dane, • obliczyć prędkość na podstawie wykresu zależności drogi od czasu,
        V. Pola wielokątów		• zasadę zamiany jednostek pola, • wyprowadzenie wzoru na obliczanie pola równoległoboku, • wyprowadzenie wzoru na obliczanie pola trójkąta, • wyprowadzenie wzoru na obliczanie pola trapezu.	• obliczyć pole kwadratu o danym obwodzie i  odwrotnie, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z polem prostokąta, • zamienić jednostki pola, • narysować wysokość równoległoboku do wskazanego boku, • narysować równoległobok o danym polu, • obliczyć długość podstawy równoległoboku, znając jego pole i wysokość opuszczoną na tę podstawę, • obliczyć wysokość równoległoboku, znając jego pole i długość podstawy, na którą opuszczona jest ta wysokość, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z polem równoległoboku i rombu, • narysować wysokość trójkąta do wskazanego boku, • narysować trójkąt o danym polu, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z polem trójkąta, • narysować wysokość trapezu, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z polem trapezu.
        VI. Procenty	• zasady zaokrąglania liczb, • algorytm obliczania  ułamka liczby.	• równoważność wyrażania części liczby ułamkiem lub procentem, • potrzebę stosowania różnych diagramów.	• wyrazić informacje podane za pomocą procentów w ułamkach i odwrotnie, • porównać dwie liczby, z których jedna jest zapisana w postaci procentu, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z procentami, • określić, jakim procentem jednej liczby jest druga, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z określeniem, jakim procentem jednej liczby jest druga, • gromadzić i porządkować zebrane dane, •  wykorzystać dane z diagramów do obliczania  procentu liczby, • obliczyć liczbę na podstawie danego jej procentu, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z obliczaniem procentu danej liczby, • obliczyć liczbę  większą o dany procent, • obliczyć liczbę  mniejszą o dany procent, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z podwyżkami i obniżkami o dany procent.
        VII. Liczby dodatnie i liczby ujemne	• pojęcie wartości bezwzględnej, • zasadę zastępowania odejmowania dodawaniem liczby przeciwnej.	• zasadę zastępowania odejmowania dodawaniem liczby przeciwnej.	• porządkować liczby wymierne, • obliczyć wartość bezwzględną liczby, • korzystać z przemienności i łączności dodawania, • uzupełnić brakujące składniki, odjemną lub odjemnik w działaniu, • obliczyć kwadrat i sześcian liczb całkowitych, • ustalić znak iloczynu i ilorazu kilku liczb wymiernych, • obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego 4 działania na liczbach całkowitych.	• określić znak potęgi liczby wymiernej.
        VIII. Wyrażenia algebraiczne                      i równania	• zasady krótszego zapisu wyrażeń algebraicznych będących sumą lub różnicą jednomianów, • zasady krótszego zapisu wyrażeń algebraicznych będących iloczynem lub ilorazem jednomianu i liczby wymiernej.	• potrzebę tworzenia wyrażeń algebraicznych.	• stosować oznaczenia literowe nieznanych wielkości liczbowych, • zbudować wyrażenie algebraiczne na podstawie opisu lub rysunku, • zapisać  krócej wyrażenia algebraiczne będące sumą lub różnicą jednomianów, • zapisać  krócej wyrażenia algebraiczne będące iloczynem lub ilorazem jednomianu i liczby wymiernej, • obliczyć wartość liczbową wyrażenia po jego przekształceniu, • doprowadzić równanie do prostszej postaci, • uzupełnić rozwiązywanie równania metodą równań równoważnych, • zapisać zadanie tekstowe za pomocą równania i rozwiązać je, • wyrazić treść zadania za pomocą równania, • rozwiązać zadanie tekstowe za pomocą równania .
        IX. Figury przestrzenne	• wzór na obliczanie pola powierzchni graniastosłupa prostego, • zależności pomiędzy jednostkami objętości , • wzór na obliczanie objętości graniastosłupa Prostego, • wzór na obliczanie pola powierzchni ostrosłupa.	• różnicę między polem powierzchni a objętością, • zasadę zamiany jednostek objętości, • sposób obliczania pola powierzchni jako pola siatki.	• określić rodzaj bryły na podstawie jej rzutu, • rozwiązać zadanie tekstowe nawiązujące do elementów budowy danej bryły, • określić liczbę ścian, wierzchołków, krawędzi danego graniastosłupa, • wskazać w graniastosłupie ściany i krawędzie prostopadłe lub równoległe, - elementy podstawy i wysokość, • zamienić jednostki objętości, • wyrażać w różnych jednostkach tę samą objętość, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z objętością graniastosłupa, • określić liczbę poszczególnych ścian, wierzchołków, krawędzi ostrosłupa, • obliczyć sumę długości krawędzi ostrosłupa, • narysować siatkę ostrosłupa, • obliczyć pole powierzchni całkowitej ostrosłupa, • wskazać podstawę i ściany boczne na siatce ostrosłupa, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z ostrosłupem.

        Wymagania  na ocenę dobrą (4)

        obejmują wiadomości i umiejętności o średnim  stopniu trudności, które są przydatne na kolejnych poziomach kształcenia.

        Uczeń (oprócz spełnienia wymagań na ocenę dopuszczająca i dostateczną):

        Dział programowy	CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM                                                                                                       WRAZ  Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ
        	KATEGORIA A UCZEŃ ZNA:	KATEGORIA B UCZEŃ ROZUMIE:	KATEGORIA C UCZEŃ UMIE:	KATEGORIA D UCZEŃ UMIE:
        I.  Liczby naturalne                     i ułamki			• obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego działania na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych, • szacować wartości wyrażeń arytmetycznych, • rozwiązać zadanie tekstowe z zastosowaniem działań na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych, • rozwiązać zadanie tekstowe z zastosowaniem działań na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych, • zapisać liczbę w postaci potęgi liczby10, • podnosić do kwadratu i sześcianu: – liczby mieszane, • obliczyć ułamek z – ułamka lub liczby mieszanej, • obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego 4 działania oraz potęgowanie ułamków zwykłych, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z działaniami na ułamkach zwykłych i dziesiętnych, • porównać rozwinięcia dziesiętne liczb zapisanych w skróconej postaci, • porównać liczby wymierne dodatnie, • porządkować liczby wymierne dodatnie.	• uzupełniać brakujące liczby w wyrażeniu arytmetycznym, tak by otrzymać ustalony wynik, • obliczyć wartość ułamka  piętrowego.
        II. Figury na płaszczyźnie	• wzajemne położenie: – prostej i okręgu, – okręgów, • podział kątów ze względu na położenie: – odpowiadające, naprzemianległe.		• obliczyć brakujące miary kątów odpowiadających, naprzemianległych, • obliczyć brakujące miary kątów trójkąta lub czworokąta na rysunku z wykorzystaniem miar kątów przyległych, wierzchołkowych, naprzemianległych, odpowiadających oraz własności trójkątów lub czworokątów, • skonstruować równoległobok, znając dwa boki i przekątną, • sprawdzić, czy z odcinków o danych długościach można zbudować trójkąt, • rozwiązać zadanie konstrukcyjne związane z konstrukcją trójkąta o danych bokach.	• rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z obwodem trójkąta, czworokąta lub innego wielokąta.
        III. Liczby na co dzień	• funkcje klawiszy pamięci kalkulatora.		• zaokrąglić liczbę zaznaczoną na osi liczbowej, • wskazać liczby o podanym zaokrągleniu, • zaokrąglić liczbę po zamianie jednostek.	• porównać informacje oczytane z dwóch wykresów.
        IV. Prędkość, droga, czas			• rozwiązać zadanie tekstowe związane                                z obliczaniem czasu, • rozwiązać zadanie tekstowe typu prędkość – droga – czas.	• rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane                                z obliczaniem prędkości.
        V. Pola wielokątów			• obliczyć wysokości trójkąta, znając długość podstawy, na którą opuszczona jest ta wysokość i pole trójkąta, • obliczyć długość podstawy trójkąta, znając wysokość i pole trójkąta.	• obliczyć pole figury jako sumę lub różnicę pól prostokątów, • narysować równoległobok o polu równym polu danego czworokąta, • podzielić trójkąt na części o równych polach, • obliczyć pole figury jako sumę lub różnicę pól trójkątów i czworokątów, • narysować trójkąt o polu równym polu danego czworokąta, • obliczyć pole figury jako sumę lub różnicę pól znanych wielokątów.
        VI. Procenty			• rozwiązać zadanie tekstowe związane z obliczaniem liczby na podstawie danego jej procentu.	•  wyrazić podwyżki                   i obniżki o dany procent w postaci procentu początkowej liczby.
        VII. Liczby dodatnie   i liczby ujemne			• podać ile liczb spełnia podany warunek, • obliczyć sumę i różnicę liczb wymiernych, • obliczyć sumę wieloskładnikową.	• porównać sumy                        i różnice liczb całkowitych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z dodawaniem                 i odejmowaniem liczb wymiernych.
        VIII. Wyrażenia algebraiczne                      i równania	• metodę równań równoważnych.	• metodę równań równoważnych.	• rozwiązać zadanie tekstowe związane z obliczaniem wartości wyrażeń, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z prostymi przekształceniami algebraicznymi • rozwiązać równanie z przekształcaniem wyrażeń.	• uzupełnić równanie, tak aby spełniała je podana liczba.
        IX. Figury przestrzenne	• pojęcie czworościanu foremnego.		• rozwiązać zadanie tekstowe z zastosowaniem pól powierzchni graniastosłupów prostych, • rysować rzut równoległy ostrosłupa.	• określić cechy bryły powstałej ze sklejenia kilku znanych brył, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe nawiązujące do elementów budowy danej bryły, • rozwiązać zadanie tekstowe dotyczące długości krawędzi prostopadłościanu i sześcianu, • rozwiązać zadanie tekstowe dotyczące pola powierzchni prostopadłościanu złożonego z kilku sześcianów.

         

         

         

         

         

         

         

        Wymagania  na ocenę bardzo dobrą (5)

        obejmują wiadomości i umiejętności złożone,

        o wyższym stopniu trudności, wykorzystywane do rozwiązywania zadań problemowych.

         

        Uczeń (oprócz spełnienia wymagań na ocenę dopuszczającą, dostateczną, dobrą):

        Dział programowy	CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM                                                                                                       WRAZ  Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ
        	KATEGORIA A UCZEŃ ZNA:	KATEGORIA B UCZEŃ ROZUMIE:	KATEGORIA C UCZEŃ UMIE:	KATEGORIA D UCZEŃ UMIE:
        I.  Liczby naturalne                     i ułamki	• warunek konieczny zamiany ułamka zwykłego na ułamek dziesiętny skończony.			• tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać wartości tych wyrażeń, • obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego działania na liczbach naturalnych           i ułamkach dziesiętnych, • rozwiązać zadanie tekstowe z zastosowaniem działań na liczbach naturalnych             i ułamkach dziesiętnych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe z zastosowaniem działań na liczbach naturalnych             i ułamkach dziesiętnych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych, • określić rodzaj rozwinięcia dziesiętnego ułamka, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z rozwinięciami dziesiętnymi ułamków zwykłych.
        II. Figury na płaszczyźnie				• rozwiązać nietypowe zadania tekstowe związane z kołem, okręgiem i innymi figurami, • rozwiązać zadanie związane z zegarem, • określić miarę kąta przyległego, wierzchołkowego, odpowiadającego, naprzemianległego na podstawie rysunku lub treści zadania, • obliczyć brakujące miary kątów trójkąta                    z wykorzystaniem miar kątów przyległych, wierzchołkowych, naprzemianległych, odpowiadających oraz sumy miar kątów wewnętrznych trójkąta, • obliczyć brakujące miary kątów czworokąta na rysunku z wykorzystaniem miar kątów przyległych, wierzchołkowych, naprzemianległych, odpowiadających oraz własności czworokątów, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z miarami kątów                        w trójkątach i czworokątach. • wykorzystać przenoszenie odcinków w zadaniach konstrukcyjnych, • rozwiązać zadanie konstrukcyjne związane z konstrukcją trójkąta o danych bokach.
        III. Liczby na co dzień				• rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z kalendarzem              i czasem, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z jednostkami długości i masy, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane ze skalą, • określić ile jest  liczb                o podanym zaokrągleniu, spełniających dane warunki, • wykonać wielodziałaniowe obliczenia za pomocą kalkulatora. • wykorzystać kalkulator do rozwiązania zadanie tekstowego,                                           • odpowiedzieć na pytanie dotyczące znalezionych danych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe,                      w którym potrzebne informacje należy odczytać z tabeli lub mapy, • odpowiedzieć na pytanie dotyczące znalezionych danych, • dopasować wykres do opisu sytuacji, • przedstawić dane                  w postaci wykresu.
        IV. Prędkość, droga, czas				• rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z obliczaniem drogi w ruchu jednostajnym, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z obliczaniem czasu, • obliczyć prędkości na podstawie wykresu zależności drogi od czasu, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe typu prędkość – droga – czas.
        V. Pola wielokątów				• rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z polem prostokąta, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z polem równoległoboku i rombu, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z polem trójkąta, • podzielić trapez na części o równych polach, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z polem trapezu.
        VI. Procenty				• rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z ułamkami                     i procentami, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z określeniem, jakim procentem jednej liczby jest druga, • porównać dane z dwóch diagramów                                  i odpowiedzieć na pytania dotyczące znalezionych danych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z obliczaniem procentu danej liczby, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z obliczaniem liczby na podstawie danego jej procentu, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z podwyżkami               i obniżkami o dany procent.
        VII. Liczby dodatnie   i liczby ujemne				• rozwiązać nietypowe zadanie związane                            z liczbami dodatnimi                         i ujemnymi, • rozwiązać zadanie związane z wartością bezwzględną, • obliczyć wartość wyrażenia arytmetycznego zawierającego 4 działania na liczbach całkowitych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z mnożeniem                  i  dzieleniem liczb całkowitych.
        VIII. Wyrażenia algebraiczne                      i równania				• zbudować wyrażenie algebraiczne, • rozwiązać zadanie tekstowe związane                         z budowaniem wyrażeń algebraicznych, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z obliczaniem wartości wyrażeń algebraicznych, • rozwiązać zadanie tekstowe związane z prostymi przekształceniami algebraicznymi, • zapisać zadanie                   w postaci równania, • wskazać równanie, które nie ma rozwiązania, • zapisać zadanie tekstowe za pomocą równania i odgadnąć jego rozwiązanie, • zapisać zadanie tekstowe za pomocą równania i rozwiązać to równanie, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe za pomocą równania.
        IX. Figury przestrzenne				• rozwiązać zadanie tekstowe dotyczące budowania sześcianu                  z różnych siatek, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe z zastosowaniem pól powierzchni graniastosłupów prostych, • kreślić siatki graniastosłupa prostego powstałego z podziału sześcianu na części, • rozwiązać nietypowe zadanie tekstowe związane z objętością graniastosłupa prostego.

         

        Wymagania  na ocenę celującą (6). ( stosowanie znanych wiadomości i umiejętności                      w sytuacjach trudnych, nietypowych, złożonych).

        MUZYKA - OGÓLNE ZASADY OBOWIĄZUJĄCE NA LEKCJACH MUZYKI:

        Uczeń jest zobowiązany być obecnym na lekcji i aktywnie w niej uczestniczyć.

        - Uczeń ma obowiązek posiadać potrzebne do lekcji pomoce naukowe, takie jak: podręcznik, zeszyt , śpiewnik,

        - Uczeń powinien być przygotowany do zajęć i mieć odrobioną pracę domową.

        - W przypadku nieobecności na lekcji uczeń jest zobowiązany do uzupełnienia braków wiedzy oraz zaległości w zeszycie przedmiotowym i śpiewniku.

        - Usprawiedliwiona nieobecność ucznia na ostatniej lekcji automatycznie usprawiedliwia jego nieprzygotowanie do zajęć. Wyjątkiem jest udział w sprawdzianach i odpowiedziach ustnych (śpiew), które były zapowiedziane w trakcie jego obecności w szkole i obejmują jednostki tematyczne, na których uczeń był obecny.

        - Uczniowie nieobecni na sprawdzianach kompleksowych mają prawo napisania go w ciągu dwóch tygodni, a w przypadku dłuższej nieobecności usprawiedliwionej, w terminie uzgodnionym przez nauczyciela.

        - Nie ocenia się uczniów na najbliższych zajęciach po ich dłuższej (trwającej co najmniej dwa tygodnie) usprawiedliwionej nieobecności w szkole.

        - Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do zajęć dwa razy w semestrze. Nieprzygotowanie winno być zgłaszane na początku lekcji. Każde kolejne nieprzygotowanie w rezultacie oznacza ocenę niedostateczną.

        Zgłoszone nieprzygotowanie do zajęć nie zwalnia od czynnego udziału w lekcji oraz nie wyklucza oceny za bieżącą pracę lekcyjną.

        - Każdy uczeń ma prawo poprawy oceny ( 1, 2, 3), z zastrzeżeniem że poinformuje o tym nauczyciela i umówi się z nim na poprawę w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni. Ocenę można poprawić tylko raz.

        - Nauczyciel ma prawo dokonać sprawdzianu pisemnego, obejmującego materiał trzech lekcji lub materiał obejmujący więcej niż trzy lekcje, (sprawdzian kompleksowy) zrealizowanego w czasie całego semestru, informując wcześniej uczniów o terminie i zakresie materiału objętego sprawdzianem, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. W przypadku, gdy sprawdzian obejmuje wiadomości z ostatniej lekcji nauczyciel nie ma obowiązku informowania uczniów o zaplanowanym sprawdzianie.

        - Nauczyciel ma obowiązek podać oceny ze sprawdzianu do wiadomości uczniów do dwóch tygodni od dnia jego napisania. Dopuszcza się przesunięcie terminu zwrotu prac pisemnych w sytuacjach losowych - o czas nieobecności nauczyciela oraz w okresach świąt, ferii.

        - Każdy uczeń powinien otrzymać w ciągu semestru minimum pięć ocen. W uzasadnionych przypadkach (długotrwała usprawiedliwiona nieobecność ucznia) nauczyciel może odstąpić od tego wymogu).

        CELE OCENIANIA UCZNIÓW:

        1. Aktywizowanie do czynnego uczestnictwa w zajęciach.

        2. Wzbudzanie pozytywnej motywacji do przedmiotu.

        3. Mobilizowanie do samodzielnego wykonywania zadań i zdobywania wiedzy oraz umiejętności.

        4. Realizacja grupowych zadań z zakresu percepcji muzyki.

        5. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w nauce

        6. Udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju,

        7. Motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce.

        8. Dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach

        9. Udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien dalej się uczyć;

        10. Monitorowanie bieżącej pracy ucznia;

         

        ZASADY I SPOSOBY OCENIANIA UCZNIÓW NA LEKCJACH MUZYKI

        1. Ocenie podlegają następujące formy aktywności ucznia:

        - Wypowiedź ustna,

        - Ćwiczenia z zakresu realizowanego programu:

        śpiew solo i w grupie,

        realizacja ćwiczeń słuchowych, rytmicznych, melodycznych,

        gra na instrumentach perkusyjnych i melodycznych, wykonanie akompaniamentu rytmicznego, wykonanie w zespole odpowiedniej partii instrumentalnej,

        realizacja form muzyczno-ruchowych; ćwiczenia o charakterze choreograficznym,

        umiejętność analitycznego słuchania muzyki w oparciu o poznane zasady muzyki, wiedzę z zakresu kultury muzycznej, a także w powiązaniu z innymi działaniami muzycznymi, np. ze śpiewem i grą na instrumentach;

        - Kartkówka, jako forma odpowiedzi,

        - Praca kontrolna (np. test wiedzy, praca klasowa),

        - Aktywność i zaangażowanie na lekcji,

        - Zadania domowe,

        - Uzgodnione wcześniej samodzielne oraz zespołowe prace dodatkowe powiązane z realizowanym programem nauczania - wykonywane w trakcie lekcji lub w warunkach pozalekcyjnych (np. prezentacje, projekty, wykonanie pomocy dydaktycznych, przygotowywanie na lekcję materiałów na określony temat),

        - Udział w szkolnych zajęciach pozalekcyjnych wymagających dużego zaangażowania muzycznego, występy na akademiach

        - Zeszyt przedmiotowy, śpiewnik (kryteria: poprawność treści, systematyczność prowadzenia, czytelność i przejrzystość, staranność i estetyka).

        2. Uczeń ma prawo do otrzymania bieżącej informacji na temat swoich postępów wraz ze wskazaniem kierunków poprawy.

        3.Wszystkie oceny z pisemnych form sprawdzania wiadomości i umiejętności ucznia uzasadniane są ustnie lub pisemnie. Nauczyciel przekazuje uczniowi recenzję pracy zawierającą następujące treści:

        - wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia,

        - odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia, aby uzupełnić braki w wiedzy oraz opanować wymagane umiejętności,

        - przekazanie uczniowi wskazówek, w jaki sposób powinien poprawić pracę,

        - wskazanie uczniowi sposobu w jaki powinien pracować dalej.

        Sprawdzone i ocenione prace kontrolne i inne formy pisemnego sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów przedstawiane są do wglądu uczniom na zajęciach dydaktycznych. Oceny wpisywana jest do dziennika elektronicznego i zeszytu przedmiotowego.

        4. Rodzice ( prawni opiekunowie) mają możliwość wglądu w pisemne prace swoich dzieci:

         na zebraniach ogólnych;

         w czasie konsultacji w wyznaczonych godzinach i dniach tygodnia;

         podczas indywidualnych spotkań z nauczycielem;

        5, Oceny z ustnych form sprawdzania wiedzy i umiejętności nauczyciel uzasadnia ustnie w obecności klasy,

        wskazując dobrze opanowaną wiedzę lub sprawdzaną umiejętność, braki w nich oraz przekazuje zalecenia do poprawy.

        6. Dokumentowanie oceniania, odbywa się poprzez zapisy w dzienniku elektronicznym i w zeszycie nutowym.

        7. Na początku każdego roku szkolnego (do 15 września) uczniowie zostaną zapoznani z zasadami i kryteriami oceniania na lekcjach muzyki. Fakt ten jest odnotowany w dzienniku.

        8. Ocenianie ma charakter cyfrowy w skali 1 – 6. Przy cyfrach dopuszcza się pisanie znaków „+”i „ -„. Inne stosowane w dzienniku symbole wspomagające nauczanie to: np. nieprzygotowanie - brak zeszytu, śpiewnika, podręcznika, pracy domowej bz,- brak zadania - informacja o niezaliczonym zadaniu bez konsekwencji obniżenia oceny jeżeli dziecko uzupełni brak w ciągu 2 tygodni, "bz" zostaje zamienione na stopień. jeżeli dziecko nie uzupełni braków i nie umówi się z nauczycielem, co do innego terminu, "bz" zostanie zamienione na ocenę niedostateczną (1).

        9. Oceny ze wszystkich form aktywności muzycznej są równoważne.

        10. Na ocenę końcowa (roczną) składają się oceny jakie otrzymał uczeń na okres I i II.

        11.Ocena jest informacją, w jakim stopniu uczeń spełnił wymagania programowe postawione przez nauczyciela, nie jest karą ani nagrodą.

        11. Przy ocenianiu ucznia ze śpiewu brane są pod uwagę indywidualne predyspozycje dziecka: jego możliwości słuchowo-głosowe, poczucie rytmu, dykcja, znajomość tekstu oraz prawidłowa postawa w czasie wykonywania utworu. Brak słuchu muzycznego czy poczucia rytmu nie dyskwalifikują dziecka w ocenie ze śpiewu.

        OGÓLNE KRYTERIA STOPNI W KLASYFIKACJI OKRESOWEJ I ROCZNEJ

        stopień celujący otrzymuje uczeń, który opanował treści i umiejętności wykraczające poza program danej klasy, czyli:

         systematycznie, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia,

         biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych w ramach programu danej klasy, proponuje rozwiązania nietypowe,

         rozwiązuje zadania wykraczające poza program nauczania,

         osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, zawodach sportowych i innych, kwalifikując się do finałów (w szkole i poza nią)

        stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który opanował treści i umiejętności określone na poziomie wymagań dopełniającym, czyli:

         opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie,

         sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania,

         potrafi zastosować posiadaną wiedzę i umiejętności do rozwiązania zadań problemów w nowych sytuacjach;

        stopień dobry otrzymuje uczeń, który opanował poziom wymagań rozszerzających, czyli:

         poprawnie stosuje wiedzę i umiejętności,

         rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

        stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który opanował poziom wymagań podstawowych, czyli:

         opanował wiadomości i umiejętności stosunkowo łatwe, użyteczne w życiu codziennym i absolutnie niezbędne do kontynuowania nauki na wyższym poziomie

        stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który opanował poziom wymagań koniecznych, czyli:

         opanował wiadomości i umiejętności umożliwiające świadome korzystanie z lekcji,

         rozwiązuje z pomocą nauczyciela podstawowe zadania teoretyczne i praktyczne;

        stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który nie opanował poziomu wymagań koniecznych.

        INFORMACJA ZWROTNA

        Nauczyciel – uczeń:

        - nauczyciel przekazuje uczniowi komentarz do każdej wystawionej oceny ( ustny lub pisemny)

        - uczeń ma możliwość otrzymania dodatkowych wyjaśnień i uzasadnień do wystawionej oceny na prośbę własną lub prośbę rodziców

        - nauczyciel motywuje uczniów do dalszej pracy

        - oceny wpisywane są do dziennika elektronicznego i zeszytu nutowego.

        Nauczyciel – rodzice. Z dziennika elektronicznego, podczas wywiadówek, indywidualnych konsultacji, rozmów interwencyjnych nauczyciel przekazuje rodzicom ( opiekunom):

        - informacje o aktualnych postępach i rozwoju ucznia

        - informacje o trudnościach i uzdolnieniach ucznia

        - udziela wskazówek do pracy z uczniem

        - rodzice są zobowiązani do podpisywania ocen i informacji w zeszycie przedmiotowym i monitorowania postępów w dzienniku elektronicznym.

        PLASTYKA

        PRZYRODA

        RELIGIA - wymagania edukacyjne

        1. Zasady PSO
           1. Nauczyciel, na początku roku szkolnego, informuje uczniów i rodziców (opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych z katechezy wynikających z realizowanego programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.
           2. Uczeń jest zobowiązany do noszenia zeszytu, ćwiczeń i katechizmu przedmiotowego oraz do systematycznego odrabiania prac domowych.
           3. Sprawdziany są raz w semestrze i zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Są obowiązkowe, jeśli uczeń w tym czasie był nieobecny na lekcji, powinien uczynić to w terminie późniejszym, uzgodnionym z nauczycielem.
           4. Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do lekcji bez podania przyczyny dwa razy w semestrze, o ile zgłosi ten fakt przed lekcją, to nie ponosi żadnych konsekwencji (oprócz znaku -). Nie dotyczy to jednak lekcji, na których nauczyciel zaplanował sprawdzian.
           5. W przypadku wystąpienia poważnych przyczyn losowych, które przeszkodziły w przygotowaniu się ucznia do lekcji, również nie ponosi żadnych konsekwencji, jeżeli są one potwierdzone pisemnie lub ustnie przez rodzica (opiekuna) przed lekcją.
           6. Brak pracy domowej, zeszytu lub ćwiczeń odnotowuje się znakiem (-). Drugi równa się ocenie niedostatecznej.
           7. Jeśli uczeń ma trudności w opanowaniu materiału, ma prawo do pomocy ze strony nauczyciela lub innego ucznia. Warunkiem jest aktywna obecność na lekcjach lub usprawiedliwiona dłuższa nieobecność.
           8. Uczeń, który wylosował „szczęśliwy numerek” zwolniony jest z odpowiedzi, jednak nie dotyczy to zapowiadanych sprawdzianów i kartkówek. Jeśli kartkówka była niezapowiadana, wówczas uczeń pisze pracę, ale ocena wpisywana jest do dziennika za jego zgodą.  Przy braku takiej zgody nauczyciel wpisuje do dziennika literkę „N”.
           9. Każda ocena jest jawna i wystawiana według ustalonych kryteriów.
           10. O ocenie niedostatecznej semestralnej czy rocznej uczeń informowany jest ustnie, a jego rodzice (opiekunowie) w formie pisemnej na miesiąc przed radą pedagogiczną klasyfikacyjną. Za pisemne poinformowanie rodzica (opiekuna) odpowiada wychowawca.
           11. Na 7 dni przed posiedzeniem klasyfikacyjnym rady pedagogicznej uczniowie są informowani o przewidywanych ocenach rocznych, czy semestralnych.
           12. Kryteria odpowiadające poszczególnym semestralnym i rocznym stopniom szkolnym zgodne są z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania.

        III Obszary podlegające ocenianiu na katechezie w klasach 0-III:  

        1. Krótkie wypowiedzi ustne.
        2. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ćwiczeń.
        3. Prace domowe.
        4. Aktywność ucznia na lekcji.
        5. Śpiew poznanych pieśni, mówienie modlitw.
        6. Znajomość podstawowych wiadomości katechizmowych.
        7. Przygotowanie rozważań nabożeństw, przygotowanie liturgii, udział w konkursach, przedstawieniach.

        IV Obszary podlegające ocenianiu na katechezie w klasach IV –VIII:

             1.  Prace pisemne (sprawdziany, testy).

             2. Wypowiedzi ustne.

             3. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ćwiczeń.

             4. Aktywność ucznia na lekcji i współpraca w zespole.

             5. Umiejętność odczytywania parametrów biblijnych.

             6. Pilność, systematyczność, postawa, umiejętności.

        7. Rozwijanie postawy religijnej (udział w jasełkach, konkursach religijnych, przygotowanie adoracji, rekolekcji, nabożeństw, działalność w grupach parafialnych
        dla dzieci, młodzieży).

        Uczeń ma obowiązek:

        • Prowadzić zeszyt przedmiotowy lub zeszyt ćwiczeń.
        • Zaliczyć wszystkie sprawdziany i testy.
        • W razie nieobecności na sprawdzianie lub teście zaliczyć pracę w ciągu 2 tygodni
          od dnia powrotu do szkoły.
        • Poprawić ocenę niedostateczną w ciągu tygodnia od otrzymania wyników.

        Nauczyciel ma obowiązek:

        • Powiadomić ucznia o teście wiadomości i umiejętności na 1 tydzień przed terminem.
        • Sprawdzić prace pisemne w ciągu 2 tygodni, z wynikami testu zapoznać rodziców
          w czasie konsultacji.
        • Udzielać informacji rodzicom i uczniom na temat prac pisemnych.
        • Kilkakrotnie sprawdzić umiejętności ucznia kl. II.
        • W klasach IV –VIII sprawdzić umiejętność odczytywania parametrów biblijnych.

        Uczeń za:

        • Dodatkowe prace typu: projekty, albumy, kartki świąteczne, samodzielnie wykonane różańce, stroiki świąteczne, lampiony, szopki może uzyskać dodatkowe oceny
          (od dobrej do celującej po wcześniejszym uzgodnieniu z nauczycielem).
        • Za zajęcie I, II, III miejsca lub wyróżnienia w konkursach religijnych otrzymuje ocenę celującą.
        • Za bardzo dobre wyniki nauczania, zajęcie najwyższych miejsc, wyróżnień
          w konkursach biblijnych na etapie dekanalnym, diecezjalnym, ogólnopolskim otrzymuje ocenę celującą na koniec semestru (roku szkolnego).

        Nauczyciel dostosowuje wymagania do indywidualnych możliwości ucznia, uwzględniając przy tym rodzaj dysfunkcji:

        W przypadku dysortografii

        • Błędy ortograficzne nie mają wpływu na ocenę pracy pisemnej

        W przypadku dysgrafii:

        • Nie ocenia się estetyki pisma w zeszycie przedmiotowym lub w zeszycie ćwiczeń oraz na testach i kartkówkach.
        • Uczeń ma prawo przeczytać nauczycielowi treść pracy pisemnej, gdy ten ma trudności z jej odczytaniem.

        W przypadku dysleksji:

        • Zachęcanie uczniów do czytania krótkich tekstów.
        • Wydłużanie czasu pracy.
        • Ograniczenie ilości wykonywanych w czasie zajęć ćwiczeń.

        Oceny cząstkowe stanowią o śródrocznej i końcoworocznej ocenie ucznia. Powiadamianie rodziców o ocenach ich dzieci odbywa się zgodnie z przyjętymi zasadami w WSO.

        5. Sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów.

        Poziom podstawowy

        Na ocenę dopuszczającą uczeń:

        • Opanował konieczne pojęcia religijne.
        • Prowadzi zeszyt, lecz nieestetycznie i nieczytelnie, brak notatek z lekcji.
        • Przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na postawione pytania.
        • Prezentuje mało zadawalający poziom postawy i umiejętności.
        • Wykonuje jedynie część wyznaczonej pracy.
        • Czasem angażuje się w pracę grupy.

        Na ocenę dostateczną uczeń:

        • Przychodzi przygotowany do zajęć.
        • Prowadzi zeszyt przedmiotowy z uchybieniami w estetyce i czytelności.
        • Notatki zawierają braki.
        • Opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, umiejętności.
        • Udziela odpowiedzi bez własnych przemyśleń.
        • Czasem angażuje się w pracę grupy.

        Poziom ponadpodstawowy:

        Na ocenę dobrą uczeń:

        • Prowadzi kompletne notatki.
        • Samodzielnie udziela odpowiedzi( nie wyczerpuje poruszonego zagadnienia).
        • Angażuje się w daną jednostkę lekcyjną.
        • Zajmuje właściwą postawę podczas modlitwy.
        • Opanował materiał programowy z religii
        • Konsekwentnie wykonuje zadaną pracę, stara się być aktywnym na lekcji.

        Na ocenę bardzo dobrą uczeń:

        • Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe.
        • Prezentuje wiedzę wypowiadając się swobodnie i wyczerpująco.
        • W poruszanych tematach dostrzega związki między faktami, potrafi wyciągnąć wnioski, dokonać całościowej oceny poruszanego zagadnienia.
        • Odznacza się dużą aktywnością na lekcji.
        • Umie współpracować w grupie.
        • Dyskutuje a nie kłóci się podczas poszukiwania rozwiązań zleconych zadań.

        Na ocenę celującą uczeń:

        • Postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń.
        • Wzorowo prowadzi zeszyt.
        • Jego pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń.
        • Wyczerpująco wypowiada się na temat poruszanego zagadnienia, wykazuje się wiadomościami wykraczającymi poza program religii.
        • Uczestniczy w konkursach religijnych, zajmuje czołowe miejsca.
        • Angażuje się w przygotowanie jasełek, misteriów, rozważań, nabożeństw, adoracji.
        • Angażuje się w dodatkowe prace typu: wykonanie szopki, różańca, akcje charytatywne.

        6. Poprawa oceny.
        7. W przypadku otrzymania ze sprawdzianu oceny niedostatecznej, uczeń ma prawo do jednorazowej jej poprawy, przy czym w dzienniku zachowane są dwie oceny. Poprawiona ocena otoczona jest kółkiem obok niej wpisana jest nowa ocena.
        2. W przypadku otrzymania z odpowiedzi ustnej lub kartkówki oceny niedostatecznej uczeń ma prawo do jej poprawienia w terminie uzgodnionym z nauczycielem. Poprawiona ocena otoczona jest kółkiem obok niej wpisana jest nowa ocena.

           VII. Przewidywane osiągnięcia uczniów

        1.   Poznanie Chrystusa i Jego nauki oraz budowanie z Nim głębszej więzi.

        2.  Opanowanie wiedzy i umiejętności określonych w programie nauczania katechezy na poszczególnych poziomach zgodnie z systemem oceniania.

        3. Umiejętność odczytania przesłania poznanych fragmentów biblijnych;

        4. Znajomość omawianych symboli wiary;
        5. Znajomość religijnych korzeni wybranych elementów kultury polskiej;
        6. Znajomość okresów liturgicznych i rozumienie ich w kontekście biblijnym i życia chrześcijańskiego;
        7. Znajomość symboliki liturgicznej;
        8.  Aktywne uczestnictwo w Eucharystii;
        9.  Znajomość istoty sakramentów;
        10.  Zastosowanie wskazań prawa Bożego w konkretnych sytuacjach życiowych;
        11.  Umiejętność kształtowania własnego sumienia, osobowości, charakteru w oparciu o prawo Boże;
        12.  Analiza poglądów i postaw własnych i innych ludzi;
        13. Znajomość sposobów i rodzajów modlitwy oraz biblijnych wzorów modlitwy;
        14.  Umiejętność samodzielnego formułowania modlitw;
        15.  Postawa uznania błędu, przeproszenia, dziękczynienia, uwielbienia;
        16.  Znajomość biblijnych przykładów odpowiedzi na Boże wezwanie.
        17.  Umiejętność rozwiązywania trudnych sytuacji w duchu chrześcijańskim;
        18.  Umiejętność reagowania na niewłaściwe zachowania;
        19.  Odczytywanie własnych zadań we wspólnocie: rodzinnej, kościelnej, koleżeńskiej, szkolnej;
        20.  Zaangażowanie w różne formy apostolstwa i wolontariatu;
        21.  Umiejętność wyrażania własnych opinii;
        22.  Postawa akceptacji i tolerancji.

        TECHNIKA

        WOS - Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie

        Uczeń może otrzymać wymienione poniżej oceny po spełnieniu określonych wymagań :

        celujący (6) – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę

        + bardzo dobry oraz potrafi dokonać porównania teorii z praktyką i wyciągać prawidłowe wnioski, swobodnie i poprawnie posługuje się powszechnie stosowaną terminologią fachową przy omawianiu zjawisk i procesów społeczno-politycznych, samodzielnie je interpretuje, ocenia i uzasadnia, co wykracza poza program nauczania

        + bardzo dobry ( +5) – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobry oraz  systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez oglądanie programów publicystycznych, czytanie prasy, wykazuje się samodzielnymi inicjatywami rozwiązania konkretnych problemów, potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji

        bardzo dobry (5) - otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę

         + dobry oraz korzysta z różnych źródeł informacji(prasa, radio, telewizja, Internet)w celu poszerzenia wiedzy zdobytej w szkole,  potrafi samodzielnie oceniać fakty i zdarzenia bieżącej rzeczywistości społeczno- politycznej, umiejętnie stosuje posiadaną wiedzę w wypowiedziach i działaniach praktycznych, samodzielnie potrafi interpretować wykresy, dane statystyczne, mapy i różne środki poglądowe, chce i próbuje dokonać konfrontacji teorii z praktyką, choć  wyciągnięte wnioski nie zawsze są prawidłowe

        + dobry( 4) – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dobry oraz korzysta z różnych źródeł informacji, umiejętnie stosuje posiadaną wiedzę w działaniach praktycznych, potrafi samodzielnie oceniać fakty i zdarzenia

        dobry(4) – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dostateczny oraz wykazuje się szczegółową wiedzą pochodzącą ze źródeł podstawowych (podręcznik i lekcja), rozumie związki przyczynowo –skutkowe występujące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym na podstawie wiedzy podręcznikowej

        + dostateczny(+3) – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dostateczny oraz wykazuje się szczegółową wiedzą pochodzącą ze podstawowych źródeł podstawowych, systematycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy, rozumie związki przyczynowo-skutkowe występujące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym

        dostateczny(3) – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe, wykazuje ogólną orientację w treści zagadnień opracowywanych na lekcji, rozumie treści wyjaśnianych pojęć  i na ogół poprawnie używa ich w wypowiedziach, próbuje samodzielnie wyciągać wnioski z dyskusji, ma w zeszycie przedmiotowym zapisane treści z lekcji, wykonane ćwiczenia  i prace domowe

        + dopuszczający – otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dopuszczający oraz potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji, w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadawalającym

        dopuszczający(2) - otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania nieco poniżej wymagań podstawowych oraz omawiane treści i pojęcia, ćwiczone bądź dyskutowane na lekcjach, przyswoił sobie w stopniu niewystarczającym i nie jest w stanie z tego powodu samodzielnie pracować i aktywnie uczestniczyć w zajęciach, ma istotne luki w zeszycie przedmiotowym w zapisach lekcji i pracach domowych

        niedostateczny(1) – otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczający, nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania podstawowych umiejętności, braki wiedzy są na tyle duże, że nie rokują one nadziei na ich usunięcie nawet przy pomocy nauczyciela

        WYCHOWANIE FIZYCZNE -  I.  ZAŁOŻENIA  WSTĘPNE:

         1. Przygotowanie do zajęć

        Uczeń powinien być przygotowany do każdych zajęć wychowania fizycznego, dopuszcza się trzy nieprzygotowania w ciągu semestru, każde następne wiąże się z otrzymaniem oceny niedostatecznej.

        Uczeń jest przygotowany gdy posiada:

        - strój sportowy określony przez nauczyciela prowadzącego zajęcia, (biała koszulka, czarne spodenki do kolana)

        - miękkie, sportowe obuwie zmienne,

        - spięte włosy i biżuterię nie zagrażającą bezpieczeństwu podczas wykonywania ćwiczeń.

        2. Ocenianie ma na celu obserwowanie rozwoju ucznia i odbywa się na podstawie:

        - aktywności, zaangażowania i postępów ucznia,

        - posiadanych umiejętności i wiadomości z zakresu dyscyplin sportowych objętych programem nauczania i organizacją zajęć rekreacyjno-sportowych,

        - poziomu sprawności motorycznej,

        - stosunku do przedmiotu,

        - udziału w nieobowiązkowych, pozalekcyjnych zajęciach rekreacyjno-sportowych,

        - reprezentowania szkoły w zawodach,

        - uczeń ma możliwość poprawy oceny ze sprawdzianu w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, (3 tygodnie)

        3. Zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego: 

        - od rodzica, opiekuna prawnego lub lekarza:

        - zwolnienie lekarskie za okres dłuższy niż 3 miesiące należy uzupełnić wnioskiem do Dyrektora Szkoły o zwolnienie z przedmiotu. Wówczas zamiast oceny w dokumentacji przebiegu nauczania zaistnieje sformułowanie „zwolniony”.

        4. Dokumentowanie osiągnięć edukacyjnych:

        - o osiąganych wynikach i ocenach uczeń informowany jest na bieżąco przez nauczyciela wychowania fizycznego

        - oceny zapisywane są na bieżąco w dzienniku nauczyciela wychowania fizycznego oraz w dzienniku lekcyjnym

        - o ewentualnych problemach ucznia rodzic informowany jest pisemnie przez nauczyciela wychowania fizycznego lub przez wychowawcę

        II.  NARZĘDZIA POMIARU POZIOMU OSIĄGNIĘĆ UCZNIA:

         1. Sprawdzian umiejętności – ocena poprawności wykonania.

        2. Sprawdzian motoryczności – próby i testy sprawności fizycznej.

        3. Sprawdzian wiadomości – w działaniu praktycznym ( prowadzenie rozgrzewki ), praca pisemna.

        4. Stosunek do przedmiotu – obserwacja.                                                                

        III. KRYTERIA OCENIANIA

        Wymagania programowe są zawarte w planach wynikowych nauczyciela wychowania fizycznego.

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

        • Prezentuje wybitny poziom umiejętności i rozwoju sprawności koordynacyjno-kondycyjnej znacznie wykraczający poza program nauczania.
        • Jest aktywny podczas lekcji, bardzo chętnie i z zaangażowaniem wykonuje polecenia nauczyciela, a także samodzielnie doskonali swoje umiejętności i sprawność koordynacyjno-ruchową.
        • Swoją postawą społeczną i stosunkiem do przedmiotu nie budzi zastrzeżeń. Jest zdyscyplinowany, koleżeński, posiada prawidłowe nawyki higieniczno - zdrowotne, zawsze posiada właściwy ubiór na lekcji WF.
        • Szanuje i dba o szkolny sprzęt sportowy i potrafi wykorzystywać go zgodnie z przeznaczeniem.
        • Wykazuje się bardzo dobrą  znajomością  przepisów i wiadomości w  zakresie dyscyplin sportowych objętych programem nauczania.
        • Aktywnie bierze udział w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowo - rekreacyjnych, godnie reprezentuje szkołę w międzyszkolnych zawodach sportowych. ( gminnych, powiatowych, rejonowych, wojewódzkich)
        • Potrafi dokonać samooceny i samokontroli rozwoju fizycznego.

        Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

        • Prezentuje wysoki poziom umiejętności i rozwoju sprawności koordynacyjno-kondycyjnej w pełnym zakresie przewidzianym programem nauczania.
        • Jest aktywny podczas lekcji, chętnie i z zaangażowaniem wykonuje polecenia nauczyciela, w miarę możliwości samodzielnie doskonali swoje umiejętności i sprawność koordynacyjno-ruchową.
        • Swoją postawą społeczną i stosunkiem do przedmiotu nie budzi zastrzeżeń. Jest zdyscyplinowany, koleżeński, posiada prawidłowe nawyki higieniczno - zdrowotne, zawsze posiada właściwy ubiór na lekcji WF.
        • Szanuje i dba o szkolny sprzęt sportowy i potrafi wykorzystywać go zgodnie z przeznaczeniem.
        • Wykazuje się dobrą znajomością przepisów gier sportowych i umiejętnością pomocy przy ich organizacji.
        • Aktywnie bierze udział w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowo - rekreacyjnych.
        • Potrafi dokonać samooceny i samokontroli rozwoju fizycznego.

        Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

        • Prezentuje dobry poziom umiejętności i rozwoju sprawności koordynacyjno-kondycyjnej w zakresie przewidzianym programem nauczania.
        • Jest aktywny podczas lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela, stara się samodzielnie doskonalić swoje umiejętności i sprawność koordynacyjno-ruchową.
        • Swoją postawą społeczną i stosunkiem do przedmiotu nie budzi większych zastrzeżeń. Jest zdyscyplinowany, koleżeński, posiada prawidłowe nawyki higieniczno - zdrowotne, zawsze posiada właściwy ubiór na lekcji WF.
        • Szanuje i dba o szkolny sprzęt sportowy, nie zawsze potrafi wykorzystywać go zgodnie z przeznaczeniem.
        • Wykazuje się dobrą znajomością przepisów gier sportowych i umiejętnością pomocy przy ich organizacji.
        • Sporadycznie bierze udział w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowo - rekreacyjnych.
        • Potrafi dokonać samooceny i samokontroli rozwoju fizycznego.

         Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

        • Prezentuje słaby poziom umiejętności i rozwoju sprawności koordynacyjno-kondycyjnej w zakresie poniżej wymagań przewidzianych programem nauczania.
        • Nie wykazuje się aktywnością podczas lekcji, niechętnie wykonuje polecenia nauczyciela, nie wykazuje starań w kierunku samodzielnego doskonalenia swoich umiejętności i sprawności koordynacyjno-ruchowej.
        • Jego postawa społeczna i stosunek do przedmiotu budzi pewne zastrzeżenia. Jest mało zdyscyplinowany, jego nawyki higieniczno - zdrowotne przedstawiają pewne braki, nie zawsze posiada właściwy ubiór na lekcji WF.
        • Szanuje szkolny sprzęt sportowy, lecz nie potrafi wykorzystywać go zgodnie z przeznaczeniem.
        • Wykazuje się słabą znajomością przepisów gier sportowych i umiejętnością pomocy przy ich organizacji.
        • Nie uczestniczy w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowo - rekreacyjnych.
        • Nie potrafi dokonać samooceny i samokontroli  rozwoju fizycznego.

        Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

        • Prezentuje bardzo słaby poziom umiejętności i rozwoju sprawności koordynacyjno-kondycyjnej w dużo niższym zakresie niż przewiduje to program nauczania.
        • Nie wykazuje się aktywnością podczas lekcji, z dużym oporem wykonuje polecenia nauczyciela, nie widzi potrzeby samodzielnego doskonalenia swoich umiejętności i sprawności koordynacyjno-ruchowej.
        • Jego postawa społeczna i stosunek do przedmiotu budzi wiele zastrzeżeń. Jest niezdyscyplinowany, wykazuje duże braki prawidłowych nawyków higieniczno - zdrowotnych, bardzo często nie posiada właściwego ubioru na lekcji WF.
        • Nie szanuje szkolnego sprzętu sportowego, nie potrafi wykorzystywać go zgodnie z przeznaczeniem.
        • Nie zna przepisów gier sportowych i nie potrafi pomóc przy organizacji zawodów sportowych.
        • Nie uczestniczy w żadnych dodatkowych formach aktywności ruchowej w szkole.

        Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

        • Prezentuje bardzo słaby poziom umiejętności i rozwoju sprawności koordynacyjno-kondycyjnej w zakresie uniemożliwiającym realizację programu nauczania.
        • Nie przejawia żadnej aktywności podczas lekcji, nie wykonuje poleceń nauczyciela, nie widzi potrzeby samodzielnego doskonalenia swoich umiejętności i sprawności koordynacyjno-ruchowej.
        • Jego postawa społeczna i stosunek do przedmiotu budzi wiele zastrzeżeń. Jest niezdyscyplinowany, nie posiada prawidłowych nawyków higieniczno - zdrowotnych, regularnie nie posiada właściwego ubioru na lekcji WF.
        • Niszczy szkolny sprzęt sportowy, nie potrafi wykorzystywać go zgodnie z przeznaczeniem.
        • Nie zna przepisów gier sportowych i nie potrafi pomóc przy organizacji zawodów sportowych.
        • Nie uczestniczy w żadnych dodatkowych formach aktywności ruchowej w szkole.